Βλαστοκύτταρα: Ιατρικές Εφαρμογές και Χρήσεις – Τελομεράση
Γράφει: Γεώργιος Κολιάκος Αναπληρωτής καθηγητής Βιοχηµείας, Πρόεδρος της Τράπεζας Αρχέγονων Κυττάρων Εθνικού Ιδρύµατος Ερευνών
Όλο και περισσότερες ανακοινώσεις που αφορούν σε ιατρικές εφαρµογές των αυτόλογων βλαστοκυττάρων παρουσιάζονται στα ιατρικά περιοδικά. Bλαστοκύτταρα που προέρχονται από ιστούς του ίδιου του ασθενούς και χορηγούνται χωρίς προηγούµενη τροποποίηση θεωρούνται ασφαλή, δεδοµένου ότι δεν παρουσιάζουν το φαινόµενο της απόρριψης ούτε αυξάνουν την πιθανότητα ογκογένεσης.
Αντίθετα, τόσο τα εµβρυϊκά όσο και και τα επαγόµενα αυτόλογα βλαστοκύτταρα (iPSC) έχουν αποδειχθεί ογκογόνα. Επιπλέον, τα αυτόλογα βλαστοκύτταρα παρουσιάζουν την ιδιότητα να µεταναστεύουν στο σηµείο της βλάβης και να συντελούν στην επούλωσή της, µια ιδιότητα που δεν έχουν ούτε τα εµβρυϊκά ούτε τα επαγόµενα βλαστοκύτταρα.
Αυτό συµβαίνει επειδή ο φυσιολογικός ρόλος των αυτόλογων βλαστοκυττάρων που βρίσκονται στον ανθρώπινο οργανισµό είναι ακριβώς αυτός, δηλαδή να επουλώνουν και να αναγεννούν τους ιστούς του οργανισµού έπειτα από έναν τραυµατισµό.
Ο µηχανισµός αυτός είναι προφανής σε πρωτόγονους οργανισµούς, όπως π.χ. ο αστερίας, οι οποίοι µπορούν να αναγεννούν ύστερα από τραυµατισµό ολόκληρα τµήµατα του σώµατος ή και ολόκληρα άκρα.
Στον άνθρωπο η ύπαρξη του μηχανισμού αυτού ανακαλύφθηκε τα τελευταία χρόνια.
Όσο καιρό αναπτύσσεται ο ανθρώπινος οργανισμός δεν γερνάει, θεραπεύει ευκολότερα τις πληγές του και αναρρώνει χωρίς επακόλουθα. Αυτή η πανάρχαια παρατήρηση έρχεται σήμερα να επιβεβαιωθεί µε την ανακάλυψη ότι στα παιδιά και τους εφήβους υπάρχουν στους ιστούς και κυκλοφορούν στο αίμα περισσότερα βλαστοκύτταρα απ’ ό,τι στους ενήλικες και τα άτοµα της τρίτης ηλικίας.
Μάλιστα, τα βλαστοκύτταρα αυτά έχουν θεραπευτική και αναπλαστική ικανότητα, η οποία είναι αντιστρόφως ανάλογη µε την ηλικία του ατόµου. Τόσο µεγαλύτερη όσο νεότερο είναι το άτοµο. Με την πάροδο της ηλικίας ένας µεγάλος αριθµός των γονιδίων των κυττάρων αυτών απενεργοποιείται, ενώ πολλά άλλα ενεργοποιούνται.
Μια πρόσφατη µελέτη σε άτοµα από 27 έως 73 ετών έδειξε ότι 432 γονίδια αυξάνουν τη δραστηριότητά τους µε την πάροδο της ηλικίας στα βλαστοκύτταρα, άλλα 432 τη µειώνουν, ενώ κλινικές εφαρµογές σε ασθενείς δείχνουν καλύτερα αποτελέσµατα από την αυτόλογη χρήση των βλαστοκυττάρων σε νεότερα άτοµα.
Ακόµα και εάν κάποτε η τεχνολογία των επαγόµενων βλαστοκυττάρων (iPSC) ξεπεράσει το εµπόδιο της ογκογένεσης, τα νεαρά βλαστοκύτταρα θα είναι το πλέον κατάλληλο υλικό για την τεχνολογία αυτή, δεδοµένου ότι αυτά µπορούν να µετατραπούν σε επαγόµενα µε µικρότερη παρέµβαση στο γενετικό υλικό.
Η τελομεράση
Ένα από τα πιο σημαντικά γονίδια που καταστέλλονται µε την πάροδο της ηλικίας στα βλαστοκύτταρα είναι το γονίδιο της τελομεράσης, ένα ένζυµο που καθορίζει τον αριθµό των διαιρέσεων ενός κυττάρου, και συνεπώς τη βιολογική του ηλικία.
Με βάση τα δεδοµένα αυτά, φαίνεται ότι τα βλαστοκύτταρα στον άνθρωπο γερνούν και ότι το γήρας του ανθρώπινου οργανισµού οφείλεται σε σηµαντικό βαθµό στη γήρανση των βλαστοκυττάρων.
Τελομεράση, το Ένζυμο της Αθανασίας
Σήµερα γνωρίζουµε ότι τα βλαστοκύτταρα που µπορούµε να συλλέξουµε κατά τη στιγµή της γέννησης, επειδή έχουν ηλικία µηδέν, διατηρούν στο ακέραιο τις θεραπευτικές τους ιδιότητες.
Τα βλαστοκύτταρα αυτά µπορούν να διατηρηθούν στο υγρό άζωτο για χρονικό διάστηµα που ξεπερνάει τα όρια της ανθρώπινης ζωής και να αποψυχθούν, όταν χρειασθεί, χωρίς να χάσουν τις θεραπευτικές και αναπλαστικές τους ιδιότητες.
Οι εφαρµογές και χρήσεις των κυττάρων αυτών στα τυχερά άτοµα που οι γονείς τους είχαν προνοήσει να φυλάξουν το πολύτιµο αυτό υλικό, κατά τη στιγµή της γέννησης, αρχίζουν να γίνονται προφανείς από τις εκατοντάδες κλινικές ανακοινώσεις που δηµοσιεύονται καθηµερινά στον ιατρικό επιστηµονικό Τύπο.
Οι εφαρµογές αυτές, βασισµένες σε χιλιάδες προηγούµενες πειραµατικές µελέτες, αφορούν σε όλες σχεδόν τις ιατρικές ειδικότητες.
Παραδείγµατα τέτοιων ανακοινώσεων που δηµοσιεύθηκαν τους τελευταίους µήνες αναφέρονται στη συνέχεια.
Στον τοµέα της Καρδιολογίας/Καρδιοχειρουργικής,
επιστηµονική οµάδα από το Πανεπιστήµιο του Τέξας στις ΗΠΑ ανακοίνωσε σηµαντική βελτίωση της καρδιακής λειτουργίας µετά τη χορήγηση αυτόλογων βλαστοκυττάρων σε 20 ασθενείς µε καρδιακή ανεπάρκεια.
Όπως ήταν αναµενόµενο, οι νεότεροι σε ηλικία ασθενείς είχαν τα καλύτερα αποτελέσµατα. Παρόµοια αποτελέσµατα έδειξε και µελέτη που έγινε στο νοσοκοµείο ΑΧΕΠΑ της Θεσσαλονίκης από τον καθηγητή κ. Αναστασιάδη.
Μια τρίτη πρόσφατη ανακοίνωση από το Πανεπιστήµιο της Κοπεγχάγης σε 31 ασθενείς µε ισχαιµική καρδιοπάθεια, όπως και δεκάδες άλλες από όλο τον κόσµο, συµφωνεί µε τα παραπάνω δεδοµένα.
Καρδιαγγειακό, Προστατεύουμε το σύστημα που μας Διατηρεί στη Ζωή
Στον τοµέα της Πνευµονολογίας,
πρόσφατα η οµάδα του καθηγητή κ. Μπούρου, από το Πανεπιστήµιο της Αλεξανδρούπολης, ανακοίνωσε ελαφρά βελτίωση σε 12 ασθενείς µε ιδιοπαθή πνευμονική ίνωση, στους οποίους χορήγησε αυτόλογα βλαστοκύτταρα. Πρέπει να σηµειωθεί ότι στην ανίατη αυτή ασθένεια η επιδείνωση του ασθενούς είναι ο κανόνας.
Στον τοµέα της Γαστρεντερολογίας
διαβάζουµε για εντυπωσιακά ευεργετικά αποτελέσµατα σε 90 ασθενείς µε τελικού σταδίου ηπατική ανεπάρκεια, ενώ αναφέρονται και µελέτες για τη θεραπεία της Νόσου του Crohn.
Γαστρεντερικό η Βάση της Καλής Υγείας-Προστατέψτε το
Στον τοµέα της Γυναικολογίας και της Αναπαραγωγικής Ιατρικής,
εντύπωση προκαλεί η περίπτωση αναγέννησης του ενδοµητρίου σε µια γυναίκα µε βαρείας µορφής σύνδροµο Asherman και η εν συνεχεία απόκτηση απογόνων από τη γυναίκα αυτή µε εξωσωµατική γονιµοποίηση.
Στον τοµέα της Νευρολογίας,
σηµαντική είναι η ανακοίνωση επιστηµονικής οµάδας από το Πανεπιστήµιο του Σαπόρο της Ιαπωνίας σχετικά µε τη χορήγηση αυτόλογων βλαστοκυττάρων σε 12 ασθενείς µε εγκεφαλικό επεισόδιο, που δηµοσιεύθηκε στο έγκυρο περιοδικό «Brain». Όλοι οι ασθενείς παρουσίασαν σηµαντική βελτίωση µετά τη θεραπεία.
Εγκεφαλικό επεισόδιο: Προειδοποιητικά σημάδια και παράγοντες κινδύνου
Στον τοµέα της Οφθαλµολογίας
εντύπωση προκαλεί η θεραπεία εγκαυµάτων του κερατοειδούς µε αυτόλογα βλαστοκύτταρα σε 112 ασθενείς, που ανακοινώθηκε πρόσφατα από την οµάδα του καθηγητή Πελεγκρίνι του Πανεπιστηµίου της Μοντένα της Ιταλίας.
5 καταστάσεις που επιβάλουν άμεση επίσκεψη στον οφθαλμίατρο
Στον τοµέα της Ορθοπεδικής,
υπάρχουν ανακοινώσεις για ιατρικές εφαρµογές των µεσεγχυµατικών βλαστοκυττάρων από το µυελό των οστών και το λίπος, για την επούλωση δυσίατων καταγµάτων, την αναγέννηση του χόνδρου των αρθρώσεων, αλλά και για πρόοδο στην ιστική µηχανική δηµιουργίας µεσοσπονδύλιων δίσκων.
Γλυκοζαμίνη-Χονδροϊτίνη: Λιπαίνουν ΦΥΣΙΚΆ τις αρθρώσεις, αναγεννούν τον αρθρικό χόνδρο
Στον τοµέα της Πλαστικής Χειρουργικής
εντυπωσιακά είναι τα αποτελέσµατα των εφαρµογών των βλαστοκυττάρων στην επούλωση δυσίατων πληγών και εγκαυµάτων, όπως είναι οι πληγές που προκαλούνται έπειτα από έκθεση σε ραδιενεργή ακτινοβολία.
Τι προκαλεί η ραδιενέργεια στην υγεία
Τέλος, στον τοµέα της Ρευµατολογίας
υπογραµµίζονται οι γνωστές πλέον ανοσορυθµιστικές δράσεις των µεσεγχυµατικών βλαστοκυττάρων σε αυτοάνοσες νόσους, όπως η ρευµατοειδής αρθρίτιδα, και αναφέρεται η θεραπεία 19 ασθενών µε συστηµική σκλήρυνση (σκληροδερµία).
Ρευματικές παθήσεις: Ποιες είναι και πως αντιμετωπίζονται
Γεώργιος Κολιάκος Αναπληρωτής καθηγητής Βιοχηµείας
Πρόεδρος της Τράπεζας Αρχέγονων Κυττάρων Εθνικού Ιδρύµατος Ερευνών
Πηγή: Health (Ελεύθερος Τύπος) – www.dromostherapeia.gr Βλαστοκύτταρα: Ιατρικές Εφαρμογές και Χρήσεις – Τελομεράση
Διαβάστε ακόμη: Οι θεραπευτικές δράσεις των βλαστοκυττάρων εντός του οργανισμού
Που χρησιμεύουν τα βλαστοκύτταρα~Να τα φυλάξω ή όχι;
και Τελομεράση και ενίσχυση των διορθωτικών μηχανισμών στα ανθρώπινα κύτταρα
Τελομερή και Τελομεράση: Πως σχετίζονται με Γήρανση-Καρκίνο-Άλλες ασθένειες και Αθανασία
