Ο νόμος του Μέρφι-Murphy στην καθημερινότητά μας
Πολλοί από εμάς έχουμε ακούσει για το νόμο του Murphy. Αλλά ξέρουμε τις καταβολές του και σε τι αναφέρεται;
Ο νόμος του Μέρφι αντιπροσωπεύει την απαισιόδοξη έκφραση: «Ό,τι μπορεί να πάει στραβά, θα πάει…»
Ο Έντουαρντ Μέρφι (Edward Aloysius Murphy, Jr. 1918-1990) ήταν ένας Αμερικανός μηχανικός αεροδιαστημικής, ο οποίος εργαζόταν κυρίως πάνω σε συστήματα ασφαλείας και διάφορα αεροπορικά πειράματα.
Ήταν απόφοιτος της Στρατιωτικής Ακαδημίας των ΗΠΑ και μάλιστα κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου (ως μέλος του αμερικανικού Στρατού και έφτασε μέχρι τον βαθμό του λοχαγού) συμμετείχε σε διάφορες πολεμικές επιχειρήσεις, καθώς και σε αρκετές δοκιμές και πειράματα στην αεροπορία.
Έμεινε στην ιστορία για τον περίφημο νόμο του, τον οποίο διατύπωσε όταν αυτό και η ομάδα του αντιμετώπισε κάποιες ανυπέρβλητες δυσκολίες κατά τη διάρκεια δοκιμών πάνω σε ένα σύστημα το οποίο μετρούσε την αντοχή των πιλότων στη δύναμη G.
Το 1947 τον βρίσκει να εργάζεται στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Αμερικανικής Αεροπορίας, σε σχεδιασμούς πυραυλικής τεχνολογίας. Το rocket sled ήταν μία πλατφόρμα, η χρήση της οποίας ήταν ευρέως διαδεδομένη στα πειράματα της εποχής.
Κινούταν πάνω σε σιδηροδρομικές ράγες, ωθούμενη από ρουκέτες και έτσι μετρούσαν πόσα G, μπορεί να αντέξει το ανθρώπινο σώμα. Όλα ξεκίνησαν, όταν ο Murphy ανακάλυψε πως για τις δεκάδες αποτυχημένες προσπάθειες λειτουργίας αυτού του μηχανήματος, έφταιγε ένα καλώδιο το οποίο δεν είχε συνδεθεί σωστά.
Αφού ανακάλυψε ότι ένας βοηθός του το είχε τοποθετήσει λάθος και τον «στόλισε» κατάλληλα, είπε στους υπόλοιπους την εξής ατάκα απ’ όπου ξεκίνησαν όλα: «Αν υπάρχει ένας τρόπος για να κάνεις κάτι λάθος, εκείνος θα τον βρει».
Aυτό όμως που πραγματικά αξίζει είναι να δούμε την επιστήμη που κρύβεται πίσω από αυτόν τον νόμο:
Η τύχη ορίζεται συχνά ως ένα άθροισμα συμπτώσεων. Την τύχη έχουμε την τάση να την ερμηνεύουμε με μία μεγάλη δόση ανθρωποκεντρισμού. Λέμε κάποιον «τυχερό» όταν το άθροισμα συμπτώσεων έχει ένα θετικό αποτέλεσμα για τον συναισθηματικό του κόσμο και αντίστοιχα τον λέμε «άτυχο» όταν το συγκεκριμένο άθροισμα συμπτώσεων επιδρά αρνητικά στα συναισθήματά του.
Τα διαφορετικά μονοπάτια και η υποκειμενικότητα της πραγματικότητας
Αυτή η ερμηνεία της τύχης βέβαια επικρατεί στον καθημερινό μας λόγο και διαφέρει από την έννοια της τυχαιότητας που συναντάμε στον κόσμο των μαθηματικών και της φυσικής. Η συχνή επίκλησή μας στον νόμο του Μέρφιν λοιπόν εξηγείται με έναν συνδυασμό στατιστικής και γνωστικών λειτουργιών του εγκεφάλου μας.
Πάμε να ξεκινήσουμε με τα μαθηματικά.
Μέσα σε μία μέρα υπάρχουν πάρα πολλά ατυχή γεγονότα που μπορούν να μας συμβούν. Να χάσουμε τα κλειδιά μας, να χαλάσει το κινητό μας, να σκιστεί το παντελόνι μας, να μη παίρνει μπρος το αυτοκίνητο, να χάσουμε το λεωφορείο για λίγα δευτερόλεπτα… Μία πραγματικά ατελείωτη λίστα από ατυχίες.
Κάθε τέτοιο μεμονωμένο ενδεχόμενο έχει όντως πολύ λίγες πιθανότητες να συμβεί μέσα σε μία μέρα. Αλλά είναι τόσα πολλά αυτά τα ενδεχόμενα, που δεν είναι καθόλου παράξενο να συμβούν κάποια από αυτά σε μία μέρα. Ίσα – ίσα είναι πολύ σπάνιο να μη συμβεί τίποτα από αυτά.
Κάποια πάλι έχουν και επιστημονική εξήγηση όπως όταν πέφτει στο πάτωμα μία φέτα αλειμμένη με βούτυρο και μέλι. Συχνότερα θα πέσει από την μεριά που είναι αλειμμένη. Αυτό το φαινόμενο σχετίζεται με την απόσταση που διανύει κατά την πτώση η οποία είναι πάνω – κάτω ίδια σε όλες τις περιπτώσεις.
Πάμε τώρα στο γνωστικό κομμάτι.
Τις περισσότερες φορές όταν σκεπτόμαστε ή προγραμματίζουμε κάτι, φανταζόμαστε μία ιδεατή κατάσταση χωρίς εμπόδια και αναποδιές. Γι’ αυτό και όταν λέμε «σε μισή ώρα θα είμαι εκεί», συνήθως δεν είναι μισή ώρα αλλά πολύ παραπάνω και σχεδόν ποτέ νωρίτερα.
Παραβλέπουμε λοιπόν εκ των προτέρων τις αναποδιές που ενδέχεται να μας τύχουν και να επικεντρωνόμαστε περισσότερο στον σκοπό μας.
Τα «ατυχή» γεγονότα έτσι εμφανίζονται ως «απροσδόκητα» και επιδρούν περισσότερο αρνητικά απ’ όσο θα έπρεπε, στα συναισθήματά μας, γι’ αυτό και τους δίνουμε σημασία.
Προσδοκίες: Σταματήστε να αυτοπαγιδεύεστε
Εδώ ακριβώς εμφανίζεται η επιλεκτική μας μνήμη,
- είμαστε επιρρεπείς να απομνημονεύουμε γεγονότα τη στιγμή που τα συναισθήματά μας είναι έντονα.
- Όταν από την άλλη οι καταστάσεις βαίνουν όπως πρέπει, είναι λιγότερο πιθανό να τις απομνημονεύσει κάποιος.
Θυμόμαστε εκ των πραγμάτων τις «ατυχίες» (άργησε το λεωφορείο, έπαθε βλάβη το αυτοκίνητο κτλ). Έτσι δημιουργείται μία διαστρεβλωμένη στατιστική εικόνα ότι οι ατυχίες μας κυνηγούν, κάτι που φυσικά δεν υφίσταται στην πραγματικότητα.
Τρόπος σκέψης: Ο εγκέφαλος είναι προγραμματισμένος να εστιάζει στα αρνητικά~Αντιστρέψτε το
Όπως και να’ χει, το να σκεφτόμαστε περισσότερο τα αρνητικά ενδεχόμενα, μπορεί να λειτουργήσει και ως σύμμαχός μας σε διάφορες περιπτώσεις. Από σοβαρότερα θέματα όπως την ασφάλειά μας και την ασφάλεια των γύρω μας, έως και να μας κάνει πιο συνεπείς στα ραντεβού μας.
Ο νόμος του Μέρφι στην πραγματικότητα αποτελεί ένα σύνολο νόμων οι οποίοι αφορούν πολλούς τομείς. Όλοι όμως έχουν ως κοινό τους την απαισιοδοξία για την έκβαση των πραγμάτων.
Το όλο ζήτημα με το νόμο του Murphy είναι η απροσδόκητα μεγάλη έκταση που πήρε και οι διάφορες ερμηνείες που δόθηκαν εκ των υστέρων. Μερικές παρατίθενται παρακάτω:
Βασικός νόμος: Αν κάτι μπορεί να πάει στραβά, θα πάει.
Συνακόλουθο του βασικού νόμου: Αν όλα δείχνουν να πηγαίνουν καλά, τότε σίγουρα παρέβλεψες κάτι.
Το δόγμα του Μέρφι: Η καταστροφή των πραγμάτων είναι ευθέως ανάλογη της αξίας τους.
Κβαντική θεώρηση του Νόμου του Μέρφι: Τα πάντα πάνε στραβά ταυτόχρονα.
Ο δεύτερος νόμος του Chilsom: Όταν τα πράγματα πάνε καλά, τότε κάτι θα πάει στραβά.
Συνακόλουθα: Ο νόμος του Μέρφι-Murphy στην καθημερινότητά μας
- Όταν τα πράγματα δεν μπορούν να γίνουν χειρότερα, θα γίνουν.
- Κάθε φορά που τα πράγματα δείχνουν να πηγαίνουν καλύτερα, κάπου έχεις κάνει λάθος.
Ο Νόμος της Επιλεκτικής Βαρύτητας: Ένα αντικείμενο θα πέσει με τέτοιο τρόπο, ώστε να προκαλέσει τη μεγαλύτερη ζημιά.
Ο Νόμος του Miller: Δεν μπορείς να ξέρεις πόσο βαθιά είναι μια λακκούβα, αν δεν πέσεις μέσα.
Γενική αρχή του Νόμου του Μέρφι: Χαμογέλα, αύριο θα είναι χειρότερα!
Βάσει μαθηματικών πιθανοτήτων, μάλλον ο νόμος του Murphy δεν ισχύει. Αλλά η εξήγηση που μπορεί να δώσει κανείς στη γενίκευση των όσων ειπώθηκαν το 1947 από τον μηχανικό είναι πως αφενός το άτομο έχει μια τάση να θυμάται τις αναποδιές και τις δυσκολίες που του τυχαίνουν και αφετέρου έχει την τάση να εναποθέτει πολλά πράγματα στην τύχη/μοίρα/πεπρωμένο, όπως καθένας το ονομάζει.
Οπότε, ο νόμος του Murphy πολλές φορές μπορεί να λειτουργεί ως συμπλήρωμα στην «κακή» τύχη κάποιου … για να “επιστημονικοποιούνται” οι πεποιθήσεις κάποιων, για την παρηγοριά άλλων; Δεν ξέρω.
Η τέχνη της Ζωής: Μήπως ήρθε η ώρα να αποφασίσεις να κατασκευάσεις την τύχη σου;
Aλλά αν το σκεφτούμε και εμείς, ως φοιτητές, πολλές φορές επικαλεστήκαμε, χωρίς να το ξέρουμε πιθανώς το νόμο του Murphy κατά τη διάρκεια της πανδημίας. «Μα καλά τώρα που σπουδάζουμε ήταν ανάγκη» , «Μόλις πέρασα στη σχολή άρχισε η καραντίνα. Τι άτυχος/η που είμαι!».
Η Ελεύθερη βούληση, οι πεποιθήσεις και ο αποπρογραμματισμός
Ίσως, αυτή η αοριστία που περιβάλλει αυτόν τον νόμο, η δυνατότητά του να λάβει πολλές ερμηνείες φαίνεται πως ενέπνευσε αρκετούς καλλιτέχνες, προκειμένου να τον χρησιμοποιήσουν στα έργα τους.
Ταινίες στις οποίες αναφέρεται:
- Interstellar by Christopher Nolan. Βαθμολογία ΙMDB: 8.6/10
- Love by Gaspar Noe Βαθμολογία ΙMDB: 6.1/10
- Murphy’s law by J. Lee Thompson Βαθμολογία ΙMDB: 6.0/10
Ταινίες που πραγματεύονται το νόμο του Murphy σε διαφορετικές πτυχές της ζωής ( δεν θα κάνω spoil, να τις δείτε θα πρότεινα), με το Interstellar να δίνει, ίσως, την πιο επιστημονική προσέγγιση του νόμου. Σίγουρα θα υπάρχουν και άλλες που μάλλον αγνοώ, αφού σε μια γρήγορη περιήγηση στο Netflix άλλης χώρας βρήκα μια σειρά από την Taiwan (!) με την ονομασία Murphy’s law Of love
Και το music industrial δεν έχασε την ευκαιρία όμως…
“Τροφή-Φάρμακο”: Όταν βιάζομαι, πάνε όλα “στραβά”!
Δηλαδή, διαφορετικά από ό,τι υπολόγιζα/ήθελα..
Χωρίς αυτόν τον παράγοντα, πώς μπορώ να κρίνω εάν όντως είναι αρνητικό;
Και εάν λόγω της αργοπορίας για τις διορθώσεις, προκύψει κάτι “καλό” – απαραίτητο;
Υποκειμενικότητα! Ο νόμος του Μέρφι-Murphy στην καθημερινότητά μας
Ο,τι αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις μας, αποτελεί δημιούργημα του μυαλού μας
Διαβάστε ακόμη: Tο Μυστήριο των Συμπτώσεων και η συγχρονικότητα
«Φαινόμενο Ρασομόν»: Η υποκειμενικότητα της “Αλήθειας”
Μάνος Δανέζης: Κβαντική Διεμπλοκή και φαινόμενα τα οποία κάποιοι «ειδικοί» ονομάζουν Παραφυσικά
Κβαντική διεμπλοκή: Έχετε διαίσθηση και Ξέρετε πράγματα πριν συμβούν; Δεν είναι τυχαίο, αλλά φυσική
και επαναλαμβάνω: Προσδοκίες: Σταματήστε να αυτοπαγιδεύεστε
Τρόπος σκέψης: Ο εγκέφαλος είναι προγραμματισμένος να εστιάζει στα αρνητικά~Αντιστρέψτε το
Η Ελεύθερη βούληση, οι πεποιθήσεις και ο αποπρογραμματισμός
Γράφουν Αργυρή Ξανθοπούλου για το infititis.gr
Γιώργος Δόλγυρας (Δημοσιογράφος – Συγγραφέας) για το yourearticles.com
