Fish Sticks: Εντέλει τί περιέχουν οι ψαροκροκέτες;
ΧΑΡΑ ΚΑΤΣΑΡΗ
Οι ψαροκροκέτες ή αλλιώς Fish Sticks ξεκίνησαν την καριέρα τους την δεκαετία του 1950, ως τα άνοστα fishbricks, δηλαδή ψαροτούβλα και κατέληξαν να γίνουν πολύ δημοφιλείς, ιδιαίτερα μέσα στην πανδημία του Covid-19.
Πολλές είναι οι περίεργες πληροφορίες που τις αφορούν. Η πρώτη παρασκευή τους έγινε στις ΗΠΑ και πήρε συγκεκριμένο αριθμό πατέντας, ως κάποια εφεύρεση. Το ρεκόρ ψαροκροκετών στημένων σε πύργο το ένα πάνω στο άλλο είναι 74, ενώ ένα γερμανικό εργοστάσιο παράγει τόσες ψαροκροκέτες κάθε χρόνο που μπορεί να τυλίξουν την Γη γύρω γύρω, τέσσερις φορές.
Το πιο παράξενο πράγμα όμως σχετικά με αυτές ίσως να είναι η ίδια τους η ύπαρξη.
Έκαναν το ντεμπούτο τους στην κάπως περιορισμένη γευστική σκηνή των ΗΠΑ, στις 2 Οκτωβρίου του 1953, όταν η General Foods τις λανσάρισε στην αγορά με την ετικέτα Birds Eye.
Οι πανέ αυτές παραξενιές ήταν μέρος μιας σειράς νέων ορθογώνιων φαγώσιμων προϊόντων, που περιλάμβανε επίσης
- κοτοκροκέτες,
- ζαμπονοκροκέτες,
- μοσχαροκροκέτες,
- μελιτζανοκροκέτες και
- φασολοκροκέτες.
Μόνο οι ψαροκροκέτες επιβίωσαν. Κι όχι μόνο επιβίωσαν αλλά έκανα επιτυχία κιόλας κι εξαπλώθηκαν ακόμα και πίσω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα του Ψυχρού Πολέμου.
Οι κοτομπουκιές ίσως είναι απόρροια; Κοτομπουκιές: Με ολίγον από… κοτόπουλο και 27 άλλα συστατικά
Άλλοι τις αγάπησαν ενώ άλλοι απλά τις ανέχονταν, ήταν όμως απαραίτητη προσθήκη στην δίαιτα κάθε παιδιού σε σημείο που έγιναν προϊόν της λαϊκής κουλτούρας της εποχής. Υπάρχει ολόκληρο επεισόδιο του South Park αφιερωμένο στην ανάλυση του όρου Fish Stick, ενώ ο καλλιτέχνης Banksy, παρουσίασε το τρόφιμο αυτό σε μια έκθεση του το 2008.
Όταν η Βασίλισσα της Αγγλίας έγινε 90 ετών το 2016, η Birds Eye της πρόσφερε ένα σάντουιτς που κόστιζε 257 λίρες και είχε μέσα του εκτός σπαράγγια, μαγιονέζα με σαφράν, βρώσιμα λουλούδια και χαβιάρι, ψαροκροκέτες με κρούστα από φύλλο χρυσού.
Το πρόσωπο που μπορεί να εξηγήσει καλύτερα γιατί οι ψαροκροκέτες έγιναν τόσο αγαπητές είναι ο Paul Josephson, ο αυτοαποκαλούμενος “Mr. Fish Stick.”
Διδάσκει ρωσικά και σοβιετική ιστορία στο πανεπιστήμιο του Μέιν, μελετάει όμως διάφορα άλλα άσχετα πράγματα όπως τα αθλητικά σουτιέν, τα αλουμινένια κουτάκια και τα σαμαράκια των δρόμων.
Το 2008, έγραψε μία μελέτη για τις ψαροκροκέτες.
Η έρευνα που χρειάστηκε να προηγηθεί της μελέτης αποδείχτηκε πολύ δύσκολο να διεκπεραιωθεί, διότι δεν μπορούσε να λάβει εύκολα άδεια πρόσβασης στα εργοστάσια παρασκευής ψαροκροκετών. Όπως λέει ο ίδιος “Ίσως να ήταν ευκολότερο να αποκτήσω πρόσβαση στα αρχεία των Σοβιετικών για τις πυρηνικές βόμβες.”
Ο Josephson δεν αγαπάει τις ψαροκροκέτες. Ακόμα κι ως παιδί, δεν καταλάβαινε γιατί ήταν τόσο δημοφιλείς. “Τι έβρισκα ξερές” λέει και ισχυρίζεται ότι κανείς δεν τις ήθελε.
Δημιουργήθηκαν για να λύσουν ένα πρόβλημα που προέκυψε εξ αιτίας της τεχνολογίας.
Μεγαλύτερα πλοία με δυνατότερες μηχανές και νέα υλικά ψαρέματος αύξησαν τις ψαριές τους μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι ψαράδες δεν είχαν τι να τα κάνουν όλα αυτά τα ψάρια και για να μην τους χαλάσουν, άρχισαν να τα φιλετάρουν, να τους αφαιρούν κόκκαλα και εντόσθια και να τα καταψύχουν πάνω στα ίδια τους τα πλοία.
Το κατεψυγμένο φαγητό της εποχής όμως δεν είχε καθόλου καλή φήμη, διότι οι καταψύκτες αργούσαν να ψύξουν τα τρόφιμα, δημιουργώντας πάγο επάνω τους που είχε ως αποτέλεσμα να μαλακώνουν μετά το ξεπάγωμα και να μοιάζουν με χαλασμένα.
Αυτό άλλαξε όταν βρέθηκε μια τεχνική που τα τρόφιμα πάγωναν γρήγορα στους -30ο βαθμούς, όταν τοποθετούνταν ανάμεσα σε παγωμένες μεταλλικές πλάκες. Τα ψάρια δεν τα βοήθησε και τόσο όμως αυτή η τεχνική γιατί όταν ξεπάγωναν, σκίζονταν σε “άμορφα, καθόλου ορεκτικά κομμάτια.” λέει ο Josephson.
Η βιομηχανία ψαριού προσπάθησε να τα πουλήσει ως παγωμένα κομμάτια, τα γνωστά fishbricks, ψαρότουβλα δηλαδή που έμοιαζαν με κομμάτια παγωτού. Η ιδέα ήταν ότι η κάθε νοικοκυρά θα έκοβε όσο ψάρι της χρειαζόταν από το τούβλο κάθε φορά. Πολλά σούπερ μάρκετ όμως δεν είχαν τρόπο να διατηρήσουν αυτά τα παγωμένα ψάρια και ο κόσμος τελικά δεν τα προτιμούσε.
Η επιτυχία ήρθε όταν τα ψάρια αυτά κόπηκαν σε ίσα ορθογώνια κομμάτια.
Με μια διαδικασία που έχει στην ουσία παραμείνει η ίδια μέχρι σήμερα, τα εργοστάσια περνούν τα κομμάτια του ψαριού από ακτίνες Χ για να βεβαιωθούν ότι δεν έχουν κόκκαλα μέσα τους και ύστερα τα κόβουν σε ίσες φέτες.
Αυτά τα ‘δάχτυλα” βουτιούνται σε ένα μείγμα από αυγό, αλεύρι, αλάτι και αρωματικά και ύστερα σε φρυγανιά. Κατόπιν περνούν για λίγο από καυτό λάδι για να σταθεροποιηθεί η κρούστα τους. Σε όλη αυτή την διαδικασία που παίρνει γύρω στα 20 λεπτά, το ψάρι παραμένει παγωμένο, ακόμα κι όταν μπαίνει στο καυτό λάδι. Ύστερα οι κροκέτες ελέγχονται και πακετάρονται.
Το 1953, 13 εταιρίες παρήγαγαν 3.4 εκατομμύρια κιλά ψαροκροκέτας.
Ένα χρόνο αργότερα 4 εκατομμύρια παρήχθησαν από άλλες 55 εταιρίες. Αυτή η ζήτηση προήλθε από το πλασάρισμα του προϊόντος στην αγορά που είχε να κάνει με το πόσο βολικό ήταν: “καθόλου κόκκαλα, καθόλου υπολείμματα, καθόλου μυρωδιές, καθόλου κόπος” ήταν η διαφήμιση της Birds Eye.
Η απήχηση που έχει το προϊόν είναι περίεργη διότι περιέχει μεν ψάρι άλλα με μέτρια γεύση κι αυτό το ψάρι έχει μαγειρευτεί έτσι που να μοιάζει με στήθος κοτόπουλο.
Ίσως βέβαια η μεταμφίεση αυτή του ψαριού σε κάτι άλλο να έκανε τελικά την διαφορά, διότι μέχρι τότε, στην Βόρεια Αμερική τουλάχιστον, δεν το προτιμούσαν γιατί χαλούσε εύκολα, μύριζε άσκημα και είχε πολλά κόκκαλα.
Σε αντίθεση οι ψαροκροκέτες έκαναν το γεύμα με ψάρι μια πιο εύκολη υπόθεση και ίσως λίγο πιο εύγευστη. “Μπορείς ακόμα και να προσποιηθείς ότι δεν είναι ψάρι αυτό που τρως” λέει ο Ingo Heidbrink, ένας ειδικός πάνω στην ναυτική ιστορία στο Old Dominion University της Virginia.
Στην γενέτειρά του την Γερμανία, όπου υπολογίζεται ότι επτά εκατομμύρια άνθρωποι τρώνε ψαροκροκέτες τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, οι εταιρίες παραγωγής έχουν αλλάξει το είδος του μπακαλιάρου τουλάχιστον τρεις φορές από την πρώτη συνταγή. “Οι καταναλωτές δεν φάνηκε να το πρόσεξαν” λέει ο Heidbrink.
Ο Josephson αποκαλεί τις ψαροκροκέτες, τα “hot dog της θάλασσας”.
Σερβιρισμένες δίπλα σε πουρέ, έγιναν γρήγορα ένα βασικό σχολικό ή οικογενειακό γεύμα. Κατά την διάρκεια της πανδημίας η αύξηση των πωλήσεων έφτασε μέχρι και το 50%, καθώς οι οικογένειες στόκαραν έτοιμα φαγητά για να αντιμετωπίσουν τα lockdown.
Παραδόξως οι ψαροκροκέτες είναι αρκετά βιώσιμο τρόφιμο. Σήμερα, οι περισσότερες περιέχουν μπακαλιάρο Αλάσκας που προέρχεται από καλά ιχθυοτροφεία.
ΌΣΟ καλά και να είναι: 9 λόγοι για να απορρίψετε τα ψάρια των ιχθυοτροφείων
Η επιβάρυνση που έχουν στο κλίμα είναι σχετικά χαμηλή, λέει ο Jack Clarke, υποστηρικτής των βιώσιμων ψαρικών που εργάζεται για την Marine Conservation Society στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Η επίδραση της παραγωγής 1.3 κιλού ψαροκροκέτας στο κλίμα είναι περίπου η ίδια με εκείνη του τόφου, ενώ η ίδια ποσότητα βοδινού επιβαρύνει με 100 φορές περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα.
Μελέτη: Υπαίτιος ο ήλιος και όχι το διοξείδιο του άνθρακα για την κλιματική αλλαγή
Κανείς όμως δεν αισθάνεται σίγουρος για το τι ακριβώς τρώει όταν καταναλώνει ψαροκροκέτες.
Σε μια έρευνα που έγινε στο Ηνωμένο Βασίλειο όπου τα fish sticks ονομάζονται fish fingers, ψαροδάχτυλα δηλαδή, ένας στους πέντε νέους ενήλικες πιστεύει ότι περιέχουν στην πραγματικότητα τα δάχτυλα των ψαριών. Και παρόλα τα τρώνε με χαρά.
“Τροφή-Φάρμακο”: Θεωρώ την βιομηχανία τροφίμων άπληστη και αδίστακτη όταν αφορά το κέρδος. Έτσι δεν έχω καμμία εμπιστοσύνη στο τί μπορεί να περιέχει κάτι που δεν μπορώ να το δω ξεκάθαρα (και πάλι, δεν ξέρουμε τις συνθήκες ανάπτυξης/αποθήκευσης, κ.λπ..)
Δείτε ακόμη: Ροδέλες καλαμαριού από… μείγμα υπολειμμάτων θράψαλου, ψαριών και άλλες ουσίες
Σταματήστε να παίρνετε ψάρια καθαρισμένα ή φιλέτα~Δεν έχετε ιδέα τι τρώτε
Απάτες στην αγορά θαλασσινών και ψαριών σε παγκόσμια κλίμακα
Δεν καταναλώνουμε ψάρια, όστρακα, μαλάκια και καρκινοειδή από ΕΙΡΗΝΙΚΟ ΩΚΕΑΝΟ
Κοκαΐνη, αμφεταμίνη, αναλγητικά, ψυχοφάρμακα, εντομοκτόνα, τοξικές ουσίες στα ψάρια που τρως
και Τί δεν πάει καλά με το σύστημα της διατροφής μας;
Τι τρώμε; Πρώην πρόεδρος του ΕΦΕΤ αποκαλύπτει ένα διαχρονικό έγκλημα
Πηγή: www.oneofus.gr Fish Sticks: Εντέλει τί περιέχουν οι ψαροκροκέτες;
