Μήπως έχεις δυσανεξία στη λακτόζη;

Μήπως έχεις δυσανεξία στη λακτόζη;

Τι είναι η λακτόζη; Μήπως έχεις δυσανεξία στη λακτόζη;

Η λακτόζη είναι το φυσικό σάκχαρο, όπως και η σακχαρόζη (η γνωστή μας ζάχαρη), που βρίσκεται στο γάλα και στα υπόλοιπα γαλακτοκομικά προϊόντα. Ακριβέστερα είναι ένας δισακχαρίτης που αποτελείται από 2 μόρια μονοσακχαριτών, τη γλυκόζη και τη γαλακτόζη. 

Η λακτόζη είναι η βασική πηγή υδατάνθρακα του γάλακτος και μάλιστα το γάλα και τα προϊόντα του είναι οι μόνες φυσικές πηγές λακτόζης που υπάρχουν!  Το σώμα μας δημιουργεί ένα ένζυμο το οποίο ονομάζεται λακτάση που διασπά την λακτόζη σε σάκχαρα τα οποία το σώμα μας μπορεί να απορροφήσει και να χρησιμοποιήσει για ενέργεια.

Προσοχή: Υπάρχει και κρυμμένη λακτόζη 

Η λακτόζη υπάρχει στις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις στο γάλα και ακόμα περισσότερο σε εκείνο που έχει χαμηλά λιπαρά. Πολύ λιγότερη ποσότητα έχει το γιαούρτι και το τυρί. Όμως, θα πρέπει να έχετε υπόψη σας ότι δεν μπορεί να είναι κανείς σίγουρος πως αποφεύγοντας τα γαλακτοκομικά είναι προστατευμένος από τη λήψη λακτόζης και κατ’ επέκταση από τα ενοχλητικά συμπτώματά της. 

Τα άτομα με δυσανεξία πρέπει να διαβάζουν προσεκτικά τις ετικέτες των τροφίμων που αγοράζουν, αλλά και τη σύσταση των φαρμάκων που πρόκειται να καταναλώσουν.

Αυτά μπορεί να είναι:

• τα ψωμιά (λευκά επεξεργασμένα ψωμιά, ψωμιά τοστ, κλπ).
• τα επεξεργασμένα δημητριακά και cornflakes
• τα έτοιμα φαγητά και τα προτηγανισμένα
• η μαργαρίνη
• διάφορες έτοιμες σάλτσες για σαλάτες, κ.α
• τα έτοιμα γλυκά και τα μείγματα για γλυκά, κλπ
• τα διάφορα σνακ
• Διάφορα προϊόντα που αναγράφουν ότι είναι μη γαλακτοκομικά, πολλές φορές μπορεί να περιέχουν λακτόζη, λόγω διάφορων προϊόντων γάλακτος που έχουν. Αυτά τα προϊόντα μπορεί να είναι: ορός γάλακτος, υποπροϊόντα γάλακτος, ξηρά στερεά γάλακτος, πηγμένο γάλα για τυρί, κλπ.
• Περίπου το 20% των συνταγογραφούμενων φαρμάκων και πάνω από το 6% των μη συνταγογραφούμενων. Βέβαια για το τελευταίο πρέπει να υπάρχει βαριά μορφή δυσανεξίας για να επηρεάσει τα άτομα.

Που οφείλεται

Η δυσανεξία στη λακτόζη οφείλεται στην λιγότερο ή περισσότερο σοβαρή ανεπάρκεια του ενζύμου λακτάσης (ή πιο επιστημονικά της β-γαλακτοσιδάσης), το οποίο είναι αυτό που διασπά τη λακτόζη σε γαλακτόζη και γλυκόζη ώστε να απορροφηθεί από το κυκλοφορικό σύστημα.

Η λακτόζη έτσι δεν αφομοιώνεται από το σώμα και οδηγεί σε αύξηση του ωσμωτικού φορτίου στο λεπτό έντερο με επακόλουθη έκκριση υγρών και κατά συνέπεια διάρροια.

Αυτή η πάθηση δε θεωρείται ασθένεια διότι είναι πάρα πολύ συχνή και φαίνεται ότι την έχουν γύρω στο 70% των ενηλίκων παγκοσμίως!!

Επίσης αφού περάσει η βρεφική ηλικία, μειώνεται κατά 10% περίπου η δράση της λακτάσης στον άνθρωπο και γενικά στην καλύτερη περίπτωση η λακτάση έχει περίπου τη μισή δράση των άλλων ενζύμων που διασπούν υδατάνθρακες.

Τα συχνότερα συμπτώματα που έχουν τα άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη, αν καταναλώσουν κάποιο τρόφιμο που την περιέχει σε κάποια ποσότητα που δε μπορεί να διασπαστεί επαρκώς, είναι κοιλιακοί πόνοι, μετεωρισμός, στομαχικές διαταραχές, διάρροιες.

Τι να κάνω αν έχω δυσανεξία στη λακτόζη;

Μην προσπαθήσετε να κάνετε μόνοι σας διάγνωση. Εάν πιστεύετε ότι έχετε δυσανεξία στη λακτόζη πρέπει να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. Την ίδια ενόχληση που προκαλεί η δυσανεξία στη λακτόζη μπορεί να την προκαλέσουν και άλλες καταστάσεις όπως η νόσος του Crohn, το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου και λοίμωξη που λεπτού εντέρου.

Ο γιατρός σας είναι το μόνο άτομο που μπορεί να επιβεβαιώσει ότι έχετε δυσανεξία στη λακτόζη ή κάποια άλλη πάθηση. Μόλις έχετε την διάγνωση μπορείτε να συνεργαστείτε με τον γιατρό σας ή τον διαιτολόγο σας ώστε να διαχειρίζεστε τα συμπτώματα.

Κάτι που πρέπει επίσης, να τονιστεί είναι ότι η δυσανεξία στη λακτόζη δεν είναι το ίδιο πράμα με την αλλεργία στο γάλα.

Ανάλογα το πόσο σοβαρή ανεπάρκεια στο ένζυμο λακτάση έχει ο ασθενής, συνηθέστερα μπορεί να καταναλώνει τυρί και πολλές φορές και γιαούρτι (κεφίρ, κλπ), αφού αυτά είναι τα ζυμωμένα προϊόντα του γάλακτος.

Αυτό σημαίνει ότι για να υποστεί ζύμωση το γάλα και να μετατραπεί σε γιαούρτι ή και τυρί, οι διάφοροι μικροοργανισμοί (γαλακτικά βακτήρια) που κάνουν τη ζύμωση “τρώνε” τη λακτόζη διασπώντας τη και μετατρέποντάς τη σε γαλακτικό οξύ. Το γιαούρτι έχει περίπου 20-30% λιγότερη λακτόζη σε σχέση με το γάλα ενώ το τυρί αν δεν είναι μαλακό περιέχει από ελάχιστη λακτόζη έως και σχεδόν μηδενική.

Κατά την πέψη επίσης, οι μικροοργανισμοί και κυρίως βακτήρια (προβιοτικά) που βρίσκονται στο γιαούρτι και τυρί λύονται (δηλαδή σπάνε τα μόριά τους) και έτσι η λακτάση τους ελευθερώνεται στον πεπτικό σωλήνα.
Δείτε ακόμη Ένζυμα και Προβιοτικά: Απαραίτητα για την καλή Πέψη
και λέγοντας γιαούρτι με προβιοτικά, ΔΕΝ εννοούμε αυτό Άλλο γιαούρτι και άλλο επιδόρπια γιαουρτιού τα οποία βλάπτουν

Επίσης, το αυξημένο ιξώδες των προϊόντων αυτών

σε σχέση με το ίδιο το γάλα οδηγεί στην αύξηση του χρόνου διέλευσης της τροφής από το πεπτικό σωλήνα πράγμα που βοηθά στη πέψη της λακτόζης.
Και η σωστή πέψη είναι κάτι που έχει να κάνει με ολόκληρο τον οργανισμό Γιατί Είναι Σημαντική η Σωστή Πέψη στην Καθολική Υγιεία;

Είναι πολύ σημαντικό να σημειωθεί ότι κάποια από τα βακτήρια που κυκλοφορούν ως προβιοτικά, όπως ο L. rhamnosus GG, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ικανά να ζυμώσουν τη λακτόζη. Οπότε χρειάζεται προσοχή και ενημέρωση.

Και το βούτυρο γάλακτος περιέχει κάποια ποσότητα λακτόζης αν και πολύ μικρή, δεδομένου ότι αποτελείται από 80% περίπου λιπαρά. Πρέπει επίσης το άτομο να έχει πολύ σοβαρή δυσανεξία για να έχει ενοχλήσεις από την κατανάλωση βουτύρου.

Τα άτομα με δυσανεξία λακτόζης δε πρέπει να φοβούνται ότι

μπορεί να πάθουν προβλήματα λόγω έλλειψης ασβεστίου αφού δε μπορούν να πιουν γάλα ή ακόμα και να φάνε άλλα γαλακτοκομικά.
Έχουμε δείξει σε άλλη δημοσίευση ποιες μπορεί να είναι εναλλακτικές πηγές ασβεστίου για τα δυσανεκτικά άτομα: Οι 13 πηγές ασβεστίου που μας εκπλήσσουν.

Σε περίπτωση που κάποιος φοβάται ότι δε παίρνει αρκετό ασβέστιο, τότε αν θέλει να πάρει συμπληρώματα ασβεστίου, πρέπει σίγουρα να συμβουλευτεί γιατρό!
“Τροφή”: Σε περίπτωση που κάποιος φοβάται πως έχει έλλειψη ασβεστίου, μην διανοηθεί να πάρει συμπληρώματα ασβεστίου: Επικίνδυνα τα συμπληρώματα ασβεστίου: Γιατί ΔΕΝ πρέπει να τα παίρνουμε
Τα συμπληρώματα ασβεστίου προκαλούν ασβεστοποίηση των αγγείων της καρδιάς

Όμως όταν έχουμε να κάνουμε με υγιείς ενήλικες που έχουν απλά πρόβλημα δυσανεξίας στη λακτόζη αρκούν οι συμβουλές που γράφονται στα παρακάτω άρθρα.

Ίσως η σημαντικότερη συμβουλή είναι η σωστή έκθεση στο φως του ήλιο ώστε να υπάρχει στο σώμα μας η απαραίτητη ποσότητα βιταμίνης D που έχουμε όλοι ανάγκη για να απορροφηθεί το ασβέστιο στο σώμα.
Δείτε ακόμη Το ασβέστιο και η απορρόφησή του
και Η Οστεοπενία και η Οστεοπόρωση ΔΕΝ είναι ασθένειες έλλειψης ασβεστίου 

Θεραπεία

Η «θεραπεία» σε μια ευαισθησία στη λακτόζη, έγκειται ιδιαίτερα στην κατάλληλη διατροφή. Οι γιατροί προτείνουν μια 3-φασική διατροφή, όπου το πρώτο χρονικό διάστημα (2 – 4 εβδομάδες) το άτομο απέχει ολοκληρωτικά από λακτόζη.

Στο επόμενο στάδιο της διατροφής το άτομο σε συνεργασία με τον γιατρό δοκιμάζει κάποια προϊόντα (π.χ. γαλακτοκομικά) για να lactose free ελεγχθεί η ποσότητα που το κάθε άτομο προσωπικά μπορεί να καταναλώσει σε περιεκτικότητα λακτόζης.

Κατά το τρίτο στάδιο το άτομο αυτό μαθαίνει να τηρεί μια χρόνια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή, μη στερώντας τον οργανώσιμο του από βασικά θρεπτικά συστατικά.

Υπάρχουν επίσης και τα προϊόντα όπως γάλατα, παγωτά, γιαούρτια, κλπ τα οποία είναι χωρίς λακτόζη και οι εταιρείες που τα φτιάχνουν τα προβάλουν σαν κατάλληλα για δυσανεκτικούς.

Επίσης υπάρχουν και κάποια είδη συμπληρωμάτων (lactaid) τα οποία

κάνουν τα άτομα να μπορούν να φάνε ελεύθερα σχεδόν οποιοδήποτε γαλακτοκομικό προϊόν.
Πρόκειται για προϊόντα τα οποία περιέχουν μέσα το ένζυμο που δεν παράγουν επαρκώς οι δυσανεκτικοί, τη λακτάση, η οποία διασπά τη λακτόζη.

Γενικά δε φαίνεται να υπάρχει πρόβλημα με την κατανάλωση τέτοιων προϊόντων και μάλιστα είναι εντάξει ακόμα και για εγκύους οι οποίες θηλάζουν.

Όμως προσοχή! Πολλές φορές, τα προβλήματα που έχουν τα μωρά που θηλάζουν, των οποίων οι μητέρες πίνουν γάλα ή τρώνε γιαούρτια, κλπ, μπορεί να οφείλονται όχι σε δυσανεξία στη λακτόζη αλλά σε αλλεργία στην πρωτεΐνη του γάλακτος, την καζεΐνη. Οπότε αν η μητέρα καταναλώνει προϊόντα τύπου lactaid, δε πρόκειται να αλλάξει κάτι.

Γενικά μη σας πειράζει εσάς τους δυσανεκτικούς αν δε μπορείτε να πιείτε γάλα, αφού για το γάλα υπάρχει και η εξής άποψη: Γάλα και γαλακτοκομικά: Η δραματική μετατροπή μιας θρεπτικότατης τροφής
και Επικίνδυνο κοκτέιλ 20 χημικών ουσιών σε ένα ποτήρι γάλα!

και μην ξεχνάμε πως υπάρχουν και αρκετές πολύτιμες εναλλακτικές Όλα τα φυτικά γάλατα: Μάθε τα υπέρ και τα κατά 

Δείτε ακόμη Πως να καταλάβεις και να αντιμετωπίσεις μία τροφική δυσανεξία