Ποιά είναι η αληθινή ρίζα της παχυσαρκίας;
Γράφει ο Αντώνης Καράγιωργας-Antonis Karagiorgas, βιοχημικός, Μεταπτυχιακό M.Sc. στην Μοριακή Ενζυμολογία
Στο γύρισμα της τελευταίας χιλιετίας, ανακαλύφτηκαν δύο ορμόνες: Η γκρελίνη της πείνας, και η λεπτίνη της χορτασίλας. Αυτά τα δυό βιολιά, μαζί με μερικές άλλες ορμόνες (αδιπονεκτίνη, ινσουλίνη, επινεφρίνη, μελανοκορτίνη κ.α.) φαίνεται να παίζουν το πένθιμο εμβατήριο της παχυσαρκίας.
Και όχι μόνον! Οι ορμόνες τις πείνας Λεπτίνη-Γκρελίνη-Κορτιζόλη-Οιστρογόνα: Πως λειτουργούν και πως ελέγχονται
Ποια είναι λοιπόν η αληθινή ρίζα, της παχυσαρκίας;
Φαίνεται, η επιστήμη επίμονα να την ψάχνει αλλά χωρίς να την έχει πιάσει ακόμη. Παρόλα αυτά, μου φαίνεται πως την έχει στριμώξει ανάμεσα σε τρία διαχρονικά μοντέλα-θεωρίες:
- Το μοντέλο της εξισορρόπησης της ενέργειας (με όλες του τις αδυναμίες),
- το μοντέλο υδατάνθρακες-ινσουλίνη και
- το μοντέλο μόχλευσης πρωτεΐνης.
Το πρώτο, που έγινε δεκτό προ 50ετίας, είναι απλά αυτό που υπαγορεύει την εξίσωση:
Πάχος (λίπος) = Εισερχόμενη (τροφή) – εξερχόμενη ενέργεια (άσκηση).
Η εξίσωση αυτή, ενοχικά, λέει ότι η παχυσαρκία αντιπροσωπεύει την προσωπική αποτυχία του καθενός μας να ελέγχει την ισορροπία ενέργειας. Ακολούθησε το φιάσκο των επεξεργασμένων τροφίμων χαμηλών λιπαρών, που έφερε την παγκόσμια επιδημία παχυσαρκίας, και έβαλε από την πίσω πόρτα, τον silent killer όλων μας.
Αναξιόπιστα τα στοιχεία για τα Χαμηλά λιπαρά: Σύνδεση με παχυσαρκία και καρδιαγγειακά
Παράλληλα πολλά πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα έχουν αποδείξει ότι το μοντέλο αυτό είναι τουλάχιστον ανεπαρκές να επεξηγήσει το πολύπλοκο μεταβολικό πρόβλημα που λέγεται παχυσαρκία.
Το δεύτερο μοντέλο, υδατανθράκων/ινσουλίνης, φαίνεται να αποκτά όλο και ευρύτερη αποδοχή, και απλά αποφαίνεται ότι η παχυσαρκία είναι μια δυσλειτουργία της αποθήκευσης ενέργειας (υπό την μορφή λίπους), στην οποία καθοριστικό ρόλο παίζει η αναβολική ορμόνη ινσουλίνη.
Και πιο τρόφιμο ξυπνά περισσότερο την ινσουλίνη μέσα μας;
Tα σάκχαρα. Και ανάμεσά τους, οι αλεσμένοι κόκκοι των δημητριακών, που έγιναν άσπρες αμυλούχες σκόνες, στερημένες των ευεργετικών φύτρων και των περιβλημάτων τους, μόνο και μόνο για να διατηρηθούν στα ράφια περισσότερο χρόνο.
Ινσουλίνη-Υδατάνθρακες-Γλυκόζη-Γλυκοζουρία και απώλεια βάρους
Το μοντέλο αυτό αμφισβήτησε την υπόθεση του πρώτου μοντέλου που έλεγε ότι φταίει η πείνα μας που δημιουργεί την παχυσαρκία.
Αντιστρέφοντάς το, προτείνει ότι φταίει ο παράγοντας (ινσουλίνη) που δημιούργησε τα πολλά αποθηκευμένα λιποκύτταρα, αφήνοντας λίγα σαν καύσιμα, δίνοντας έτσι εντολή στον εγκέφαλο να βάλει κι άλλη τροφή στο σύστημα.
Επεξεργασμένα τρόφιμα και παχυσαρκία: Γιατί ο εγκέφαλος δίνει εντολή να σταματήσεις να καις λίπος
Τέλος το τρίτο μοντέλο είναι αυτό που λέγεται μοντέλο μόχλευσης πρωτεΐνης για την παχυσαρκία.
Αυτό υποστηρίζει ότι εάν μειώσουμε το κλάσμα της διατροφικής μας πρωτεΐνης θα οδηγηθούμε σε αντισταθμιστικές αυξήσεις στη συνολική ενεργειακή πρόσληψη. Κι έτσι παίρνουμε βάρος. Πάντως δείχνει να μπάζει η εγκυρότητα αυτού του μοντέλου γιατί τα πειράματα του δεν είναι αναπαραγώγιμα.
Τελειώνοντας, θυμίζω ότι η συμπεριφορά και η βιολογία μας αποτελούν την τέχνη της διατροφής.
Με τις υγείες σας.
“Τροφή-Φάρμακο”: Μήπως θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν ένας ακόμη καθοριστικός παράγοντας; Παχυσαρκία: Μπορεί η εντερική χλωρίδα να επηρεάσει το βάρος και τις διατροφικές μας συνήθειες;
Διαβάστε ακόμη: Συμβουλές για να κρατήσετε κλειστό τον “διακόπτη” παχυσαρκίας
Παχυσαρκία: Δεν αφορά μόνο το ποια και πόση τροφή θα μπει στο σώμα μας
Ανατρεπτική μελέτη: H παχυσαρκία δεν οφείλεται στο υπερβολικό φαγητό
5 λόγοι για να μην ξανακάνετε δίαιτα
Αποθήκευση-Χάσιμο λίπους: Πως βάζουμε λίπος ενώ χάνουμε μυικό ιστό;
Συναισθηματική υπερφαγία: Μήπως το φαγητό αποτελεί τη μοναδική σου χαρά;
 υδατάνθρακες-ινσουλίνη μόχλευσης πρωτεΐνης){kind=link}