Όπως υπάρχουν συναισθήματα που παραμένουν αχρησιμοποίητα, έτσι υπάρχει και το βάρος που παραμένει αμετακίνητο
Αλίκη Πανοπούλου, Σύμβουλος διατροφής – alpanopoulou@gmail.com
Ο Χριστόφορος δεν άκουγε τίποτα. Αποφάσιζε και διέταζε. Αποφάσιζε και διέταζε χωρίς αυτόν. Αποφάσιζε ότι θα κάνει δίαιτα, χωρίς να ρωτά τον εαυτό του αν μπορεί να στερηθεί τις γεύσεις που τόσο πολύ «είχε ανάγκη», διέταζε τον εαυτό του να αδυνατίσει, χωρίς να ακούει ότι ο εαυτός δεν έχει αντοχές στη στέρηση της ποσότητας.
Δεν δεχόταν ούτε να πεινάει ούτε να έχει πολυφαγίες, ήθελε να επιβάλει αυτό που έκρινε «σωστό». Να κάνει δίαιτα αδυνατίσματος χωρίς καμία παρέκκλιση. Ήθελε οι πράξεις του να υπακούουν στις σκέψεις του κι όχι στα συναισθήματά του. Έτσι είχε μάθει να λειτουργεί, να αποφασίζει με συνοπτικές διαδικασίες τι έπρεπε να κάνει, με κριτήριο το ποιο είναι σωστό, λογικό, δίκαιο ή ρεαλιστικό.
Τη συναισθηματική του πλευρά, που δήλωνε τις ανάγκες του, τις επιθυμίες του, τους πραγματικούς του ρυθμούς, ούτε που τη λάμβανε υπόψη του, δεν την άκουγε, την αψηφούσε, την προσπερνούσε.
Άρχισα να τον παρακολουθώ και, παρ’ όλο που είχα συναντήσει αρκετές φορές αυτού του είδους τη συμπεριφορά, ο Χριστόφορος διαρκώς με εξέπληττε με τους τρόπους που έβρισκε να αψηφά τον εαυτό του.
Είχε έρθει στο γραφείο μου έχοντας κρίνει πως θέλει να αδυνατίσει, εφόσον θεωρούσε πως έβλαπτε την υγεία του, ενώ δήλωνε διατεθειμένος να εφαρμόσει ό,τι όφειλε προκειμένου να έχει το αποτέλεσμα που είχε αποφασίσει να έχει.
Είχε ένα «αίτημα» κλασικό: «Δεν αντέχω το βάρος μου, θέλω να αδυνατίσω».
Είχε μια κλασική αντιμετώπιση εαυτού: «Βούλωσέ το και δεν θα ζητάς τίποτα να φας» – και φυσικά σε όλα τα μέτωπα είχε ανοίξει τον κλασικό πόλεμο με τη συναισθηματική του πλευρά: «Δεν έχω καμία ανάγκη, τα καταφέρνω όλα μόνος μου». Αυτά ως προς τις απαιτήσεις που πρόβαλλε απέναντί του.
Όταν του «έδιναν» εκείνος δεν δεχόταν (δεν «έπαιρνε»)· αν περιέγραφα πλευρές της συνήθους συμπεριφοράς του θα ανέφερα τα εξής: τις εκδηλώσεις θαυμασμού των άλλων προς το άτομό του τις έκοβε γρήγορα γρήγορα, την εκτίμηση που του έδειχναν την προσπερνούσε και αυτήν εν τάχει, ενώ όταν κάποιος εξήρε τις ικανότητές του ο Χριστόφορος τον διέκοπτε αυτομάτως με τη φράση «εύκολο ήταν, δεν δυσκολεύτηκα».
Ο Χριστόφορος δεν άκουγε κανέναν. Έδινε και πρόσφερε πολλά στους άλλους, τους χάριζε ιδέες και βοήθεια, τους έλυνε πρακτικά προβλήματα και ήταν μονίμως διαθέσιμος σε όποιον τον είχε ανάγκη.
Ο Χριστόφορος όμως δεν ζητούσε ποτέ.
Από πού «έπαιρνε» αφού δεν ζητούσε; Με ποιον συναλλασσόταν, αφού κατά βάθος δεν εμπιστευόταν κανέναν; Ο Χριστόφορος «συνομιλούσε» με πίτσες και μακαρονάδες, μπίρες και βότκες, με τα γλυκά και τα πατατάκια τελείωνε τις συνομιλίες του. Έπειτα από τέτοιου είδους συζητήσεις διέταζε τον εαυτό του να πάψει να μιλά κι έτσι αποφάσιζε κι έμπαινε σε στέρηση (δίαιτα).
Είχε έναν πολύ κουραστικό ρυθμό ζωής, μια και ήταν επιχειρηματίας∙ δούλευε από τις έξι το πρωί και η απασχόλησή του έφτανε ώς αργά το βράδυ. Του έλειπαν ύπνος, ενέργεια, η πολυπόθητη «παύση» για να ξεκουραστεί το σώμα και το μυαλό ενός ανθρώπου που εργάζεται δώδεκα με δεκατέσσερις ώρες την ημέρα.
Κάθε εβδομάδα ερχόταν με μια καινούργια απόφαση αντιμετώπισης του εαυτού του, του ξεστρατισμένου εαυτού που είχε χαλάσει τη δίαιτα. Τη μια απαιτούσε πιο αυστηρή δίαιτα, την άλλη αποφάσιζε να ξεκινήσει γυμναστική, την επομένη απαγόρευε στον εαυτό του να μην αντέχει να στερείται τη γεύση.
Κάθε εβδομάδα υπήρχε μια λήψη απόφασης και κάθε εβδομάδα μια ανεπιτυχής εφαρμογή της.
Ο Χριστόφορος ήταν εξαιρετικά έξυπνος και, όσο κι αν φαινόταν παράδοξο, είχε και μεγάλη συναισθηματική νοημοσύνη, παρ’ όλο που απέφευγε να αγγίξει τα συναισθήματά του.
Δεν άντεχε και δεν ασχολιόταν με το αν αισθανόταν λύπη, φόβο, θυμό ή οδύνη, πικρία ή θλίψη· τον απασχολούσε μόνο πώς θα τακτοποιήσει όσα ένιωθε, επιστρατεύοντας δύο ισχυρά μέσα άμυνας: τη λογική και την πολυφαγία. Πάντα όμως κατέληγε σε έναν λαβύρινθο ματαίωσης των προσπαθειών και των αποτελεσμάτων που προσδοκούσε.
Τι θα κάναμε; Σε αυτή την περίπτωση υπήρχε ένας άνθρωπος που προχωρούσε μπροστά αφήνοντας εαυτόν πίσω, χωρίς να νοιάζεται ή να ενδιαφέρεται να φροντίσει ούτε τις πρωταρχικές του ανάγκες.
Μήπως τρώμε τη συναισθηματική μας νοημοσύνη;
Η πείρα μού έχει διδάξει πως αν σε πρώτο στάδιο αδυνατίσματος δεν σταθείς να παρατηρήσεις ότι έχεις έναν εαυτό «παρατημένο» αρκετά μακριά πίσω σου και δεν αρχίσεις να τον νοιάζεσαι και να τον αποδέχεσαι (αν δεν αποδεχτείς τις πολυφαγίες σου), δεν φτάνεις ποτέ στο αδυνάτισμα.
Γιατί έτσι όπως υπάρχουν συναισθήματα που παραμένουν αχρησιμοποίητα, έτσι υπάρχει και το βάρος που παραμένει αμετακίνητο.
Πώς θα έβγαινε ο Χριστόφορος από το αδιέξοδό του; Σύντομα ανακάλυψα πως ήταν διατεθειμένος. Ούτε γνώριζε ούτε άντεχε, ήθελε όμως και επέμενε. Δούλεψε αρχικά έναν χρόνο –χάνοντας μόνο έξι κιλά– για να μπορέσει να καταλάβει πως το πρώτο που χρειαζόταν ήταν να «ακούει» και να πάψει να διατάζει τον εαυτό του στον αγώνα κατάκτησης του αυτοσεβασμού του. Ήταν τολμηρός.
Δεν πρέπει να τρέφουμε την ψευδαίσθηση πως το αδυνάτισμα και η κατοπινή διατήρηση του καινούργιου βάρους είναι εύκολη υπόθεση. Δεν είναι τυχαίο που οι άνθρωποι βρίσκονται σε διαρκείς και ατελείωτες προσπάθειες απώλειας βάρους, επαναπροσλαμβάνοντάς το τις περισσότερες φορές, βιώνοντας πολύ συχνά μια σκληρή πραγματικότητα.
Στην ψυχανάλυση, ο όρος άμυνα ή αμυντικός μηχανισμός αναφέρεται στην προσπάθεια του μυαλού να μας «προστατεύσει» από μια απειλή που επιφέρει η σύγκρουση μεταξύ της αρχής της ευχαρίστησης και της αρχής της πραγματικότητας, με άλλα λόγια μεταξύ αυτού που θέλουμε να κάνουμε και αυτού που πρέπει να κάνουμε.
Ο Φρόιντ ήταν ο πρώτος που εντόπισε και περιέγραψε το ψυχολογικό αυτό φαινόμενο. Οι αρχικές του παρατηρήσεις βασίστηκαν στις μελέτες των υστερικών του ασθενών οι οποίοι, στην προσπάθειά τους να μην ξαναβιώσουν πόνο από το παρελθόν, στηρίζονταν στην υπερβολική χρήση της απώθησης (repression) και της μετατροπής (conversion), με κόστος τη λειτουργικότητά τους.
Διαβάστε ακόμη: Παχυσαρκία: Δεν αφορά μόνο το ποια και πόση τροφή θα μπει στο σώμα μας
Παχυσαρκία: Μπορεί η εντερική χλωρίδα να επηρεάσει το βάρος και τις διατροφικές μας συνήθειες;
Ανατρεπτική μελέτη: H παχυσαρκία δεν οφείλεται στο υπερβολικό φαγητό
5 λόγοι για να μην ξανακάνετε δίαιτα
Αποθήκευση-Χάσιμο λίπους: Πως βάζουμε λίπος ενώ χάνουμε μυικό ιστό;
Συναισθηματική υπερφαγία: Μήπως το φαγητό αποτελεί τη μοναδική σου χαρά;
Πηγή: www.efsyn.gr
