Αγριομάρουλο ή Πετρομάρουλο: Με παυσίπονη, αγχολυτική, αντισπασμωδική, διουρητική και καταπραϋντική δράση
Τα τρυφερά του φύλλα και οι τρυφεροί βλαστοί τρώγονται σε σαλάτα ή βρασμένα μόνα τους ή μαζί με άλλα χόρτα, στο μαγείρεμα χρειάζεται πολύ λίγο βράσιμο. Το βρίσκουμε σε όλη τη χώρα, σε υψόμετρο από 0 έως τα 1400 μέτρα, σε σκουπιδότοπους, σε καλλιεργούμενα εδάφη, σε πετρώδη, ξηρά και άγονα εδάφη.
Επιστημονική ονομασία: Lactuca serriola L.
Συνώνυμα: Lactuca latifolia Boiss., Lactuca altaica Fisch. & C.A.Mey., Lactuca altaica Fisch. & Mey., Lactuca augustana All., Lactuca coriacea Sch.Bip., Lactuca dubia Jord., Lactuca integrata (Gren. & Godr.) A.Nelson, Lactuca latifolia Gilib., Lactuca scariola L., Lactuca sylvestris Lam., Lactuca tephrocarpa K.Koch, Lactuca verticalis Gaterau
Ελληνική ονομασία: Λακτούρα η πριονόφυλλη
Περιγραφή, Βιότοπος:
Το Αγριομάρουλο είναι ετήσιο ή διετές ποώδεις φυτό, της οικογένειας την Asteraceae ή Compositae, με βλαστό όρθιο, έντονα διακλαδισμένο στη κορυφή, με ύψος από 0,30-2,00 μέτρα, είναι τριχωτός κυρίως στη βάση του και περιέχει ένα γαλακτώδες λευκό υγρό, η ρίζα είναι κοντή και πασσαλώδη.
Τα φύλλα του ρόδακα και του βλαστού είναι σαρκώδη, οδοντωτά, συνήθως έλλοβα, υπάρχουν και φυτά με φύλλα χωρίς λοβούς, πτεροειδή ή λογχοειδή, άμισχα, σκούρο-πράσινα, γυαλιστερά και έχουν σκληρά μικρά αγκάθια στη κεντρική νευρώση και στις άκρες τους, τα φύλλα του βλαστού είναι κυκλοειδή έως ευρέως λογχοειδή, όταν κοπούν παράγουν ένα γαλακτώδες λευκό υγρό.
Η πυραμιδοειδής ανθοταξία αποτελείται από άνθη του είναι ανοιχτόχρωμα με πολλά κίτρινα γλωσσοειδή ανθίδια και εμφανίζονται από τον Ιούλιο-Σεπτέμβριο. Οι ταξιανθίες αυτές φύονται σε μακριούς ανθοφόρους βλαστούς που διακλαδίζονται.
Ο καρπός είναι ανοικτόχρωμο γκρι αχαίνιο, περιέχει πολλούς μικρούς επιμήκεις σπόρους.
Το Αγριομάρουλο μοιάζει με το τοξικό, αν καταναλωθεί σε μεγάλη ποσότητα, Lactuca virosa.
Συστατικά
Περιέχει βιταμίνες A, B1,B2, C, σίδηρο, φλαβονοειδή, λακτόνες, κουμαρίνες και μαννιτόλη.
Εδωδιμότητα
Συλλέγονται για φαγητό τα τρυφερά φύλλα και οι τρυφεροί βλαστοί, το Χειμώνα και την Άνοιξη, πριν ανθίσει, ενώ για θεραπευτικούς σκοπούς τα αέρια μέρη όταν είναι ανθισμένο και ο χυμός του.
Τα τρυφερά του φύλλα και οι τρυφεροί βλαστοί τρώγονται ωμά σε σαλάτα σε μικρές ποσότητες ή βρασμένα σε μεγαλύτερες ποσότητες μόνα τους ή μαζί με άλλα χόρτα. Στο μαγείρεμα χρειάζεται πολύ λίγο βράσιμο. Τα ώριμα φύλλα έχουν πικρή γεύση.
Προσοχή το Αγριομάρουλο μοιάζει με το τοξικό, αν καταναλωθεί σε μεγάλη ποσότητα, Lactuca virosa. Συνετό είναι να συλλέγονται τα φυτά που έχουν έλλοβα φύλλα.
Προσοχή μεγάλες ποσότητες μπορεί να προκαλέσουν πεπτικές διαταραχές. Το αγριομάρουλο μπορεί να προσβληθεί από βρώμικα νερά, απόβλητα εργοστασίων και κοπριά και να γίνουν φορείς μικροβίων φυματίωσης, χολέρας, ηπατίτιδας, δυσεντερίας κ.α.
Από τα αυτοφυή είδη του γένους Lactuca, τα τρία κυριότερα είδη της ελληνικής χλωρίδας είναι τα Lactuca intricata = Lactuca graeca, Lactuca serriola, Lactuca virosa. Και τα τρία είδη έχουν παρόμοια συστατικά και θεραπευτικές ιδιότητες και έχουν χρησιμοποιηθεί σε όλα τα τονωτικά ύπνου, σε σαπούνια και τσάγια για χαλάρωση.
Θεραπευτικές ιδιότητες, Συνίσταται
Ο γαλακτώδης χυμός του φυτού περιέχει μία ουσία το λακτουκάριο (lactucarium), που χρησιμοποιείται στην ιατρική για την παυσίπονη, αντισπασμωδική, χωνευτική, διουρητική, υπνωτική, ναρκωτική και καταπραϋντική δράση της. Δρα όπως το όπιο, χωρίς όμως να προκαλεί πεπτικά προβλήματα ή εθισμό. Η συγκέντρωση της ουσίας είναι μεγαλύτερη όταν το φυτό είναι ανθισμένο.
Όλο το φυτό είναι ηρεμιστικό, βοηθά στον καλό ύπνο και γαληνεύει την ανησυχία και το άγχος. Δρα ηρεμιστικά στο αναπνευστικό και χρησιμοποιείται κατά του παροξυσμικού κοκίτη και κατά του νευρικού, ερεθιστικού, ξηρού βήχα.
Στην ομοιοπαθητική χρησιμοποιείται για την θεραπεία χρόνιου κατάρρου, βήχα, πρησμένου συκωτιού, φουσκώματα και ασθένειες ουροποιητικού συστήματος.
Τρόποι παρασκευής
Ως έγχυμα ρίχνουμε φρέσκο ή αποξηραμένο φυτό σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό και το αφήνουμε σκεπασμένο για 10 λεπτά, σουρώνουμε και πίνουμε έως 3 φορές την ημέρα.
Αντενδείξεις
Το ώριμο φυτό είναι ήπια τοξικό. Υπερβολική δόση μπορεί να προκαλέσει νευρικότητα και ακόμη μεγαλύτερη δόση μπορεί να προκαλέσει θάνατο από καρδιακή παράλυση.
Η παρουσίαση των βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα.
Το Παυσίπονο Βότανο που Φυτρώνει Μόνο του σε Κάθε Αυλή
Τα άγρια φαγώσιμα χόρτα της Ελλάδας
Πηγή: www.agriamanitaria.gr
- www.agriamanitaria.gr/lactuca-virosa,
- Εικονογραφημένον Βοτανικόν – Φυτολογικόν Λεξικόν,
- Τόμος Ε΄ – Δημήτριος Σ. Καββαδάς,
- pfaf.org,
- kentromeletisarxaiasthourias.wordpress.com,
- www.herb.gr
