Σπάρτο-Spartium junceum: Καρδιοτονωτικό, αγγειοσυσταλτικό, αντιδιαβητικό και διουρητικό βότανο
Επιστημονική ονομασία: Spartium junceum L.
Συνώνυμα: Genista juncea Scop. Σπάρτο-Spartium junceum: Καρδιοτονωτικό, αγγειοσυσταλτικό, αντιδιαβητικό και διουρητικό βότανο
Βιότοπος, Συλλογή:
Είναι ορθόκλαδος μεγάλος θάμνος με καταγωγή από την περιοχή της Μεσογείου, με βλαστό επιμήκη, μυτερό στην άκρη, κυλινδρικό πράσινο και με ύψος έως 3 μέτρα. Έχει μακριούς, λεπτούς, μυτερούς στην άκρη βλαστούς που είναι σχεδόν γυμνοί, χωρίς φύλλα.
Τα άνθη του είναι ερμαφρόδιτα, κίτρινα μεγάλα σε αραιούς βότρεις, αρωματικά, ανθίζουν από το Απρίλιο – Ιούνιο. Ο καρπός του, όταν ωριμάσει, σκορπίζει τους σπόρους, που μπορούν να παραμείνουν βιώσιμα στο έδαφος για περισσότερο από 80 χρόνια.
Είναι από τα πιο κοινά θαμνώδη είδη στην Ελλάδα τα συναντάμε σε πεδινές και ημιορεινές περιοχές. Συλλέγονται τα μπουμπούκια και τα άνθη τις πρωινές ώρες.
Το σπάρτο (Spartium junceum, Σπάρτιον το βουρλοειδές) είναι αγγειόσπερμο, δικοτυλήδονο φυτό, το οποίο ανήκει στην τάξη των Κυαμωδών και στην οικογένεια των Χεδρωπών ή Κυαμοειδών (Fabaceae), όπως οι φακές, τα φασόλια, οι ακακίες, οι χαρουπιές κ.ά. Είναι γνωστό είδος, κυρίως λόγο της χρήσης του ως καλλωπιστικό και είδος που χρησιμοποιείται για να σταθεροποιεί απότομα πρανή.
Τα σπάρτα καλλιεργούνται επίσης ως καλλωπιστικά και τοποθετούνται κατά μήκος των δρόμων αλλά και, λόγω του δυνατού ριζικού συστήματος τους, για την συγκράτηση των διαβρωμένων εδαφών. Οι βλαστοί τους χρησιμοποιούνται στην κατασκευή καλαθιών και ψάθινων καπέλων.
Οι δραστικές του ουσίες
Οι βασικές δραστικές ουσίες του σπάρτου είναι τα αλκαλοειδή σπαρτεϊνη και απωματικές αμίνες. Σπαρτεΐνη (αλκαλοειδές), αιθέριο έλαιο, αμίνες, παλμιτικό οξύ, μυριστικό οξύ, στεατικό οξύ, γ-σιτοστερόλη
Το Σπάρτο θεωρείται κύριο φαρμακευτικό φυτό και σε σχετική πανεπιστημιακή έρευνα βρέθηκε να περιέχει 59 φαρμακευτικές ουσίες με κυριότερες:
- 14.27% n-Hexadecanoic acid C16H32O2 δεκαεξανοϊκό οξύ ή παλμιτικό οξύ
- 13.07% 9, 12, 15-Octadecatrien-1-ol οκταδεκατριενόλη
- 6.59% Tetradecanoic acid CH3(CH2)12COOH Μυριστικό οξύ
- 3.68% Octadecanoic acid C18H36O2 στεατικό οξύ
- 3.67% γ-Sitosterol C31H52O2 γάμμα Σιτοστερόλη
Θεραπευτικές ιδιότητες
Τα μπουμπούκια και τα άνθη μαζεύονται την Άνοιξη και χρησιμοποιούνται φρέσκα ή αποξηραμένα σαν αποτελεσματικό και ισχυρό διουρητικό, καθαρτικό, εμετικό, δρα κατά της υδρωπικίας, χολολιθιάσεως και είναι ευεργετικό για το συκώτι.
Χρησιμοποιείται ως διουρητικό, καθαρτικό, εμετικό, εμμηναγωγό και καρδιοτονωτικό, στην αντιμετώπιση της υδρωπικίας, των καρδιακών αρρυθμιών, της λευκωματουρίας και της χολολιθίασης.
Σε έγχυμα, χρησιμεύει άλλοτε ως θεραπευτικό φυτό για τους καρδιακούς πόνους και άλλοτε ως καθαρτικό και εμετικό (με τους ανθικούς ποδίσκους σε μισό λίτρο νερό, 3 κουταλιές τη ημέρα).
Σε έμβρεγμα, 20 γραμ. ξερά άνθη σε 500 γραμ. νερό χρησιμεύει ως καθαρτικό, διουρητικό, εμμηναγωγό, για τη λευκωματουρία και το σακχαρώδη διαβήτη όπου η περιεκτικότητα του σακχάρου του αίματος πέφτει αμέσως. Τις ίδιες ιδιότητες έχουν και οι σπόροι.
Χορηγείται ως διουρητικό, καθαρτικό και αντιδιαβητικό υπό τη μορφή αφεψήματος (τσάι, 20gr ξερών ανθέων και φύλλων βράζονται σε 500ml νερό – 2-3 φορές την ημέρα).
Άλλες χρήσεις:
Οι ίνες και τα κοτσάνια είναι ένα υποκατάστατα της κάνναβης . Επίσης χρησιμοποιείται για να φτιαχτούν νήματα, σχοινιά και χονδρά υφάσματα . Ακόμη χρησιμοποιείται για το παραγέμισμα των μαξιλαριών και για την κατασκευή χαρτιού. Τα σκληρά στελέχη χρησιμοποιούνται στην καλαθοπλεκτική.
Τα κλαδιά του συχνά γίνονται σε σκούπες. 1200gr των λουλουδιών αποδίδει 300 – 350gr αρωματικού ελαίου. Από τα άνθη το φυτού παρασκευάζεται κίτρινη βαφή και αιθέριο έλαιο, το οποίο χρησιμοποιείται ευρέως στην αρωματοποιία.
Οι βλαστοί τους χρησιμοποιούνται στην κατασκευή καλαθιών και ψάθινων καπέλων. Τα κλαδιά του μπορούν να γίνουν σκούπες, ενώ από τα λουλούδια του παράγεται μια έντονη κίτρινη βαφή.
Αντενδείξεις – Ανεπιθύμητες Ενέργειες
Τα σπέρματα είναι δηλητηριώδη, δεν πρέπει να λαμβάνεται από υπερτασικά άτομα και κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Μπορεί να προκληθεί έμετος, ερεθισμός των νεφρών και έντονες γαστρεντερικές εκκενώσεις (υπερδοσοληψία). Έχει αναφερθεί δηλητηρίαση ζώων μετά από βρώση (σπέρματα).
Προειδοποίηση:
Δεν συνιστάται η χρήση παρασκευασμάτων βοτάνων χωρίς την ενημέρωση του θεράποντα ιατρού ή φαρμακοποιού. Ενδέχεται οι ουσίες που περιέχουν να αλληλεπιδράσουν με το/τα φάρμακα, που ήδη παίρνει ο ασθενής και να εξουδετερώσουν τη θεραπευτική τους δράση ή να προκαλέσουν τοξικότητα. Μπορεί επίσης, να επιβαρύνουν περεταίρω εξασθενημένες ζωτικές λειτουργίες με κίνδυνο για την υγεία και την ζωή του ασθενούς.
Στοιχεία από
www.agriamanitaria.gr
kentromeletisarxaiasthourias.wordpress.com (από Σάμιος Αθανάσιος, Islamic Azad University)
Grieve. A Modern Herbal, Chiej. R. Encyclopaedia of Medicinal Plants, Polunin. O. and Huxley. A. Flowers of the Mediterranean
Bιβλίο: Τα φαρμακευτικά βότανα και οι θεραπευτικές τους ιδιότητες, Λάμπρου Π. Σπύρου, Αγροτικός εκδοτικός οίκος, Αθήνα 1981, Β’ τόμος, σελίδες: 502-504
tovima.gr
Islamic Azad University
kynigos.net.gr/bees/fyta/mel_fyta.php#27
www.pfaf.org/user/plant.aspx?LatinName=Spartium+junceum
www.naturalmedicinalherbs.net/herbs/s/spartium-junceum=spanish-broom.php
www.drugs.com/npp/broom.html
Usher. G. A Dictionary of Plants Used by Man, Polunin. O. and Huxley. A. Flowers of the Mediterranean,
Natural Food Institute, Wonder Crops. 1987, Buchanan. R. A Weavers Garden, Uphof. J. C. Th. Dictionary of Economic Plants
mediplantepirus.med.uoi.gr
wi-fi-votaniki.net
