Πορτοκαλιά και πορτοκάλι: Θεραπευτικές ιδιότητες και χρήσεις

Πορτοκαλιά και πορτοκάλι: Θεραπευτικές ιδιότητες και χρήσεις

Η πορτοκαλιά, Κιτρέα η σινική (Citrus sinensis) είναι αειθαλές φυτό το οποίο ανήκει στην οικογένεια των Ρυτοειδών (= Εσπεριδοειδών). Είναι από τα σημαντικότερα εσπεριδοειδή με καταγωγή από την Ινδία και την Κίνα. Αν και γνωστή από τα αρχαία χρόνια, η εντατική της καλλιέργεια άρχισε τον 10ο αιώνα μ.Χ. αιώνα στη βόρεια Αφρική. Πορτοκαλιά και πορτοκάλι: Θεραπευτικές ιδιότητες και χρήσεις

Γύρω στο 1490 έφτασε στις μεσογειακές περιοχές από Πορτογάλους θαλασσοπόρους και πιθανολογείται ότι σε αυτούς οφείλει το όνομά της. Στην συνέχεια από την Ελλάδα διαδόθηκε σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες και Ισπανοί ιεραπόστολοι την μετέφεραν στη βόρεια Αμερική.

Το δέντρο ευδοκιμεί σε μία μεγάλη εδαφική ποικιλία, όμως προτιμά τα αμμοπηλώδη εδάφη.

Ο πολλαπλασιασμός της γίνεται με εμβολιασμό συνήθως δέντρων που αναπτύσσονται από σπορά καλής ποιότητας πορτοκαλιών. Οι πορτοκαλιές δίνουν καλή καρποφορία για 80 περίπου χρόνια ενώ υπάρχουν και δέντρα που καρποφορούν και μετά από 100 ή περισσότερα χρόνια.

Οι πρώιμες ποικιλίες ωριμάζουν τους καρπούς τους από το μήνα Οκτώβριο ενώ οι όψιμες τους καλοκαιρινούς μήνες. Καλλιεργείται σε τροπικές και εύκρατες περιοχές με ήπιο Χειμώνα καθώς δεν αντέχει σε πολύ χαμήλες θερμοκασίες.

Φτάνει τα 8 μέτρα ύψος με πλούσιες ρίζες και ελαστικά κλαδιά που μπορούν κι αντέχουν το μεγάλο βάρος των καρπών χωρίς να σπάζουν. Ανθίζει την Άνοιξη, δίνοντας μεγάλα λευκά και ευωδιαστά άνθη που κρατούν για 5-7 βδομάδες. Ο καρπός της πορτοκαλιάς είναι το γνωστό μας πορτοκάλι με την γλυκιά ή γλυκόξινη γεύση αναλόγως με την ποικιλία.

Υπάρχουν 160 περίπου ποικιλίες πορτοκαλιάς· οι πιο σημαντικές που καλλιεργούνται στην Ελλάδα είναι οι

• Βαλέτνσια,
• Χίου,
• Άρτας,
• Σουλτανί του Φόδελε,
• Μέρλιν και
• Σαγκουίνι.

Άλλες βασικές ποικιλίες είναι τα ναβελίνα, ταρόκκο, μυρωδάτα, σεκέρια κ.ά.

Καταναλώνεται νωπό σαν φρούτο ή χρησιμοποιείται στην παραγωγή χυμών, φρέσκων ή συσκευασμένων.
Φρέσκο, φτιάχνεις μόνο στο σπίτι σου, όλα τα υπόλοιπα: Βιομηχανία «Χυμός Πορτοκάλι». Ξέρουμε τί πίνουμε; 

Όταν οι καρποί είναι άγουροι, μικροί και πράσινοι χρησιμοποιούνται στη ζαχαροπλαστική.

Το αιθέριο έλαιο της φλούδας, των ανθών και των φύλλων χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία αλλά και στη ζαχαροπλαστική. Από τη φλούδα επίσης παρασκευάζεται γλυκό κουταλιού ενώ από τον καρπό νόστιμη μαρμελάδα.

Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή:

Η πορτοκαλιά ανθίζει νωρίς την Άνοιξη. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται τα φύλλα, τα άνθη και ο καρπός του δέντρου. Η συλλογή γίνεται ανάλογα με την ποικιλία.

Ιστορικά στοιχεία:

Στη λαϊκή ιατρική τα πορτοκάλια χρησιμοποιήθηκαν κατά του σκορβούτου και της αναιμίας, ως δροσιστικά επί πυρετικών καταστάσεων και ως αναψυκτικά κατά τις θερμές εποχές του έτους.
Οι Γκαλότ, Κουμπάρντ και άλλοι τα συνιστούσαν κατά των στομαχικών ανωμαλιών, των υποπεπτικών και κατά της ατονικής δυσκοιλιότητας. Θεωρούσαν ότι είναι ορεκτικά και τονώνουν την πέψη.

Στον μεσαίωνα τα πορτοκάλια τα θεωρούσαν και άριστα καλλυντικά. Ο Μονίν τα αποκαλούσε «τροφή του δέρματος» γιατί κρατάνε το πρόσωπο δροσερό και εύχρωμο. Ανέφερε δε ως παράδειγμα την περίπτωση της μαρκησίας Ντε Κρερί, η οποία έτρωγε 35 περίπου πορτοκάλια την ημέρα και διατήρησε τη θαλερότητα του δέρματος του προσώπου της μέχρι της ηλικίας των 98 ετών.

Η θετική επίδραση του πορτοκαλιού στην επιδερμίδα του προσώπου καθώς και η ικανότητά του να βοηθά τους αναρρωνύοντες από ασθένειες ήταν ιδιότητες γνωστές στη λαϊκή ιατρική.

Για τους δυσπεπτικούς την πορτοκαλάδα την παρασκεύαζαν ως ακολούθως.

Ετριβαν τον φλοιό τεσσάρων πορτοκαλιών και στη συνέχεια έστυβαν τον χυμό τους. Το ξύσμα και τον χυμό τα έβαζαν μαζί με 125 γραμμάρια ζάχαρη σε ένα δοχείο στο οποίο πρόσθεταν 2 λίτρα νερού.

Οταν διαλυόταν όλη η ζάχαρη το πέρναγαν από ένα λεπτό καθαρό ύφασμα και την πορτοκαλάδα αυτή τη χορηγούσαν σε μικρές και ανεπάλληλες δόσεις στους ασθενείς.
Τις φλούδες πορτοκαλιού (και λεμονιού) τις αποξέραιναν και τις χρησιμοποιούσαν ως δαδί και ως προσάναμμα.

Θρεπτική Αξία

Είναι γνωστό ότι τα εσπεριδοειδή περιέχουν σημαντικά θρεπτικά συστατικά. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται η βιταμίνη C, το φολικό οξύ, η βήτα καροτίνη όπως επίσης μεγάλες ποσότητες φυτικών ινών.

Ο χυμός του πορτοκαλιού είναι πλούσιο σε βιταμίνες C, D, Α και P, ανόργανα άλατα, ασβεστίου, φωσφόρου, καλίου, μαγνησίου, νατρίου και σιδήρου, σάκχαρα και οξέα (κιτρικό οξύ κ.ά.). Τα πρώιμα πορτοκάλια είναι πλουσιότερα σε μεταλλικά στοιχεία.

Η περιεκτικότητα τους σε λιπαρές ουσίες και νάτριο (που εμπλέκεται σε μηχανισμούς αύξησης της πίεσης) είναι χαμηλή. Επίσης είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες που συμβάλλουν στην πρόληψη πολλών ασθενειών όπως ο καρκίνος, η στεφανιαία νόσος της καρδίας, ο διαβήτης, ο καταρράκτης, η αρθρίτιδα, η γεροντική εκφύλιση της ωχράς κηλίδας του ματιού, η νόσος του Αλτσχάιμερ και οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου.

Tα πορτοκάλια περιέχουν

περισσότερες από 170 διαφορετικές φυτοχημικές και περισσότερες από 60 φλαβονοειδείς ουσίες οι οποίες έχει βρεθεί ότι έχουν ιδιότητες εναντίον του καρκίνου. Επίσης έχουν αντιφλεγμονώδη δράση, μειώνουν τον κίνδυνο θρόμβωσης και έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση.
Φλαβονοειδή: Ποια είναι, θεραπευτικές ιδιότητες και πηγές 

Σύμφωνα με στοιχεία πρόσφατων ερευνών, οι θετικές επιδράσεις των πορτοκαλιών και άλλων εσπεριδοειδών είναι περισσότερες όταν το φρούτο τρώγεται ολόκληρο. Στην περίπτωση αυτή προσλαμβάνονται από τον οργανισμό το σύνολο των θρεπτικών συστατικών που περιέχονται. Οι ουσίες αυτές απορροφούνται έτσι καλύτερα από το έντερο και δρουν σε συνέργια προσφέροντας καλύτερα αποτελέσματα.

Πρόσφατες έρευνες που διενεργήθηκαν από την Παγκόσμιο Οργάνωση Υγείας, έδειξαν ότι τα εσπεριδοειδή έχουν προστατευτικές δράσεις για την καρδία και τα αγγεία. Έχει υπολογιστεί ότι ο κίνδυνος για εγκεφαλικό επεισόδιο μειώνεται κατά 19% λόγω κατανάλωσης ενός επιπρόσθετου πορτοκαλιού κάθε μέρα.

Το φολικό οξύ που περιέχουν τα πορτοκάλια μειώνει τον κίνδυνο για καρδιακά επεισόδια. Επίσης είναι πλούσια σε κάλιο το οποίο συμβάλλει στη μείωση της υψηλής πίεσης προστατεύοντας έτσι από αρρυθμίες, καρδιακή ανεπάρκεια και εγκεφαλικά επεισόδια.

Τα πορτοκάλια έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε ενέργεια, λιπαρές ουσίες και υδατάνθρακες. Έτσι είναι χρήσιμα για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας που οδηγεί συχνά στο διαβήτη.

Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις:

Ο συνδυασμός του υψηλού ποσοστού αντιοξειδωτικών (βιταμίνης C) και φλαβονοειδών στα πορτοκάλια, καθιστά το πορτοκάλι ως ένα από τα καλύτερα φρούτα, που συμβάλλει στην προώθηση της βέλτιστης υγείας.

Τα φύλλα και τα άνθη της πορτοκαλιάς έχουν καταπραϋντικές και αντισπασμωδικές ιδιότητες. Το αιθέριο έλαιο που εξάγεται από αυτά είναι αποτελεσματικό κατά της χρόνιας βρογχίτιδας.
Είναι ιδιαίτερα ωφέλιμα στους καπνιστές.

Τονώνουν την καρδιά. Βοηθούν σε περιπτώσεις λόξιγκα, σπασμωδικού βήχα, γαστραλγίες, αϋπνία, νευρικές διαταραχές και ανησυχίες. Η καταπραϋντική δράση των φύλλων και των ανθέων οφείλεται στη δραστική ουσία εσπεριδίνη που περιέχουν η οποία έχει ηρεμιστικές ιδιότητες στις συσπάσεις της καρδιάς και το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, ενώ παράλληλα έχει ελαφρές υπνωτικές ιδιότητες.

Η βιταμίνη C που περιέχει το πορτοκάλι και ο χυμός του διεγείρει την παραγωγή των λευκών αιμοσφαιρίων στο σώμα μας και ενισχύει την άμυνα του οργανισμού απέναντι στα μικρόβια. Είναι αποτελεσματικό κατά της δυσκοιλιότητας, της αναιμίας, του διαβήτη, της ουρικής αρθρίτιδας.

Είναι άριστο αποτοξινωτικό, συμβάλλει στη διατήρηση του νεανικού δέρματος και τονώνει την κυκλοφορία του αίματος.

Ο χυμός πορτοκαλιού συστήνεται για μωρά που έχουν πρόβλημα δυσκοιλιότητας.

Ο φλοιός του πορτοκαλιού μουλιασμένος σε άσπρο κρασί μαζί με άνθη χαμομηλιού έχει διεγερτικές, ορεκτικές και τονωτικές ιδιότητες. Λαμβάνετε από 1 ποτήρι του λικέρ πριν το φαγητό. Το έλαιο της φλούδας είναι καλό αποχρεμπτικό.
Έρευνες δείχνουν ότι η πηκτίνη που περιέχεται στη φλούδα και τις μεμβράνες του πορτοκαλιού μειώνει τη χοληστερίνη.

Ένα από τα πιο σημαντικά φλαβονοειδή στα πορτοκάλια είναι η εσπεριδίνη.

Μελέτες έχουν δείξει ότι το φλαβονοειδές που ονομάζεται εσπεριδίνη και το μαγνήσιο στα πορτοκάλια, μπορεί να μειώσει την υψηλή πίεση του αίματος. Η συγκέντρωση εσπεριδίνης είναι σημαντικά υψηλότερη στον εσωτερικό φλοιό, παρά στην πορτοκάλι τους σάρκα.

Η εσπεριδίνη και η πηκτίνη στα πορτοκάλια έχει αποδειχθεί ότι μειώνουν την LDL χοληστερόλη. Η πηκτίνη επίσης φαίνεται να επιβραδύνει την απορρόφηση των λιπών από το σώμα και να μειώνει τα επίπεδα χοληστερόλης.

Μία ένωση που βρίσκεται στα πορτοκάλια και άλλα εσπεριδοειδή, που ονομάζεται D-λιμονένιο, έχει βρεθεί ότι είναι αποτελεσματική στην πρόληψη ορισμένων μορφών καρκίνου, όπως

• ο καρκίνος του δέρματος,
• ο καρκίνος του μαστού,
• ο καρκίνος του πνεύμονα,
• ο καρκίνος του στόματος και
• ο καρκίνος του παχέος εντέρου.

Η υψηλή περιεκτικότητά τους σε βιταμίνη C δρα επίσης και

ως ένα αντιοξειδωτικό που προστατεύει τα κύτταρα από βλάβες από τις ελεύθερες ρίζες που είναι γνωστό ότι προκαλούν τα σημάδια της γήρανσης. Οι φυτικές ίνες, το φυλλικό οξύ και η ερπεριδίνη, που εμπεριέχουν προωθούν άμεσα την εύρυθμη λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος.

Λόγω των αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων τους, τα πορτοκάλια βοηθούν στην ανακούφιση του πόνου της αρθρίτιδας και στη δυσκαμψία των μυών και των αρθρώσεων.

Σε μια μελέτη στη Βρετανία, βρέθηκε ότι ένα ποτήρι φρέσκου χυμού πορτοκαλιού την ημέρα, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης φλεγμονωδών διαταραχών όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα.

Η τακτική κατανάλωση χυμού πορτοκαλιού, μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης λίθων στα νεφρά.

Λόγω της υψηλής περιεκτικότητας του πορτοκαλιού σε φυτικές ίνες, το φρούτο αυτό μπορεί να βοηθήσει στην προστασία κατά του έλκους. Μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση ενός πορτοκαλιού την ημέρα, μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του σχηματισμού έλκους του στομάχου.

Το ρόφημα από φλούδες πορτοκαλιού δίνει ακόμη ποιο πολλά οφέλη στον οργανισμό.

Οι φλούδες των πορτοκαλιών διαθέτουν περισσότερες ιδιότητες από τη σάρκα του και μας προστατεύουν από τις λοιμώξεις.

Έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνες οι οποίες προστατεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα από κρυολογήματα και γρίπη.
Για περισσότερα: Τρώμε το πορτοκάλι, τις φλούδες δεν τις πετάμε 

Προφυλάξεις:

Όσοι έχουν πρόβλημα δυσπεψίας είναι προτιμότερο να περιορίζονται στην πόση του χυμού αποφεύγοντας το κυτταρινώδες μέρος της ωμής σάρκας του πορτοκαλιού. Να αποφεύγεται η κατανάλωση άγουρων πορτοκαλιών γιατί προκαλούν στομαχικές ενοχλήσεις.

Μπορείτε να δείτε ακόμη: Πως… ένα πορτοκάλι την ημέρα, τον γιατρό τον κάνει πέρα 

Πορτοκάλι: Το χρυσάφι του Χειμώνα 

Πορτοκαλοθεραπεία, για γρήγορη αποτοξίνωση 

Φλούδες Πορτοκαλιού Απομακρύνουν Αποτελεσματικά τον Υδράργυρο 

Μπορείτε να φτιάξετε Σπιτική πορτοκαλάδα ή λεμονάδα συμπυκνωμένη 

Γρανίτα με πορτοκάλι και λεμόνι! 

Ρόφημα Πορτοκαλιού, κανέλας και γαρίφαλου για αποτοξίνωση και απώλεια βάρους