Πολυφαινόλες: Από ποιες παθήσεις μας προστατεύουν;
Δίαιτες πλούσιες σε φρούτα και λαχανικά σχετίζονται με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης νοσημάτων, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα και ο καρκίνος. Έχει θεωρηθεί ότι διατροφικά συστατικά, συμπεριλαμβανομένων των φαινολών, που βρίσκονται σε φυτικά τρόφιμα, συνεισφέρουν στην προστατευτική τους επίδραση. Πολυφαινόλες: Από ποιες παθήσεις μας προστατεύουν;
Ωστόσο, εξαιτίας του γεγονότος ότι οι πολυφαινόλες δεν είναι απαραίτητα συστατικά για τη δίαιτά μας και ότι τα οφέλη τους στην υγεία του ανθρώπου είναι ακόμα υπό συζήτηση, δεν υπάρχει σήμερα μια επίσημη σύσταση για πρόσληψη πολυφαινολών.
Τι είναι οι πολυφαινόλες;
Με τον όρο πολυφαινόλες (Polyphenols, PP), περιγράφεται μια ομάδα ενώσεων, που χαρακτηρίζονται από την ύπαρξη ενός ή περισσότερων υδροξυλίων (ΟΗ) απευθείας συνδεδεμένα σε έναν ή περισσότερους ετεροκυκλικούς δακτυλίους.
Οι πολυφαινολικές ενώσεις αποτελούν προϊόντα του δευτερογενούς μεταβολισμού των φυτών και σήμερα είναι γνωστές πάνω από 8000. Η δραστικότητα τους όμως εξαρτάται κυρίως από την ηλικία των φυτικών οργανισμών αλλά και από άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως το νερό, τα θρεπτικά συστατικά και την ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας.
Η κύρια πηγή για τα πολυφαινολικά αντιοξειδωτικά είναι η διατροφή, μιας και οι πολυφαινόλες βρίσκονται σε ποικιλίες τροφίμων που περιέχουν φυτοθρεπτικά συστατικά.
Τα περισσότερα
- όσπρια,
- φρούτα (όπως μήλα, μούρα, πεπόνι, κεράσια, βακκίνια, σταφύλια, αχλάδια, δαμάσκηνα, βατόμουρα, και φράουλες), και
- λαχανικά (όπως μπρόκολο, λάχανο, σέλινο, κρεμμύδι και μαϊντανός)
είναι πλούσια σε πολυφαινολικά αντιοξειδωτικά.
Το κόκκινο κρασί, η σοκολάτα, το πράσινο τσάι, το ελαιόλαδο, η γύρη της μέλισσας είναι επίσης πολύ καλές πηγές.
Οι πολυφαινόλες έχουν αναγνωριστεί για τις αντιοξειδωτικές τους ιδιότητες και καθώς είναι τα πλέον διαδεδομένα συστατικά στη δίαιτά μας με αντιοξειδωτικές ιδιότητες, οι βιολογικές δράσεις τους έχουν διερευνηθεί από πολλούς ερευνητές.
Η αντιοξειδωτική υπόθεση
Τα διαιτητικά αντιοξειδωτικά μπορούν να προστατεύσουν το σώμα από οξειδωτικές βλάβες, οι οποίες με τον καιρό μπορούν να οδηγήσουν σε παθήσεις, όπως ο καρκίνος ή τα καρδιαγγειακά νοσήματα.
Τυπικά διαιτητικά αντιοξειδωτικά είναι η βιταμίνη C, η βιταμίνη Ε και τα καροτενοειδή, ενώ ανόργανα στοιχεία, όπως ο ψευδάργυρος ή το σελήνιο, αποτελούν συστατικά-κλειδιά των αντιοξειδωτικών ενζύμων του σώματος.
Πολυφαινόλες και υγεία – Από ποιες παθήσεις προστατεύουν;
Οι πολυφαινόλες είναι ουσίες που υπάρχουν μόνο στα φυτά και αποτελούν τμήμα των αμυντικών μηχανισμών τους, καθώς προσφέρουν ανοσία απέναντι σε μύκητες, έντομα και άλλους επιβλαβείς οργανισμούς.
Σε αντίθεση με τις βιταμίνες και τα μέταλλα, οι πολυφαινόλες δεν απαιτούνται από το ανθρώπινο σώμα για τη διατήρηση της ζωής, έχουν όμως ευεργετικές δράσεις.
Η σημαντικότερη είναι η αντιοξειδωτική τους δράση, η οποία έχει μελετηθεί κυρίως έξω από το ανθρώπινο σώμα.
Πολλές έρευνες συνηγορούν στην καρδιοπροστατευτική δράση των πολυφαινολών, καθώς και στην προστασία από τον καρκίνο και τις νευροεκφυλιστικές ασθένειες.
Πιστεύεται ότι οι πολυφαινόλες ασκούν καρδιοπροστατευτική δράση μέσω διάφορων οδών.
Μπορεί να βελτιώνουν τη λειτουργικότητα του έσω χιτώνα των αιμοφόρων αγγείων, να προλαμβάνουν θρόμβους στις αρτηρίες και να επηρεάζουν με θετικό τρόπο τα λιπίδια του αίματος και την ευαισθησία στην ινσουλίνη.
Για περισσότερα Θρόμβος: Μια σοβαρή απειλή της υγιείας. Αιτίες και προφύλαξη
Βουλωμένα αγγεία, Αρτηριοσκλήρωση: Αιτίες, Συνέπειες και Αντιμετώπιση
και Αντίσταση στην ινσουλίνη και υπερινσουλιναιμία: Τι είναι και επιπτώσεις
Οι πολυφαινόλες δρουν επίσης ενάντια στη γήρανση, καταπολεμώντας τις ελεύθερες ρίζες. Οι ελεύθερες ρίζες είναι ενώσεις με ασταθή άτομα οξυγόνου, που προκαλούν βλάβες στο γενετικό υλικό των κυττάρων.
Οι πολυφαινόλες αντιδρούν χημικά με τις ρίζες οξυγόνου και τις καθιστούν αδρανείς και αβλαβείς για το κύτταρο και τον οργανισμό γενικότερα.
Για περισσότερα Ελεύθερες ρίζες: Γιατί μας απειλούν και πως τις αντιμετωπίζουμε
ΚΑΤΗΡΟΡΙΕΣ ΠΟΛΥΦΑΙΝΟΛΩΝ
1. Φαινολικά οξέα (Phenolic acids)
Τα φαινολικά οξέα αποτελούν μία ομάδα οργανικών οξέων και εμπεριέχουν όλες τις οργανικές ενώσεις που έχουν το λιγότερο μια καρβοξυλομάδα και ένα φαινολικό υδροξύλιο.
Είναι παράγωγα του κινναμωμικού και του βενζοϊκού οξέος που βρίσκονται στα φυτά με τη μορφή εστέρων ή γλυκοσιδών.
Στην πρώτη κατηγορία συγκαταλέγεται
- το καφεϊκό οξύ (caffeic acid),
- το π – κουμαρικό οξύ (p – coumaric acid),
- το σιναπικό οξύ,
- φερουλικό οξύ
ενώ στη δεύτερη
- το σαλικυλικό και
- το γαλλικό οξύ.
Από βιολογικής άποψης παρουσιάζουν μεγάλο αριθμό δράσεων όπως χολαγωγό. Εμφανίζουν αντιμικροβιακή δράση έναντι πολλών παθογόνων βακτηρίων. Από τις ιδιότητες τους σημαντική είναι η αντιφλεγμονώδης και κυτταροστατική δράση τους.
Το καφεϊκό οξύ προστατεύει και την καρδιά από την αρτηριοσκλήρωση, μία κατάσταση κατά την οποία σκληρές πλάκες δημιουργούνται στα τοιχώματα των αρτηριών και εμποδίζουν τη ροή του αίματος.
Για περισσότερα Βουλωμένα αγγεία, Αρτηριοσκλήρωση: Αιτίες, Συνέπειες και Αντιμετώπιση
Μειώνει επίσης τα επίπεδα της κακής χοληστερίνης. Εξασφαλίζει επομένως την καλή κυκλοφορία αίματος και οξυγόνου από και προς την καρδιά.
2. Φλαβονοειδή (Flavonoids)
Τα φλαβονοειδή είναι μια μεγάλη κατηγορία φαινολών και μέχρι σήμερα έχουν ταυτοποιηθεί 4000 ενώσεις. Αρχικά τα είχαν κατατάξει στις βιταμίνες P λόγω της ικανότητας προστασίας των βιταμινών από την οξείδωση.
Οι ενώσεις αυτές αποτελούνται από δύο αρωματικούς δακτυλίους (Α και Β) οι οποίοι ενώνονται μεταξύ τους με τρία άτομα άνθρακα προς ένα οξυγονωμένο ετερόκυκλο δακτύλιο.
Ανάλογα με τη χημική δομή τους κατατάσσονται σε φλαβονόλες, φλαβόνες, φλαβονόνες, ισοφλαβονοειδή, φλαβανόλες και τις ανθοκυανίνες.
Τα φλαβονοειδή είναι υψίστης σημασίας για την ανθρώπινη υγεία λόγω των συστατικών που περιέχουν με αποτέλεσμα την πρόληψη και θεραπεία ασθενειών.
Σε πειράματα κυτταροκαλλιέργειας συμβάλουν στην μείωση των μεταλλάξεων του κύτταρου μειώνοντας την πιθανότητα για καρκίνο, εμποδίζουν την απόπτωση και τη συγκόλληση των αιμοπεταλίων.
Είναι αντισπασμωδικά, διουρητικά, τονωτικά του κυκλοφορικού αλλά και καρδιοδιεγερτικά.
Για περισσότερα Φλαβονοειδή: Ποια είναι, θεραπευτικές ιδιότητες και πηγές
3. Στιλβένια (Stibenes)
Τα στιλβένια συντίθενται από παράγωγα του κινναμωμικού οξέος. Παράγονται από φυτικούς οργανισμούς σε καταστάσεις κινδύνου. Όταν ένα φυτό αντιμετωπίζει έναν κίνδυνο αυτός κινεί μηχανισμούς σύνθεσης αυτών των ουσιών.
Τα στιλβένια απαντούν ευρύτατα στο φυτικό βασίλειο, καθώς ανιχνεύονται στα σταφύλια, τα φιστίκια, τα όσπρια, τον ευκάλυπτο, σε φυτά της οικογένειας Leguminosae και αλλού.
Μέχρι το 1980 είχαν εξακριβωθεί περίπου 100 δομές στιλβενοειδών, ενώ σήμερα είναι γνωστές περί τις 300. Πρέπει ακόμα να σημειωθεί ότι είναι αποδεδειγμένη η συνεργιστική δράση τους με άλλες ουσίες με σκοπό την προστασία του φυτού.
Η ρεσβερατρόλη είναι η κύρια αντιπρόσωπος αυτής της ομάδας.
Η ρεσβερατρόλη εμφανίζει πλούσια φαρμακολογική δράση ώστε να θεωρείται σήμερα ένα δραστικό μέσο στην αντιμετώπιση δύσκολων παθολογικών καταστάσεων για τον άνθρωπο και να συμπεριλαμβάνεται στα πιο δραστικά μόρια φυτικής προέλευσης. Τα σταφύλια και το κρασί είναι η κύρια πηγή της.
Για περισσότερα Ρεσβερατρόλη: Μια πολύτιμη ουσία των σταφυλιών και του κρασιού
4. Κουμαρίνες (Coumarins)
Οι κουμαρίνες ανήκουν στις διαιτητικές φαινόλες και χαρακτηρίζονται από την παρουσία ενός βενζοϊκού δακτυλίου συνδεδεμένο με ένα πυρονικό δακτύλιο.
Οι Κουμαρίνες βρίσκονται σε πολλά είδη φυτών. Είναι ενώσεις που έχουν μεταξύ τους διαφορετικό τύπο αλλά και διαφορετικές αποκλίνουσες δράσεις. Είναι αρωματικές ενώσεις και η δράση τους είναι περιορισμένη στον οργανισμό.
Υπάρχουν όμως προϊόντα του μεταβολισμού τους που έχουν αξιόλογη δράση όπως για παράδειγμα η δικουμαρόλη που είναι μια ισχυρή αντιθρομβωτική ένωση.
Βότανα που περιέχουν κουμαρίνες είναι ο Μελιλώτος (Melilotus officinalis), η Φλαμουριά (Fraxinus excelsior), το Αγριοράδικο (Taraxacum officinalis) και άλλα.
Οι κουμαρίνες είναι μια ιδιαίτερα σημαντική κατηγορία ενώσεων, οι οποίες βρίσκονται συχνά στο φυτικό βασίλειο, είτε σε ελεύθερη κατάσταση, είτε με τη μορφή παραγώγων τους με σάκχαρα.
Για περισσότερα Κουμαριά: Η βάση των σημερινών αντιπηκτικών φαρμάκων κατά των θρομβώσεων
“Τροφή-Φάρμακο”: Διαθέτω συμπληρώματα διατροφής με ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΣΑΪ, ΚΟΥΚΟΥΤΣΙΑ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ, ΡΟΔΙ, ACAI BERRY κ.α. τα οποία έχουν ΥΨΗΛΉ συγκέντρωση στις ωφέλιμες πολυφαινόλες που περιγράφτηκαν παραπάνω.
Για παράδειγμα το Grape Seed Extract OPC (Εκχύλισμα σπόρων σταφυλιού):
Περιέχει μεγάλη ποσότητα βιταμίνης Ε, φλαβονοειδή, φαινολικές προκυανιδίνες, πολυφαινόλες ρεσβερατρόλη κ.α. Έχει αντιοξειδωτική δράση προστατεύοντας τα κύτταρα από βλάβες. Μειώνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, τις φλεγμονές, την υπεροξείδωση των λιπιδίων κι βελτιώνει τη πρή του αίματος. Οι πολύτιμες αυτές υπερτροφές αποτελούν σημαντικά αναγκαία αντιοξειδωτικά για τον οργανισμό μας.
Όσοι ενδιαφέρεστε να αποκομίσετε τα οφέλη τους και ταυτόχρονη ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση, επικοινωνήστε στο μέιλ life@proionta-tis-fisis.com
Δείτε ακόμη: Πολυφαινόλες: Ποιες καταπολεμούν περισσότερο τη χρόνια φλεγμονή
Στοιχεία από
www.nutrinews.gr
www.eufic.org
www.ellinikabaharika.gr
www.vita.gr
Πολυφαινόλες: Από ποιες παθήσεις μας προστατεύουν;
