Όταν κλειδώνεις τους πάντες έχεις παροδικό όφελος που το πληρώνεις με ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΥΣ ΘΑΝΑΤΟΥΣ λίγο αργότερα
Με την έξαρση των επιβεβαιωμένων θετικών στον ιό και των θανάτων το τελευταίο διάστημα, συμπεριλαμβανομένων και των θανάτων νεότερων ατόμων, είναι αναμενόμενο να υπάρχει τεράστια ανησυχία σε όλο τον κόσμο για το θέμα της θνητότητας από τον ιό.
Κάποιοι πιστεύουν ότι τελικά ο ιός σκοτώνει πολύ περισσότερο και πολύ νεότερους απ’ όσο νομίζαμε ή απ’ όσο γράφουν επιστήμονες που δημοσιεύουν τις εκτιμήσεις τους (και που έχουν κατά καιρούς κατηγορηθεί γι’ αυτό).
Υπενθυμίζω ότι η θνητότητα δεν καταγράφεται με απόλυτους αριθμούς θανάτων αλλά ως ποσοστό των θετικών στον ιό που πεθαίνουν. H πραγματική θνητότητα είναι το infection fatality rate, δηλαδή το ποσοστό θανάτων επί του συνόλου των προσβεβλημένων στον ιό.
Θάνατος Covid-19, ΜΕ ή ΑΠΌ σοβαρό υποκείμενο νόσημα;
Επειδή δεν μαθαίνουμε ποτέ στην Ελλάδα τον πραγματικό αριθμό (δεν έχω υπόψιν μου δημοσιευμένη μελέτη αντισωμάτων στην Ελλάδα πέρα της μελέτης του ΕΚΠΑ με ανάλυση δειγμάτων τον Ιούνιο και τον Ιούλιο και μια προηγούμενη στο Eurosurveillance με δείγματα Μαρτίου και Απριλίου), μένουμε στη θνητότητα επί των επιβεβαιωμένων θετικών στον ιό, και κάνουμε μια υπόθεση για την πιθανή αναγωγή στους πραγματικά θετικούς.
Έκανα λοιπόν μια απλή καταγραφή της πορείας του case fatality rate σε 3 χρόνους.
- 17 Αυγούστου,
- 17 Οκτωβρίου και
- 17 Νοεμβρίου.
Όπως φαίνεται στην εικόνα, το CFR πέφτει συνεχώς σε όλες τις ηλικιακές ομάδες (εκτός από την ηλικιακή ομάδα 0-17 ετών όπου η θνητότητα παραμένει στο 0,00% από την αρχή της πανδημίας μέχρι σήμερα).
Σημειώνω ότι δεν έχουμε δει ακόμη τους θανάτους που οφείλονται στην πρόσφατη αύξηση της διασποράς, μιας και υπάρχει μια καθυστέρηση περίπου 20 ημερών από την διάγνωση μέχρι το θάνατο (για όσους καταλήξουν).
Δεν έχουμε λοιπόν να κάνουμε με πιο επιθετικό ιό που τώρα σκοτώνει περισσότερο ή σκοτώνει νεότερους.
Αν λάβουμε υπόψη μας την υποεκτίμηση του πραγματικού αριθμού των θετικών στον ιό, τότε η θνητότητα (infection fatality rate) είναι μάλλον κάτω του 0,1% (κάτω από 1 στους 1000) στην ηλικιακή ομάδα 40-64 ετών και αρκετά κάτω από 0,01% (κάτω από 1 στους 10.000) στην ηλικιακή ομάδα 18-39 ετών.
Οι ηλικιακές ομάδες περιλαμβάνουν τόσο τους υγιείς όσο και εκείνους που έχουν συνοσηρότητες. Φυσικά έχουμε αύξηση του απόλυτου αριθμού θανάτων, διότι έχουμε μεγάλη διασπορά στην κοινότητα.
ΕΛΣΤΑΤ: Λιγότεροι οι θάνατοι στο 9μηνο 2020 σε σχέση με το 2019 παρά τον κοροναϊό
Όπως έχω αναφέρει από την Άνοιξη (τόσο σε γραπτά όσο και σε συνεντεύξεις), το πρόβλημα δεν είναι τόσο η θνητότητα και το πόσο θανατηφόρος είναι ο ιός αλλά το πόσο ταχεία μπορεί να γίνει η μετάδοση στην κοινότητα. Δεν θα εξετάσω τώρα τα αίτια γι’αυτό και τους τρόπους αντιμετώπισης, τα έχουμε πει κατά καιρούς και είναι άλλη συζήτηση.
Ψυχραιμία λοιπόν, και αποφυγή της εξάντλησης των νοσοκομείων και του προσωπικού του. Πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας ΤΩΡΑ, για να σταματήσει το ντροπιαστικό φαινόμενο της αθρόας προσέλευσης στα εφημερεύοντα νοσοκομεία για διαγνωστικό έλεγχο, και για να γίνει έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση στο σπίτι σε όσους δεν χρήζουν νοσηλείας ή νοσοκομειακής εκτίμησης (η συντριπτική πλειοψηφία).
Πανεπιστημιακοί καθηγητές απευθύνουν δημόσια ανοικτή επιστολή–έκκληση για την αντιμετώπιση της πανδημίας
Τα υπόλοιπα θα τα πούμε σε επιστημονική δημοσίευση σε ξένο περιοδικό που έρχεται σύντομα.
Όσο για εκείνους που θα αντιτάξουν ότι εδώ πεθαίνει κόσμος και εμείς ασχολούμαστε με νούμερα, εκτιμήσεις και θεωρητικές συζητήσεις, έχω να πω τα εξής:
Το συναίσθημα είναι έμφυτη ανάγκη και αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης υπόστασης. Αλλά μια πανδημία αντιμετωπίζεται με την επιστήμη, δηλαδή με νούμερα, υπολογισμούς και αναλύσεις δεδομένων.
Με τον ίδιο τρόπο, ένας ασθενής δεν αντιμετωπίζεται με το κλάμα και την στεναχώρια του συγγενή έξω από το δωμάτιο νοσηλείας (που είναι ανθρώπινο και αναμενόμενο) αλλά με τις ψύχραιμες επιστημονικές παρεμβάσεις των γιατρών και νοσηλευτών που τον περιθάλπουν.
Λυπάμαι πολύ όταν βλέπω επιστήμονες να κάνουν επιστημονικές προσεγγίσεις για την πανδημία με βάση το συναίσθημα. Μόνο ζημιά προκαλούν και δεν προσφέρουν τίποτα στη διαχείριση της πανδημίας.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Μία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα απάντηση του αρθρογράφου ιατρού-ερευνητή, σε σχετικό σχόλιο για τους θανάτους από covid-19 ανά ώρα: Οι θάνατοι στη μονάδα του χρόνου για μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή δεν αποτελούν κανένα κριτήριο για τη σοβαρότητα της πανδημίας. Αποδείχθηκε περίτρανα την Άνοιξη με τους πανηγυρισμούς για την επιτυχία, που τους βρίσκουμε τώρα μπροστά μας (και καλό είναι τουλάχιστον να μάθουμε από αυτό).
Έχει σημασία όμως για την πίεση στο σύστημα υγείας που προκαλούν οι νοσηλείες που οδηγούν σε αυτούς τους θανάτους κατά τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Όλες οι πανδημίες/επιδημίες μεταδιδόμενων νοσημάτων με κύματα εκδηλώνονται. Ακόμη κι εκεί που δεν λαμβάνονται πολλά περιοριστικά μέτρα. Αλλά το συνολικό αποτέλεσμα εμφανίζεται στο τέλος, όχι τώρα.
Προφανώς ακόμη και η τωρινή κατάσταση κάνει δύσκολο να παραδεχθούμε ότι τελικά το «όφελος» από τον περιορισμό του πρώτου κύματος το βρήκαμε μπροστά μας ως πρόβλημα τώρα. Τελικά ψεκασμένοι είναι εκείνοι που έλεγαν εξαρχής και λένε και τώρα ότι υπάρχει πρόβλημα ή εκείνοι που πανηγύριζαν την άνοιξη και έδιναν ψευδείς προσδοκίες σε όλους;
Δικαιώνεται η Σουηδία; Μείωση των κρουσμάτων κοροναϊού σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη
Όποιος δει τα στοιχεία του πρώτου και του δεύτερου κύματος θα παρατηρήσει ότι οι χώρες με μεγάλο πρώτο κύμα έχουν πολλαπλάσιο 2ο κύμα σε κρούσματα αλλά λιγότερους θανάτους (ακόμη) σε σχέση με το πρώτο. Γαλλία και Ιταλία και Βέλγιο τείνουν να πλησιάσουν τους θανάτους του πρώτου κύματος (Ισπανία και Αγγλία είναι αρκετά πιο κάτω), αλλά στην Ελλάδα εδώ και καιρό έχουμε ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΟΥΣ θανάτους σε σχέση με το πρώτο κύμα.
Αυτή την περίοδο πιθανότατα έχουμε αυξημένη θνησιμότητα. Λέω “πιθανότατα” διότι δεν έχουμε στοιχεία για την ολική θνησιμότητα, παρόλα αυτά πιστεύω ότι είναι αυξημένη. Αλλά αυτό που έχει σημασία είναι να δούμε τη θνησιμότητα στο τέλος του χρόνου και κυρίως στο τέλος της πανδημίας.
Θα είναι αυξημένη; Σίγουρα ναι, έτσι νομίζω. Μας κάνει εντύπωση; Σίγουρα όχι, εκτός αν κάποιος δεν έχει καταλάβει ακόμη ότι έχουμε πανδημία μεταδιδόμενου νοσήματος που προκαλεί θανάτους.
Πόσους θανάτους θα έχουμε λοιπόν στο τέλος; Όχι στο τέλος αυτού του κύματος, στο τέλος της πανδημίας. Αλλά περισσότερη σημασία έχει αυτό που μπορείς να προλάβεις, όχι αυτό που δεν μπορείς να ελέγξεις.
Προλαμβάνουμε θανάτους; Είναι κάποιος σίγουρος γι’ αυτό;
Γιατί κάποια μοντέλα λένε πως όταν κλειδώνεις τους πάντες και κλείνεις τα σχολεία αντί να κλειδώσεις τους ηλικιωμένους, μόνο τότε έχεις παροδικό όφελος που το πληρώνεις με ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΥΣ ΘΑΝΑΤΟΥΣ λίγο αργότερα (πηγή, για να μην θεωρηθεί ότι λέω πράγματα από το κεφάλι μου: https://www.bmj.com/content/371/bmj.m3588).
Ακόμη μεγαλύτερη σημασία έχει ότι κανένα μοντέλο δεν βλέπει τίποτα άλλο πέρα από το COVID. Π.χ. κανένα μοντέλο δεν προέβλεψε την αύξηση κατά 35% των θανάτων από καρδιαγγειακά στο σπίτι, που ΔΕΝ οφείλονται σε COVID στην Αγγλία (πηγή: https://heart.bmj.com/content/early/2020/09/28/heartjnl-2020-317912).
Μήπως έχουν μικρότερη αξία αυτοί οι θάνατοι;
Συμφωνώ λοιπόν ότι πρέπει φυσικά να τηρούμε τα μέτρα (ως συντεταγμένη κοινωνία) και να ακούμε τους επιστήμονες, εκείνους που κάνουν πραγματική ανάλυση των συνολικών στοιχείων, βασίζονται σε τεκμαρτά επιστημονικά δεδομένα και μας δίνουν τη συνολική εικόνα, αντικειμενικά.
Η επιστήμη με βάση την προσωπική άποψη που μπορεί να ταιριάζει με ό,τι θεωρεί ο καθένας λογικό, έχει πεθάνει προ πολλού. Για την επιστήμη των μέσων ενημέρωσης που παρουσιάζουν ότι θεωρούν ότι αποτελεί είδηση, το αφήνω ασχολίαστο ως τραγικό γεγονός.
Και να θυμίσω ότι βασική αρχή στην κλινική ιατρική επιστήμη είναι να βελτιώνεις την ψυχολογία και να κρατάς ήρεμο τον ασθενή ή τον υποψήφιο ασθενή ώστε να έχει καλύτερη έκβαση. Ας θυμίσω ότι το στρες 2πλασιάζει τον κίνδυνο εμφράγματος (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15364186/), αυξάνει την πιθανότητα προσβολής από ιούς (https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJM199108293250903) και ελαττώνει την ανοσολογική απόκριση.
Ξαφνικά τα ξεχάσαμε όλα και κάναμε τον πανικό αυτοσκοπό και εργαλείο στην αντιμετώπιση της πανδημίας.
Μπορείς πολύ απλά να διατηρήσεις την ηρεμία και την ψυχραιμία (διότι αυτό οφείλουμε να κάνουμε όλοι) παρόλο που έχεις αναφέρει την πικρή αλήθεια, περιγράφοντας ακόμη και 5000 πιθανούς (ή και 20.000 σε ακραίο σενάριο) θανάτους (https://www.facebook.com/konstantinos.farsalinos/posts/1661998240618587 – στην τελευταία παράγραφο).
Αλλά να υμνούμε την τρομοκρατία των μέσων ενημέρωσης και τον καιροσκοπισμό της ασυνέπειας και της κυκλοθυμίας των πανηγυρισμών τη μια μέρα και της καταστροφολογίας την άλλη, είναι κατάντια των καιρών μας.
Αρθρογράφος: Κωνσταντίνος Φαρσαλινός MD, MPH καρδιολόγος και ερευνητής – Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας και Ανοσολογίας, Τμήμα Φαρμακευτικής Πανεπιστήμιο Πατρών
Η ανεργία αυξάνει κατά 63% την θνησιμότητα.
Τα ψυχικά νοσήματα αυξάνουν κατά 100% την πιθανότητα πρόωρου θανάτου. Ψυχική νόσος σημαίνει 10 χρόνια απώλεια ζωής.Δεν υπάρχει δίλημμα μεταξύ υγείας και οικονομίας, ΠΑΝΕ ΜΑΖΙ!
Επίσης, είναι τραγικό ότι αναγκαζόμαστε να κάνουμε υποθέσεις επειδή ο ΕΟΔΥ δεν βγάζει δημόσια πιο αναλυτικά και σοβαρά επιδημιολογικά στοιχεία (που τα έχει).
Δείτε ακόμη: Γιάννης Ιωαννίδης: Lockdown σημαίνει έλλειψη στρατηγικής, τι αποκαλύπτει η θνητότητα
Φοβία για τον covid-19 και σημαντική αύξηση της θνητότητας από οξέα στεφανιαία σύνδρομα
Το θαύμα της Μαδρίτης~Πως κατάφεραν να περιορίσουν τον κοροναϊό
Γιάννης Ιωαννίδης: «Το lockdown σκοτώνει περισσότερες ζωές από ό, τι σώζει»
Η Σλοβακία πρωτοπορεί και ρίχνει 50% τα κρούσματα ΧΩΡΊΣ lockdown
Καθηγητής Δ.Κούβελας: Τα lockdown απειλούν άμεσα την υγεία του πληθυσμού
Καθηγητής Βαθιώτης: Έχουμε ελληνική και παγκόσμια δικτατορία για τους εξής λόγους
