Νευροφυσιολογικές εξετάσεις: Ποιές είναι και σε ποιές περιπτώσεις χρειάζονται
Οι νευροφυσιολογικές εξετάσεις αποσκοπούν στην εξέταση του νευρομυικού συστήματος. Μερικές χρήσιμες πληροφορίες για αυτές αναφέρονται παρακάτω.
Ηλεκτρομυογράφημα (ΗΜΓ)
Το ηλεκτρομυογράφημα (ΗΜΓ) γίνεται από γιατρό Νευρολόγο ή Φυσίατρο. Με το ηλεκτρομυογράφημα εξετάζουμε την μυϊκή δραστηριότητα και λειτουργία. Συγκεκριμένα τοποθετούμε ένα ειδικό ηλεκτρόδιο στον μυ με το οποίο είναι δυνατόν να γίνει αυτή η καταγραφή.
Το ηλεκτρόδιο αυτό είναι ενδομυϊκό (σαν βελόνα) και γι’ αυτό υπάρχει η φήμη πως η εξέταση αυτή είναι ιδιαίτερα επώδυνη. Αν όμως γίνει από έμπειρο γιατρό, η εξέταση είναι καλά ανεκτή από τον ασθενή.
Μπορεί να γίνει ΗΜΓ με ηλεκτρόδια επιφανείας;
Σε κάποιες περιπτώσεις αυτό είναι δυνατόν αλλά απαιτεί ιδιαίτερη εμπειρία. Ο μύς πρέπει να είναι μικρός, επιφανειακός και να μην “κρύβεται” από άλλους μυς (π.χ. βραχύς απαγωγός του αντίχειρα).
Στις περιπτώσεις αυτές είναι δυνατή η αξιόπιστη καταγραφή ΗΜΓ χωρίς την χρήση ενδομυϊκών ηλεκτροδίων. Αυτό συνεπάγει την απουσία της επώδυνης δοκιμασίας για τον ασθενή και την πλήρη έλλειψη κινδύνου για πιθανή μόλυνση που –θεωρητικά τουλάχιστον- μπορεί να προκληθεί από τα ενδομυϊκά ηλεκτρόδια.
Το ΗΜΓ επιφανείας, εφ’ όσον το επιτρέπουν οι ανατομικές ιδιαιτερότητες του ασθενούς (να μην έχει μεγάλη ποσότητα υποδόρειου λίπους), προσφέρει αξιοπιστία ανώτερη του 70% όσον αφορά την καταγραφή των πολυφασικών μονάδων και της αυτόματης δραστηριότητας και ανώτερη του 90% όσον αφορά την μεγίστη εκούσια σύσπαση.
Π.χ. στο σοβαρό σ. καρπιαίου σωλήνα ιδιαίτερο ενδιαφέρον δεν παρουσιάζουν οι πολυφασικές μονάδες οι οποίες ούτως ή άλλως υπάρχουν, αλλά η μέγιστη εκούσια σύσπαση του μυός οπότε η χρήση ηλεκτροδίων επιφανείας δεν αλλοιώνει το τελικό συμπέρασμα.
Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα: Αιτίες, Συμπτώματα, Θεραπεία
Το ΗΜΓ είναι απαραίτητο στις περιπτώσεις παθήσεων του μυϊκού συστήματος (κληρονομικές και επίκτητες μυοπάθειες) όπως πολυμυοσίτιδα, θυρεοειδική μυοπάθεια κ.α.
Εφ’ όσον ο μυς αποτελεί μέρος του νευρο-μυϊκού συστήματος, με το ΗΜΓ εξετάζουμε έμμεσα και το αντίστοιχο νεύρο ή ρίζα. Συνεπώς το ΗΜΓ είναι χρήσιμο και στις παθήσεις νεύρων. Στην καθημερινή πρακτική η πλειοψηφία των ασθενών που υποβάλλονται σε ΗΜΓ πάσχουν από μηχανικές βλάβες των περιφερικών νεύρων (ισχιαλγία, αυχεναλγία, σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα κ.α.).
Κινητικές (ΚΤΑ) και αισθητικές (ΑΤΑ) ταχύτητες αγωγής νεύρων
Οι κινητικές (ΚΤΑ) και αισθητικές (ΑΤΑ) ταχύτητες αγωγής νεύρων γίνονται από γιατρό Νευρολόγο ή Φυσίατρο. Με τις κινητικές και αισθητικές ταχύτητες αγωγής νεύρων εξετάζουμε την δραστηριότητα και λειτουργία των περιφερικών νεύρων.
Συγκεκριμένα τοποθετούμε ένα ειδικό ηλεκτρόδιο στον μυ και εφαρμόζουμε ηλεκτρικό ερέθισμα στο αντίστοιχο νεύρο. Εφαρμόζοντας ένα ηλεκτρικό ερέθισμα σε μια περιοχή ενός περιφερικού νεύρου, προκαλείται η σύσπαση του μυός ο οποίος νευρώνεται από αυτό.
Το δυναμικό σύσπασης του μυός καταγράφεται από έναν ειδικό παλμογράφο και έτσι είναι δυνατόν να υπολογιστεί η ταχύτητα μετάδοσης του ερεθίσματος από την περιοχή εφαρμογής του ηλεκτρικού ερεθίσματος έως την περιοχή καταγραφής.
Οι φυσιολογικές ταχύτητες των κινητικών νεύρων είναι πάνω από 43 m/sec, ενώ, των αισθητικών νεύρων πάνω από 40 m/sec.
Σε περίπτωση βλάβης του ελύτρου μυελίνης θα έχουμε επιβράδυνση των ταχυτήτων αγωγής, ενώ στην περίπτωση αξονικής βλάβης θα έχουμε μείωση του εύρους του καταγραφέντος δυναμικού (το ύψος των δυναμικών είναι πάνω από 3 mV για τα κινητικά νεύρα και πάνω από 5-10 μV για τα αισθητικά νεύρα.
Μυελίνη: Τί είναι, πότε καταστρέφεται και τί βοηθά την αναγέννησή της
Χρησιμοποιούνται ηλεκτρόδια επιφανείας (εφαρμόζονται στην επιφάνεια του δέρματος). Αν γίνει από έμπειρο γιατρό η εξέταση είναι καλά ανεκτή από τον ασθενή.
Η εξέταση είναι απαραίτητη σε όλες τις περιπτώσεις παθήσεων του περιφερικού νευρικού συστήματος αλλά και στις περιπτώσεις μυϊκής αδυναμίας ώστε να διαπιστωθεί αν το αίτιο αφορά το νεύρο ή τον μυ.
Στην καθημερινή πρακτική η πλειοψηφία των ασθενών που υποβάλλονται σε κινητικές (ΚΤΑ) και αισθητικές (ΑΤΑ) ταχύτητες αγωγής νεύρων, πάσχουν από μηχανικές βλάβες των περιφερικών νεύρων (τραυματισμοί, ισχιαλγία, αυχεναλγία, σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, παραισθησίες, άλγη κ.α.) και από σακχαρώδη διαβήτη.
Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ) και χαρτογράφηση εγκεφάλου
Το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ) μπορεί να γίνει από έμπειρο παραϊατρικό προσωπικό αλλά η ευθύνη της διάγνωσης βαρύνει πάντα τον νευρολόγο.
Με το ΗΕΓ καταγράφουμε την ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου (δηλαδή είναι σαν να κάνουμε καρδιογράφημα στον εγκέφαλο!). Συγκεκριμένα τοποθετούμε ειδικά ηλεκτρόδια επιφανείας στο κεφάλι. Η εξέταση είναι καλά ανεκτή από τον ασθενή.
Η εξέταση είναι απαραίτητη σε όλες τις περιπτώσεις επιληπτικών διαταραχών και απωλειών συνείδησης (π.χ. λιποθυμία, ολική απώλεια μνήμης, κώμα). Επίσης είναι χρήσιμη σε εγκεφαλοπάθειες, σε ψυχιατρικές νόσους, στην ημικρανία κ.α.
Η χαρτογράφηση εγκεφάλου είναι μια ανάλυση του ΗΕΓ από ηλεκτρονικό υπολογιστή.
Σωματοαισθητικά προκλητά δυναμικά (ΣΠΔ)
Τα ΣΠΔ μπορούν να γίνουν από έμπειρο παραϊατρικό προσωπικό αλλά η ευθύνη της διάγνωσης βαρύνει πάντα τον νευρολόγο.
Με την τεχνική αυτή μελετώνται οι αισθητικές οδοί εφαρμόζοντας π.χ. ένα ηλεκτρικό ερέθισμα σε ένα περιφερικό νεύρο και καταγράφοντας την απάντηση από τον αισθητικό φλοιό. Χρησιμοποιούνται ηλεκτρόδια επιφανείας.
Η εξέταση είναι χρήσιμη κυρίως σε βλάβες των οπισθίων ριζών και του νωτιαίου μυελού όπως απομυελινωτικές εστίες (σκλήρυνση κατά πλάκας), συριγγομυελία, αυχενική μυελοπάθεια κ.α.
Οπτικά (ΟΠΔ) και ακουστικά (ΑΠΔ ή ΠΔΣ) προκλητά δυναμικά
Τα οπτικά (ΟΠΔ) και ακουστικά (ΑΠΔ ή ΠΔΣ) προκλητά δυναμικά μπορούν να γίνουν από έμπειρο παραϊατρικό προσωπικό αλλά η ευθύνη της διάγνωσης βαρύνει πάντα τον νευρολόγο.
Με τα ΟΠΔ εξετάζουμε το οπτικό νεύρο και είναι απαραίτητα στην σκλήρυνση κατά πλάκας και στην οπισθοβολβική νευρίτιδα. Χρησιμοποιούνται ηλεκτρόδια επιφανείας και μια οθόνη την οποία πρέπει να κοιτάζει ο ασθενής.
Σκλήρυνση κατά πλάκας: Κλειδί η νευροπροστασία
Με τα ΑΚΠ εξετάζουμε το ακουστικό νεύρο και είναι απαραίτητα στις περιπτώσεις νευροαισθητήριας βαρηκοΐας. Χρησιμοποιούνται ηλεκτρόδια επιφανείας και ακουστικά με τα οποία δίνεται ένα ακουστικό ερέθισμα.
Δοκιμασία Desmedt
Η δοκιμασία αυτή γίνεται από γιατρό Νευρολόγο. Με την δοκιμασία Desmedt δίνουμε μια σειρά ερεθισμάτων σε ένα νεύρο και καταγράφουμε την μυϊκή δραστηριότητα. Έτσι μπορούμε να καταλάβουμε αν ο μυς “κουράζεται” με επαναλαμβανόμενα ερεθίσματα. Χρησιμοποιούνται ηλεκτρόδια επιφανείας.
Η εξέταση αυτή είναι απαραίτητη στην μυασθένεια και στα παρανεοπλασματικά μυασθενικά σύνδρομα.
Ανακεφαλαίωση
- Μυογράφημα (ΗΜΓ): βλάβες μυών – νεύρων
- Ταχύτητες αγωγής νεύρων (ΚΤΑ-ΑΤΑ): βλάβες νεύρων
- Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ) και χαρτογράφηση εγκεφάλου: επιληψία, διαταραχές συνείδησης
- Σωματοαισθητικά προκλητά δυναμικά (ΣΠΔ): βλάβες των οπισθίων ριζών και του νωτιαίου μυελού
- Οπτικά (ΟΠΔ) και ακουστικά (ΑΠΔ ή ΠΔΣ): προκλητά δυναμικά: βλάβες του οπτικού και του ακουστικού νεύρου
- Δοκιμασία Desmedt: μυασθένεια
Η επιστημονική άποψη η οποία επικρατεί είναι ότι οι νευροφυσιολογικές εξετάσεις, όπου αυτό είναι δυνατόν, πρέπει να γίνονται συγκριτικά και στα δύο άκρα ανεξάρτητα με το αν ο ασθενής αναφέρει συμπτωματολογία ενός άκρου.
Αυτό έχει γίνει αποδεκτό και από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία γιατί π.χ. ασθενής με αιμωδίες – άλγη άνω άκρου μπορεί να έχει ασυμπτωματικό σ. καρπιαίου σωλήνα άμφω και η συμπτωματολογία να οφείλεται σε άλλο αίτιο.
Μερικά Νοσήματα όπου χρειάζεται Νευροφυσιολογικός έλεγχος
- Ισχιαλγία, αυχεναλγία, αυχενική μυελοπάθεια
- Τραυματικές βλάβες νεύρων
- Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, ωλένια νευρίτις, σ. ταρσιαίου σωλήνα
- Πλάγια μυατροφική σκλήρυνση
- Νευροεκφυλιστικά σύνδρομα
- Πάρεση προσωπικού νεύρου
- Πολυνευροπάθειες
- Σακχαρώδης διαβήτης, ουραιμία, αλκοολισμός
- Μυοπάθειες
- Μυασθένεια
- Διαταραχές θειρεοειδικής και επινεφριδικής λειτουργίας
- Πολυμυοσίτις
- Επιληψία
- Σκλήρυνση κατά πλάκας
ΜΕΡΙΚΑ Συμπτώματα όπου χρειάζεται Νευροφυσιολογικός έλεγχος
- Μυϊκή αδυναμία, εύκολη κούραση (ΗΜΓ, ΚΤΑ, ΑΤΑ, δοκιμασία desmedt)
- Μυϊκή ατροφία (ΗΜΓ, ΚΤΑ, ΑΤΑ)
- Μυαλγίες, κράμπες, δεσμιδώσεις (ΗΜΓ, ΚΤΑ, ΑΤΑ)
- Μυοτονία (ΗΜΓ, ΚΤΑ, ΑΤΑ)
- Διαταραχές αισθητικότητας, πόνος, αιμωδίες, παραισθησίες (ΗΜΓ, ΚΤΑ, ΑΤΑ)
- Απώλεια μνήμης, λιποθυμίες, ημικρανία (ΗΕΓ)
- Θάμβος οράσεως ή απώλεια όρασης (ΟΠΔ)
- Βαρηκοΐα, εμβοές ώτων (ΑΠΔ)
Κάτι που δεν πρέπει να παραβλέπουμε Η εντερική χλωρίδα επηρεάζει νευρικό σύστημα και εγκέφαλο~Τρόποι βελτίωσης
Εντερική χλωρίδα-Σχηματισμός Μυελίνης στο Νευρικό σύστημα και Θεραπεία νευροεκφυλιστικών Παθήσεων
Διαβάστε ακόμη: Σημάδια που δείχνουν βλάβη στο νευρικό σύστημα
Νευρικό σύστημα: Ελέγχει τη λειτουργία και το συντονισμό του οργανισμού
Νευρικό σύστημα: Η βιταμίνη C και οι νευροεκφυλιστικές ασθένειες
Νευρικό σύστημα: Τα 12 κρανιακά νεύρα και οι λειτουργίες τους
Νευροτοξικότητα: Πώς να προστατεύσουμε νευρικό σύστημα και εγκέφαλο
Γιώργος Καπαρός, Νευρολόγος – neyrologia.blogspot.gr
Πηγή: www.dromostherapeia.gr Νευροφυσιολογικές εξετάσεις: Ποιές είναι και σε ποιές περιπτώσεις χρειάζονται
