Δίκταμο-Origanum dictamnus: Για Στομαχικές-Νευρικές διαταραχές, Ηπατικές δυσλειτουργίες, Δερματικές παθήσεις-τραύματα, πονοκεφάλους
Άλλες ονομασίες: Έρωντας, Δίκταμνο(ς), Αδίχταμος, Μαλλιαρόχορτο, Σταματόχορτο, Στοματόχορτο. Δίκταμο-Origanum dictamnus: Για Στομαχικές-Νευρικές διαταραχές, Ηπατικές δυσλειτουργίες, Δερματικές παθήσεις-τραύματα, πονοκεφάλους
Που βρίσκεται: Το φυτό ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών (Lamiaceae) του γένους Ορίγανον (Origanum) και ευδοκιμεί μόνο στη Κρήτη, όπου το συναντούμε σε ορεινές και λοφώδεις ασβεστολιθικές εκτάσεις, σε φαράγγια, σε γκρεμούς και βράχους των ορεινών περιοχών.
Πότε συλλέγεται: Κατά την άνθισή του, στο διάστημα μεταξύ Ιουνίου και Οκτωβρίου και κατά προτίμηση τον μήνα Ιούλιο.
Ιδιαιτερότητα: Η ονομασία του «έρωντας» προέρχεται από την δυσκολία συγκομιδής του (εξαιτίας της θέσης του), μιας και θεωρούταν επικίνδυνο τόλμημα, που μόνο ένας ερωτευμένος θα έπραττε προκειμένου να το δωρίσει, ως ένδειξη του μεγέθους των συναισθημάτων του.
Μία άλλη εκδοχή αναφέρει πως οι ντόπιοι το αποκαλούν “έρωντα” αναφερόμενοι στις ελαφρές αφροδισιακές του ιδιότητες.
Ιστορικά στοιχεία
Μία μικρή αναφορά σε ο, τι αφορά την χρήση του στην αρχαιότητα μιάς και το βότανο είναι ιδιαίτερα γνωστό στον Ελλαδικό χώρο και ειδικά στην Κρήτη. Από την αρχαιότητα λοιπόν ο Δίκταμος θεωρούνταν πολύτιμο φαρμακευτικό φυτό και χρησίμευε ως πανάκεια σε διάφορες παθήσεις και ως θεραπευτικό των τραυμάτων.
Κατά τη μυθολογία ήταν αφιερωμένος στη θεά Αρτέμιδα γιατί βοηθούσε, όπως κι εκείνη, τις γυναίκες στον τοκετό (Μην ξεχνάμε ότι η Άρτεμις, δίδυμη αδερφή του Απόλλωνα, γεννήθηκε πρώτη και κατά την μυθολογία μας βοήθησε την μητέρα της, Λητώ, να φέρει στον κόσμο τον δίδυμο αδερφό της).
Για τον ίδιο λόγο οι αρχαίοι παρίσταναν το άγαλμα της θεάς με στεφάνι από το φυτό αυτό. Τον ονόμαζαν και «αρτεμίδιον» δίνοντας του το όνομα της θεάς που πλήγωνε με τα δηλητηριασμένα βέλη της αλλά γιάτρευε και τις πληγές πού προκαλούσε.
Γνωστό από τη Μινωική περίοδο, το Δίκταμο προτάθηκε από τον Ιπποκράτη για την αντιμετώπιση διαταραχών του γαστρεντερικού συστήματος καθώς το χρησιμοποιούσε κατά των παθήσεων του στομάχου και του πεπτικού συστήματος, αλλά και στους ρευματισμούς, τα αρθριτικά, ως επουλωτικό, εμμηναγωγό, τονωτικό και αντισπασμωδικό.
Ο Βιργίλιος, ο Διοσκουρίδης και ο Θεόφραστος αναφέρονται στις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές του, ενώ κατά παράδοση στην Κρήτη διευκόλυνε την διαδικασία του τοκετού.
Είναι ένα βότανο που μνημονεύει εκτενώς ο Θεόφραστος ο οποίος γράφει ότι χρησιμοποιείται σε πολλές ανισορροπίες και παθήσεις του οργανισμού ακόμη και στη δυστοκία των γυναικών αλλά
είναι σπάνιο διότι το αναζητούν και το τρώνε οι αίγες όταν πληγώνονται.
Ο Διοσκουρίδης αναφέρει, ότι στην Κρήτη όταν οι Κρητικοί τόξευαν τα άγρια κατσίκια και δεν κατάφερναν να τα σκοτώσουν αλλά τα πλήγωναν, αυτά μασούσαν δίκταμο για να γλείψουν στη συνέχεια τις πληγές τους και έτσι να θεραπευθούν.
Η θαυματουργή δύναμη του φυτού εκθειάζεται μέχρι και τον 4ο μ.Χ. αιώνα από 24 διαφορετικούς συγγραφείς. Είναι ενδημικό φυτό της Κρήτης, και φυτρώνει από την επιφάνεια της θάλασσας ως τα 1600 μ. Αποτελούσε ένα πολύτιμο είδος για το εξαγωγικό εμπόριο του νησιού.
Στο μεσαίωνα, τα μοναστήρια έφτιαχναν ένα ποτό, πού είχε μέσα δίκταμο, και σήμερα ακόμα τα καλά βερμούτ αρωματίζονται με δίκταμο.
Συστατικά-χαρακτήρας:
Το δίκταμο περιέχει μεγάλο πλήθος και ποικιλία χημικών συστατικών, στα οποία αποδίδονται οι διάφορες αρωματικές και θεραπευτικές ιδιότητες του φυτού. Το φυτό περιέχει αιθέριο έλαιο με κύρια συστατικά τη θυμόλη, καρβακρόλη και καμφορά, ουσίες που προσδίδουν στο φυτό τις θεραπευτικές του ιδιότητες, καθώς επίσης και πουλεγόνη, ουσία που του δίνει τις αρωματικές του ιδιότητες .
Τα φύλλα περιέχουν στερόλες, στερυλικούς εστέρες, λιπαρές αλκοόλες, ελεύθερα λιπαρά οξέα (παλμιτικό, ολεϊκό και το λινολεϊκό οξύ), φλαβονοειδή (εριοδυκτιόλη, απιγενίνη, λουτεολίνη και κερκετίνη), κηρούς, τριγλυκερίδια, καρβακρόλη, εστέρες και τριτερπενικά οξέα.
Στο δίκταμο αποδίδονται σήμερα πολλές θεραπευτικές ιδιότητες όπως:
- ισχυρές αντιοξειδωτικές
- Επουλωτικές
- Παυσίπονες
- Αντιμικροβιακές
- Αναζωογονητικές
- Αποχρεμπτικές
- Αντιπυρετικές
- Ηπατοπροστατευτικές
- Τονωτικές
- Αντισηπτικές
- Αντισπασμωδικές
- Αντιαιμορραγικές
- Καταπραϋντικές του πεπτικού συστήματος
- Σπασμολυτικές
- Ισχυρές αφροδισιακές
- Ευεργετικό σε περιπτώσεις νευρικών διαταραχών
- Καθώς και η ικανότητα να καταστέλλει την μεταλλαξιογένεση.
Βασικές χρήσεις
* Ως αφέψημα, με χρήση των επίγειων τμημάτων του, συστήνεται για νευραλγίες, πονοκεφάλους, στομαχικές διαταραχές, ηπατικές παθήσεις και αμηνόρροια. Είναι αντισηπτικό, επουλωτικό τραυμάτων, καταπραϋντικό του πεπτικού συστήματος, χρησιμοποιείται κατά της γρίπης και του κρυολογήματος.
* Ως έγχυμα, με χρήση των επίγειων τμημάτων του βοηθά στην αντιμετώπιση ατονίας και σπασμών. Από τα αγαπημένα βότανα των Κρητικών. Εκτός των πολλών άλλων ευεργετικών του ιδιοτήτων του (επουλωτικό πληγών, αντισπασμωδικό, καταπραϋντικό κλπ), το ρόφημα του έρωντα είναι ιδανικό για το συνάχι και τον πονόλαιμο.
* Ως αιθέριο έλαιο, το δικταμέλαιο, χρησιμοποιείται ευρέως στην αρωματοποιία και την παρασκευή του γνωστού ποτού «βερμούτ». Χρησιμοποιείται στην αρωματοθεραπεία ως εξαιρετικό επουλωτικό απέναντι σε ουλές, σημάδια ακμής, ραγάδες και κυτταρίτιδα.
* Ως κατάπλασμα ή επίθεμα, με χρήση του πολτού του, είναι κατάλληλο για πονοκεφάλους, στομαχόπονο, ηπατικές δυσλειτουργίες, δερματικές φλεγμονές, εξελκώσεις, εκχυμώσεις και δοθιήνες. Τοποθέτηση επιθεμάτων στο υπογάστριο διευκολύνει τους δύσκολους τοκετούς.
* Το μάσημα των φύλλων του, συμβάλλει στην αντιμετώπιση της δυσοσμίας.
Προφυλάξεις:
Το μόνο που πρέπει να προσέχουμε είναι η υπερδοσολογία, πράγμα που ισχύει για όλα τα βότανα. Καλό είναι να μην καταναλώνεται από τις εγκύους. Τέλος το δίκταμο δεν συνιστάται σε υπερτασικούς
Καθεστώς προστασίας, εμπόριο Δικτάμου:
Το φυτό Origanum dictamnus περιλαμβάνεται στη Συνθήκη της Βέρνης, την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ και το Π.Δ. 67/81, ενώ κομμάτι του πληθυσμού υπάγεται μέσα στον Εθνικό Δρυμό της Σαμαριάς, όπου και απαγορεύεται η συλλογή του [Παπαγεωργίου κ.α. 2001].
Το φυτό του Δικτάμνου, εξαιτίας των φαρμακευτικών και αρωματικών του ιδιοτήτων, έγινε πασίγνωστο παγκοσμίως, γεγονός που οδήγησε στην εξαγωγή ποσοτήτων του στο εξωτερικό και ιδιαίτερα στην Ιταλία, Γαλλία, Βέλγιο, Αγγλία και Γερμανία.
Το 1929 που οι ποσότητες που εξάγονταν προέρχονταν μόνο από τον αυτοφυή Δίκταμνο, η τιμή του είχε φτάσει πολύ ψηλά. Αυτό συνέβαινε, γιατί η συλλογή του ήταν πολύ δύσκολη και επικίνδυνη εξαιτίας της ιδιαίτερης γεωγραφικής εξάπλωσης που το χαρακτηρίζει.
Μπορείτε να δείτε ακόμη: ΠΡΟΣΟΧΉ: Δραματική μείωση των θεραπευτικών φυτών στα ελληνικά βουνά
Βότανα αρωματικά και καταπραϋντικά από την κρητική ύπαιθρο
Βραβεύτηκε η έρευνα για τα κρητικά φυτά που καταπολεμούν ιώσεις
