Άγρια χόρτα: Περδικονύχι ή Πιρουνάκι και ιδιότητες
Όνομα Φυτού: Erodium cicutarium
Ελληνική Ονομασία: Ερωδιός ο Κωνιόμορφος
Λαϊκή Ονομασία: Βελονιά, Καλόγερος, Περδικονύχι, Πιρουνάκι, Χτενάκι
Οικογένεια φυτών: Geraniaceae (Γερανιίδες)
Χαρακτηριστικά Φυτού
Μονοετής πόα ύψους 60cm, με πράσινα, μακρόστενα, οδοντωτά φύλλα, μικρά άνθη με πέντε πέταλα και ροζ σέπαλα και στρογγυλούς καρπούς με αιχμηρά άκρα. Η ανθοφορία γίνεται από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο και η καρποφορία από τον Αύγουστο έως τον Οκτώβριο.
Μέρη του Φυτού με δραστικές ουσίες Φύλλα, καρποί
Δραστικές Ουσίες: Αιθέριο έλαιο το οποίο αποτελείται από λιπαρά οξέα, δεκαεξανοϊκό οξύ, εξαϋδρο φαρνεσύλιο, κετόνες, τετρακοσάνιο, μέταλλα, βιταμίνη Κ.
Φαρμακολογικές δράσεις-Εφαρμογές
Το φυτό εμφανίζει στυπτικές, γαλακταγωγές και αιμοστατικές ιδιότητες. Συνιστάται υπό τη μορφή αφεψήματος (τσάι) για τη θεραπεία της μητρορραγίας και των αιμορραγιών, αλλά και την αύξηση της παραγωγής γάλακτος στις θηλάζουσες μητέρες.
Εφαρμόζεται εξωτερικά στο δέρμα υπό τη μορφή καταπλάσματος κατά των δηγμάτων από ζώα, των φλεγμονών του δέρματος, των πληγών και των εξανθημάτων. Ακόμα το έγχυμα των φύλλων του φυτού εμφανίζει εφιδρωτικές και διουρητικές ιδιότητες και χρησιμοποιείται κατά του τυφοειδούς πυρετού, των ρευματισμών και της ουρικής αρθρίτιδας.
Φαρμακευτικές χρήσεις
Σε σχετικές έρευνες του Medical Aćademy of Wrocław αποδείχθηκαν οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες του φυτού. Ακόμη σύμφωνα με πειράματα της Polish Academy of Sciences, Wrocław, το φυτό παρουσιάζει έντονη οιστρογονική και αντι-ιική δράση.
Το σύνολο του φυτού είναι στυπτικό και αιμοστατικό. Έχει χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία αιμορραγιών. Εξωτερικά, το φυτό έχει χρησιμοποιηθεί ως πλύση για δήγματα ζώων, λοιμώξεις του δέρματος κ.λπ.
Να δώσουμε έμφαση και στην περιεκτικότητά του σε Βιταμίνη Κ, που την βρίσκουμε και πως ωφελεί
Άλλες χρήσεις
Τα ροζ λουλούδια είναι μια πολύτιμη πηγή του μελιού (νέκταρ), καθώς επίσης παρέχουν πολλή γύρη. Ακόμη ολόκληρο το φυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μια πράσινη χρωστική που δεν χρειάζεται διαλυτικά.
Οι ξερές μορφές (ουρές για τους σπόρους) είναι ευαίσθητες στην υγρασία και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε υγρόμετρα και ως δείκτες για τις καιρικές συνθήκες. Επίσης, το ξερό φυτό γίνεται σκόνη για να σκονίζονται οι καρπουζόσποροι για την πρόληψη των ασθενειών.
Χρησιμοποιήστε τα ευεργετικά για την υγεία κουκούτσια καρπουζιού
Τρόπος Χορήγησης
Χορηγείται ως στυπτικό, αιμοστατικό και γαλακταγωγό υπό τη μορφή αφεψήματος (τσάι: των αποξηραμένων φύλλων βράζουν σε ένα φλυτζάνι νερό για 5-10min, 3 φορές την ημέρα) και ως διουρητικό υπό τη μορφή εγχύματος (μία κουταλιά των αποξηραμένων φύλλων και καρπών εμβαπτίζεται σε βραστό νερό για 5-10min, τρεις φορές την ημέρα).
Εδωδιμότητα
Τα νεαρά φύλλα τρώγονται ωμά ή μαγειρεμένα σαν μυρουδικό. Η συγκομιδή γίνεται την Άνοιξη πριν την ανθοφορία. Είναι νόστιμα και θρεπτικά. Προστίθενται σε σαλάτες, σάντουιτς, σούπες κ.α. Οι τρυφεροί βλαστοί τρώγονται σαν τα σπαράγγια. Η ρίζα τρώγεται και χρησιμοποιείται στο μάσημα σαν τσίχλα.
Προειδοποίηση:
Δεν συνιστάται η χρήση παρασκευασμάτων βοτάνων χωρίς την ενημέρωση του θεράποντα ιατρού ή φαρμακοποιού. Ενδέχεται οι ουσίες που περιέχουν να αλληλεπιδράσουν με το/τα φάρμακα, που ήδη παίρνει ο ασθενής και να εξουδετερώσουν τη θεραπευτική τους δράση ή να προκαλέσουν τοξικότητα. Μπορεί επίσης, να επιβαρύνουν περεταίρω εξασθενημένες ζωτικές λειτουργίες με κίνδυνο για την υγεία και την ζωή του ασθενούς.
Ανεπιθύμητες Ενέργειες
Δεν έχει αναφερθεί καμία τοξική εκδήλωση ή άλλη ανεπιθύμητη ενέργεια
Στοιχεία από
mediplantepirus.med.uoi.gr
kentromeletisarxaiasthourias.wordpress.com
Βιβλιογραφία
1) http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1081/LCSS-200030605
2) http://www.pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Erodium+cicutarium
3) http://montana.plant-life.org/species/erod_cicu.htm
4) http://practicalplants.org/wiki/Erodium_cicutarium
5) http://www.naturalmedicinalherbs.net/herbs/e/erodium-cicutarium=stork’s-bill.php
Polish Academy of Sciences, Wrocław
Medical Aćademy of Wrocław
Plants For A Future
Wikipedia
A study of the medical ethnobotany of the Zuni Indians of New Mexico
Eat the Weeds
Και μία ιστορία, για να θυμούνται οι παλαιότεροι και να μαθαίνουν οι νεότεροι:
Στα χρόνια τα παλιά, τα περισσότερα παιχνίδια μας τα παιδιά τα βρίσκαμε στη φύση.
Ένα απ’ αυτά τα ανοιξιάτικα παιχνίδια μας ήταν και το φυτό που το λέγαμε «πιρουνάκι», εξαιτίας του σχήματος που είχε ο καρπός του. Οι μπαξέδες, οι κήποι και τα χωράφια γέμιζαν (και γεμίζουν ακόμα) την Άνοιξη απ’ αυτό το παράξενο φυτό.
Πολύ αργότερα, σαν μεγαλώσαμε, μάθαμε ότι το φυτό που μας μάγευε είχε τη λατινική ονομασία Erodium cicutarium (Ερωδιός ο Κωνιόμορφος), επειδή οι καρποί του (αυτά τα παράξενα πιρουνάκια) μοιάζουν με το ράμφος του πτηνού Ερωδιός.
Μάθαμε, επίσης, ότι οι παλιές νοικοκυρές το μάζευαν τρυφερό από το Χειμώνα μέχρι την Άνοιξη, πριν ανθίσει και βγάλει τα μικρά ροζ λουλουδάκια του, και χρησιμοποιούσαν τα «μαλλιαρά» φύλλα του σε πίτες και ομελέτες με λαχανικά.
Εμείς, τα παιδιά, κόβαμε τα «πιρουνάκια» όταν άρχιζαν να ωριμάζουν και να γίνονται καφετιά, ξεκολλάγαμε από τη βάση της μια «βελόνα» κι αμέσως τη βλέπαμε με θαυμασμό και απορία να “ζωντανεύει” και ν’ αρχίζει να στριφογυρίζει μόνη της, αργά – αργά, μέχρι να φτιάξει ένα μικρό “ελατήριο”.
Αν και δεν ξέραμε πώς γινόταν αυτό το μικρό θαύμα μπροστά στα μάτια μας, αισθανόμαστε κάτι σαν μικροί «Θεοί», που ΕΜΕΙΣ, τα μικρά παιδιά, με δυο απλές κινήσεις προξενούσαμε αυτό το υπερφυσικό αποτέλεσμα.
Βέβαια, πολύ αργότερα, διαβάζοντας βιβλία φυτολογίας, μάθαμε και πάλι πως η Φύση με τη σοφία της «είχε μάθει» αυτά τα βελονοειδή σποράκια να στρέφονται έτσι σαν βίδα για να «βιδώνονται» στο χώμα και να φυτρώσει την άλλη χρονιά ένα νέο φυτό !!!
Σήμερα τα περισσότερα παιδιά ΟΥΤΕ καν γνωρίζουν το “πιρουνάκι”.
Έχουν άλλα “σπουδαία” ν’ ασχοληθούν. Εγώ πάντως, κάθε Άνοιξη, τιμής ένεκεν και μνήμης στα παιδικά τα χρόνια, σκύβω και κόβω μερικά «πιρουνάκια» και ξαναγίνομαι, όπως τότε παιδί κι ένα μικρός «Θεός» .
Τα δείχνω και στα εγγόνια μου και χαίρομαι που βλέπω μια χαρούμενη έκπληξη να φωτίζει τα μάτια τους και που μου ζητούν να γίνουν κι εκείνα «Μάγοι» και «Θεοί» επαναλαμβάνοντας το θαύμα.
Τα παιδιά, βλέπεις, είναι ΠΑΝΤΑ παιδιά. ΕΜΕΙΣ οι μεγάλοι έχουμε ευθύνη να τους δείχνουμε σωστούς δρόμους .
29-3-2015 Βαγγέλης Μητράκος για το pdlakonias.gr
Μπορείτε να δείτε ακόμη: Οδηγός για τα κυριότερα άγρια χόρτα της ελληνικής γης
