Βότανα και χρήσεις στην παραδοσιακή θεραπευτική
Η φίλη μας Γεωργία Κ. έχει συλλέξει (και ήδη έχει αρχίσει να δοκιμάζει) πολύ ενδιαφέρουσες συνταγές για τη χρήση βασικών βοτάνων στην παραδοσιακή θεραπευτική. Γράφει: Βότανα και χρήσεις στην παραδοσιακή θεραπευτική
“Στον Ελληνικό χώρο οι παραδοσιακές θεραπείες αναπτύχθηκαν πολύ καθώς, αν και ευλογημένος επειδή ανθίζουν πλήθος θεραπευτικών βοτάνων, δεν ήταν ποτέ πλούσιος τόπος από άποψη πόρων. Στις παραδοσιακές οικογένειες φρόντιζαν να καλύπτουν τις βασικές ανάγκες σε φάρμακα από τα δώρα της φύσης που άνθιζαν σε κάθε τόπο.
Ας δούμε και Βότανα: Χαρακτηριστικά του ελληνικού οικοσυστήματος τα «αναγκάζουν» να αποκτούν φαρμακευτικές ιδιότητες
Εφάρμοζαν την πρόληψη και όχι μόνο τη θεραπεία όσον αφορά τη χρήση των βοτάνων, καθώς δεν περίμεναν να αρρωστήσουν, αλλά αντίθετα προλάβαιναν τα κρυολογήματα και αντιμετώπιζαν έγκαιρα ότι μπορούσαν.
Όταν πια αρρώσταιναν, ακόμα και τότε γνώριζαν τους πρακτικούς τρόπους αντιμετώπισης και μόνο σε πολύ εξαιρετικές περιπτώσεις θα κατέφευγαν στον πρακτικό, τη μαμή, τον παπά ή το γιατρό της περιοχής.
Η ρίγανη είναι γνωστή από παλιά για τις θεραπευτικές της ιδιότητες.
Μαζί με το θυμάρι και το φασκόμηλο αποτελούν τα βασικά θεραπευτικά βότανα που δεν έλλειπαν από τα ελληνικά σπίτια και χρησίμευαν ως φρουροί της υγείας, μιας και η αγορά φαρμάκων και η πρόσβαση του γιατρού δεν ήταν πάντα εύκολη.
Άλλα θεραπευτικά ήταν το ελαιόλαδο, το λεμόνι, το κρασί ή το ξίδι, τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά ή χόρτα, που τρώγονταν στην εποχή τους. Και δύο ακόμα βασικά συστατικά που προστατεύουν από πλήθος ασθενειών αλλά και μπορούν να χρησιμεύσουν σε καταπλάσματα, το σκόρδο και το κρεμμύδι, με αντισηπτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες αντίστοιχα.
Ο τρόπος χορήγησης μπορεί να είναι από το στόμα ως αφέψημα, σκόνη, σιρόπι κλπ, ή ως εισπνοές πάνω από κατσαρόλα όπου βράζει νερό με τα απαραίτητα βότανα, ή ως καταπλάσματα επάνω σε πληγές, τραύματα, οιδήματα ή ακόμα σαν αρωματικά στη μαγειρική, σε σάλτσες, κρέατα, ως μαγειρεμένα χόρτα ή σαν σαλάτα.
Το βάμμα, το έλαιο και η σκόνη αποτελούν φαρμακευτικά σκευάσματα και θέλουν ιδιαίτερη προσοχή στη δοσολογία και πάντα σε επικοινωνία με τον ολιστικό γιατρό.
Χρειάζεται να ενημερώνουμε όποιον γιατρό μας παρακολουθεί γιατί η χρήση κάποιου βοτάνου μπορεί να αντενδείκνυται στην πάθησή μας, να εξουδετερώνει ή να αυξάνει τη δράση κάποιου φαρμάκου που λαμβάνουμε.
Παρακάτω παραθέτουμε μια συνοπτική περιγραφή ορισμένων βοτάνων, με στόχο να γνωστοποιήσουμε ορισμένες βασικές ιδιότητές τους, ώστε να αντλήσουμε στοιχεία από την παράδοση και να κάνουμε το ξεκίνημα μιας έρευνας στον τομέα της βοτανολογίας, αλλά και να έχουμε μια πρακτική εφαρμογή και χρήση τους.
Αγγελική
Στον Μεσαίωνα στην Ευρώπη θεωρήθηκε ευλογημένο θείο βότανο, από εκεί πήρε και το όνομά του και το χρησιμοποιούσαν για τελετουργική κάθαρση. Στην παραδοσιακή θεραπευτική θεωρείται ότι συντελεί στην κάθαρση του αίματος.
Είναι τονωτικό, δυναμωτικό, βοηθά στην πέψη, είναι αποχρεμπτικό, σπασμολυτικό, απελευθερώνει από φουσκώματα και συλλογή αερίων. Εντριβές και καταπλάσματα βοηθούν σε ρευματισμούς, αρθρίτιδες και παθήσεις του δέρματος.
Μπορεί να θεραπεύσει την ανορεξία, το έλκος στομάχου. Οι πεπτικές του ιδιότητες ήταν γνωστές και για αυτό στη βόρεια, κεντρική Ευρώπη παρασκεύαζαν λικέρ από το είδος Αγγελική Αρχαγγελική, όπως το Benedictine.
Στα μέρη μας πιο εύκολα βρίσκουμε την Αγγελική την άγρια, ή των δασών, οι ιδιότητες είναι κοινές.
Για περισσότερα Αγγελική (Angelica Archangelica) – Ιδιότητες.
Βαλσαμόχορτο
Επουλωτικό πληγών κυρίως με καταπλάσματα από λάδι που έχει παρασκευαστεί βάζοντας για αρκετό καιρό μέσα σε αυτό κυρίως άνθη του φυτού. Επίσης καταπλάσματα με κοπανισμένα φύλλα θεραπεύουν μώλωπες, τσιμπήματα, εγκαύματα, τραύματα, εκδορές.
Το αφέψημα είναι βαλσαμόχορτο για το πεπτικό, για το στομάχι, το ήπαρ και όλες τις παθήσεις που συσχετίζονται, κυρίως για το έλκος και τον ίκτερο. Αλλά και βάλσαμο για την ψυχή, θεωρείται ότι βοηθά στην θεραπεία της κατάθλιψης.
Ακόμα εμμηναγωγό, αιμοστατικό και κατά των ελωδών πυρετών.
Για περισσότερα Βαλσαμόχορτο και βαλσαμόλαδο το Θαυματουργό!
Βασιλικός
Όχι μόνο για το φαγητό ή τον αγιασμό, αλλά και εξαίρετο θεραπευτικό βότανο. Το αιθέριο έλαιο του βασιλικού είναι αντισπασμωδικό. Ίσως έλαβε το όνομά του γιατί συσχετίζεται με παθήσεις της κεφαλής.
Έλεγαν οι παλιοί ότι καθαρίζει το κεφάλι, χρησιμοποιείται κατά του πονοκεφάλου, της ζαλάδας, νευρικής ημικρανίας. Βοηθά μαζί με το δεντρολίβανο τη μνήμη και τη συγκέντρωση. Φέρνει ευχάριστη διάθεση, απελευθερώνοντας τη σκέψη, από τα περιττά.
Με κρασί φτιάχνουμε κάτι χωνευτικό. Τονωτικό, διουρητικό, αντισηπτικό, αποχρεμπτικό. Χρησιμοποιείται κατά της δυσκοιλιότητας μαζί με λάδι στη σαλάτα.
Για περισσότερα Βασιλικός: Για ημικρανίες, στρες, καλή πέψη, μνήμη, δυσάρεστη αναπνοή
Γλυκάνισο
Το άρωμα του ούζου, ορισμένων ειδών τσίπουρου και ρακί. Είναι τονωτικό και ενεργοποιεί το νευρικό σύστημα, αλλά και αντίστοιχα τονώνει και ενεργοποιεί το πεπτικό σύστημα. Το λικέρ από σπόρους γλυκάνισου σε οινόπνευμα βοηθά στην πέψη σε επώδυνη δυσπεψία.
Είναι καλό αποχρεμπτικό, κατάλληλο για το στομάχι, αντισπασμωδικό, διουρητικό, εμμηναγωγό. Ως κατάπλασμα βοηθά σε εκχυμώσεις.
Για περισσότερα Γλυκάνισο – Pimpinella anisum: Άρωµα υγείας
Δεντρολίβανο
Ένα από τα πιο ευλογημένα βότανα με σημαντική παρουσία ως φυτό ή αιθέριο έλαιο, στην τελετουργική ή μαγική χρήση των βοτάνων. Το δεντρολίβανο θεωρείται ότι καθαρίζει το αίμα, αλλά και προκαλεί διαύγεια πνεύματος.
Βοηθά τη μνήμη και τη συγκέντρωση, την εγρήγορση, δρα ως τονωτικό και κρατά ξύπνιο το νου χωρίς να τον κουράζει με υπερένταση όπως κάνει ο καφές. Είναι πολύ ευεργετικό για το δέρμα και τα μαλλιά. Είναι εμμηναγωγό.
Δρα κατά νευρικών παθήσεων, τοποθέτηση του φυτού στο κεφάλι θεωρείται ότι ξεκουράζει τους πνευματικά κουρασμένους. Τα βλαστάρια του σε κρασί φτιάχνουν ένα καλό τονωτικό της καρδιάς, βελτιώνοντας την κυκλοφορία του αίματος.
Δρα κατά του ικτέρου, της χρόνιας χολοκυστίτιδας και ηπατίτιδας. Βοηθά σε επούλωση πληγών, σε ρευματικούς πόνους και οιδήματα, αλλά και το αφέψημά του μπορεί να βοηθήσει ακόμα και σε γαγγραινώδεις πληγές.
Για περισσότερα Δεντρολίβανο …το βότανο της καλής υγείας
και Οι μαγικές ιδιότητες του δεντρολίβανου. Δες πως να το χρησιμοποιήσεις!
Θυμάρι
Το όνομά του θυμαριού συσχετίζεται με το θυσιάζω και το αρωματίζω (θυμιατίζω). Ένα από τα βασικά αντιβιοτικά είτε σε μορφή βοτάνου είτε ως αιθέριο έλαιο. Πολύ καλό για το αναπνευστικό, αλλά και για παράσιτα του εντέρου, ανθελμινθικό, κατά των οξύουρων και κατά των κολικών, που οφείλονται σε λοίμωξη.
Έτσι όπως και η ρίγανη βοηθά στη διάρροια, στη δυσεντερία, δρα ως αντιπυρετικό σε τυφοειδή πυρετό. Το έγχυμα μπορεί να θεραπεύσει την ψώρα και άλλες δερματοπάθειες.
Στο αναπνευστικό βοηθά στη θεραπεία του κρυολογήματος (και πονοκεφάλου που προκαλείται από αυτό) άσθματος, του κοκκύτη, της φυματίωσης, της χρόνιας βρογχίτιδας, και χρόνιου κατάρρου, της λευκόρροιας, αλλά και της αμηνόρροιας.
Επίσης καθαρίζει τον αέρα και δρα προληπτικά για να αποφεύγονται κρυολογήματα.
Για περισσότερα Θυμάρι και θυμέλαιο: Το βότανο με τις περισσότερες ευεργετικές ιδιότητες
και Θυμάρι: εξολοθρεύει τα μικρόβια σε λιγότερο από μία ώρα!!
Κόλιανδρος
Οι σπόροι του κολίανδρου ως αφέψημα ή έγχυμα βοηθούν πολύ σε πεπτικές διαταραχές. Χορηγείται κατά της δυσπεψίας, για το στομάχι, ως αντιφυσιτικό, εφιδρωτικό, κατά παθήσεων του εντέρου, αποτοξινώνει από βαρέα μέταλλα και τοξίνες.
Κατάλληλο για καταστάσεις υστερίας και κεφαλαλγία που προκαλείται. Ο χυμός του θεωρείται ότι προκαλεί έντονη μέθη.
Για περισσότερα Κολίανδρος: Αγχολυτικός, Αποβάλει Καρκινογόνα Χημικά & Βαρέα Μέταλλα
Λεβάντα
Η λεβάντα από παλιά θεωρούνταν ότι βοηθά στην αυπνία, φέρνει ωραία όνειρα και γλυκό ύπνο, όχι τυχαία γιατί το χρώμα της συσχετίζεται με το υψηλότερο τσάκρα ευνοόντας τη σύνδεση με την άλλη πλευρά.
Αντίστοιχα ως αφέψημα, τονώνει το νευρικό σύστημα. Επίσης είναι αντισπασμωδικό, αντιβηχικό, κατά του άσθματος, του κοκκύτη, της γρίππης και της λαρυγγίτιδας, ένα ακόμα από τα φυσικά αντιβιοτικά, για το φαρμακείο του σπιτιού.
Διουρητικό, μειώνει τον πονόδοντο, θεραπεύει την ουλίτιδα. Δρα ως ηρεμιστικό και βοηθά στον πόνο του στομάχου που οφείλεται σε νευρικότητα και άγχος, ηρεμώντας και καθαρίζοντας το τσάκρα του ηλιακού πλέγματος.
Λίγες σταγόνες στο μαξιλάρι μπορούν να μειώσουν την αυπνία, ενώ στο δέρμα μαζί με κάποιο λάδι να αλλάξουν την όψη ενός άρρωστου ή απλά κουρασμένου δέρματος σε υγιές και φωτεινό.
Το αιθέριο έλαιο είναι παρασιτοκτόνο, εκτός από τη θεραπεία και προσωπική υγιεινή είναι κατάλληλο και για την υγιεινή του σπιτιού.
Για περισσότερα Λεβάντα – Θεραπευτικές ιδιότητες και χρήσεις!
Ρίγανη
Ένα από τα πρώτα βότανα που γνώρισα είτε στην μαγειρική της Μανιάτισσας γιαγιάς είτε ως θεραπευτικό για τη διάρροια από τη Μακεδόνισσα μαμά. Είναι το φάρμακο που έχω συστήσει σε πάρα πολύ κόσμο με θεαματικά αποτελέσματα.
Η μητέρα μου πάντα όταν πρόκειται να ταξιδέψει έχει μαζί της σε ένα σακουλάκι λίγη ρίγανη, για την αντιμετώπιση της γνωστής διάρροιας των ταξιδιωτών. Καλό τονωτικό, αποχρεμπτικό, κατά της δυσμηνόρροιας, αντισπασμωδικό,εφιδρωτικό, μειώνει τον πονόδοντο.
Ακόμα έχει σημαντικές επουλωτικές ιδιότητες. Βοηθά σε ρευματισμούς, στη θεραπεία του άσθματος, σε καταρροϊκές παθήσεις. Στεγνό κατάπλασμα με ζεσταμένα και κοπανισμένα φρέσκα φύλλα βοηθά σε ψύξεις και στραβολαίμιασμα.
Για περισσότερα Ελληνική άγρια ρίγανη ~ Η ισχυρότερη & καλύτερη του κόσμου
και Ριγανέλαιο: Η Ελληνική Θαυματουργή Σταγόνα
Ταραξάκο
Το λεγόμενο δόντι του λέοντος ή κοινώς πικραλίδα. Το ταπεινό αυτό χόρτο που πολλές φορές βρέθηκε στη σαλάτα μας ή το μαζέψαμε από το δρόμο, είναι ένα καλό καθαριστικό του αίματος, διουρητικό, υπακτικό, τονωτικό, θεραπεύει το σκορβούτο.
Είναι καλό για τις φλεγμονές του στήθους, για τον βήχα, για δερματικές παθήσεις, αλλά επιδρά σημαντικά στη μείωση της χοληστερόλης, θεραπεύει τις παθήσεις του ήπατος, τη διόγκωση ήπατος και σπληνός σε ελονοσία.
Θεραπεύει το διαβήτη, δρα κατά της παχυσαρκίας, ρυθμίζει τη λειτουργία των ενδοκρινών αδένων και του λεμφικού συστήματος. Δρα κατά της κόπωσης και τονώνει την πνευματική διαύγεια. Μπορούμε να το λάβουμε ως αφέψημα, βάμμα ή στη σαλάτα…
Για περισσότερα Ταραξάκο: Ένα υποτιμημένο Ελληνικό Ίαμα με 12 ισχυρές δράσεις
Φασκόμηλο
Πνευματικό και θεραπευτικό. Το κάψιμο των φύλλων του ή του αιθερίου ελαίου, καθαρίζει το χώρο σε όλα τα επίπεδα. Δρα κατά του κρυολογήματος, του ρευματικού πυρετού, κατά της ατονίας του πεπτικού. Ακόμα χρησιμοποιούνταν για να μειώνει το νυκτερινό ιδρώτα των φυματικών.
Το φασκόμηλο δρα κατά της νευρασθένειας. Είναι επίσης ένα ακόμα φυσικό αντιβιοτικό, απολυμαντικό, αποχρεμπτικό, βοηθά την πέψη. Είναι καλό για στοματικές πλύσεις και γαργάρες. Τονώνει τη μνήμη και νικά την τεμπελιά και νωθρότητα.
Είναι το κατεξοχήν φυσικό οιστρογόνο, άρα ρυθμίζει την έμμηνο ρύση, δρα κατά της αμμηνόρροιας, δυσμηνόρροιας, λευκόρροιας, βοηθά ακόμα τις γυναίκες στην εμμηνόπαυση, εναρμονίζοντας τις ορμόνες.
Κάνει καλό στο δέρμα με ατμόλουτρα. Το αφέψημά του θεραπεύει, λαρυγγίτιδα, φαρυγγίτιδα, αμυγδαλίτιδα, σταφυλίτιδα κλπ. Είναι επίσης καλό τονωτικό για τα μαλλιά.
Για περισσότερα Φασκόμηλο: Βότανο με ισχυρές αντισηπτικές, αποχρεμπτικές, καρδιοτονωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες
Χαμομήλι
Το χαμομήλι φημίζεται για τις καταπραϋντικές, κατευναστικές του ιδιότητες είτε στο πεπτικό, είτε στο δέρμα, είτε στη νοητική και ψυχική ηρεμία. Είναι ένα φυσικό ήπιο αλλά δραστικό αντιφλεγμονώδες.
Είναι καλό αντισπασμωδικό, βοηθά στη θεραπεία των ρευματισμών, του κρυολογήματος, του πυρετού, μειώνει τους κολικούς του εντέρου. Αναφέρεται ότι βοηθά σε παράλυση της γλώσσας. Ενδείκνυται ακόμα σε ανορεξία, είναι τονωτικό, διουρητικό, ήπιο ηρεμιστικό, κατάλληλο σε δυσμηνόρροια και υστερία.
Από τη γιαγιά και τη μητέρα μου γνωρίζω ότι στη Μακεδονία και στον Πόντο από παλιά και ως σήμερα δίνουν στα νευρικά, ανήσυχα μωρά χαμομήλι (ή τίλιο), αραιωμένο στο νερό τους για να σταματούν το κλάμα.
Μάλιστα το προτιμούσαν όταν το μωρό είχε και κολικούς. Στην ομοιοπαθητική υπάρχει αντίστοιχο φάρμακο, που είναι κατάλληλο για ένα συγκεκριμένο τύπο ανήσυχου μωρού, που του ταιριάζει το χαμομήλι.
Θεωρείται ακόμα ότι βοηθά την εύκολη γέννα. Το κατάπλασμά του είναι αντιρρευματικό. Ενδείκνυται ακόμα για εξωτερικούς στο δέρμα ή εσωτερικούς ερεθισμούς στους βλεννογόνους, και άρα αντίστοιχες λοσιόν, καταπλάσματα, και στοματικές ή κολπικές πλύσεις.
Οι κομπρέσες χαμομηλιού εμποτισμένου σε γάζα, ξεκουράζουν και θεραπεύουν τα ερεθισμένα κόκκινα μάτια. Χαρίζει στα μαλλιά λαμπερό ξανθό χρώμα και φωτίζει τις φυσικές ανταύγειες, όταν μετά το λούσιμο τα ξεπλένουμε με χαμομήλι.
Για περισσότερα Χαμομήλι: Το ρόφημα με τις θαυματουργές ιδιότητες
Τα βότανα ήταν μέσα στην καθημερινότητα των παλιών και φτάνουν μέχρι σήμερα να τα συναντούμε σε φαγητά και συνταγές μαγειρικές ή θεραπευτικές. Τα βότανα στα φαγητά δεν τα έβαζαν μόνο για τη νοστιμιά αλλά και τη συντήρηση και τις ιδιότητες που προσέφεραν, ακόμα και αν ήταν απλά το άρωμά τους.
Όλα συντονίζονταν σε μια τελετουργία παλιά και ξεχασμένη που όμως φανερώνει τις ρίζες της στην παράδοση κάθε τόπου.
• Βιβλιογραφία: Βότανα και χρήσεις στην παραδοσιακή θεραπευτική
1. Σύγχρονη πλήρης θεραπευτική με τα ΒΟΤΑΝΑ. Ιγνατίου Ζαχαρόπουλου.Εκδ. Ψυχάλου. 1972.
2. Βότανα Θεραπευτικά. Εκδ. Ωρίων. 1982.
3. Η Μαγεία των κρυστάλλων, πολύτιμων λίθων και μετάλλων. Scott Cunningam.Eκδ. Κονιδάρη. 1990-91.
4. Μαγική Αρωματοθεραπεία. Scott Cunningam.Eκδ.Αλκυών. 2005.
5. To βιβλίο των Τσάκρα S.Sharamon, B.J.Baginski. Εκδόσεις Δίοπτρα. 1997.
6. Σύγχρονη Αρωματοθεραπεία. Γ. Παπαιωάνου.Εκδ. ΜEDICUM. 2001.
7. Κλινική Φυτοθεραπεία, Αρωματοθεραπεία. Αντώνης Καβάγιας. Εκδ. Λίτσας. 1997.
8. Ενεργειακή Αρωματοθεραπεία, Patricia Davis.Εκδ.Σέλλας. 1994.
9. Oι αρχαίοι Έλληνες Αλχημιστές και η γέννεση της Αλχημείας. M.Berthelot. Εκδ. Κορόντζη. 2002.
10. 150 βότανα για 150 χρόνια ζωής.Κ.Α.Κατσαμπούλας. Εκδ.Δρόμων. 2004.
11. Οδηγός Βοτανοθεραπείας. Η Νέα Ολιστική Βοτανοθεραπεία. David Hoffman.Εκδ. Διόπτρα. 1997.
12. Οδηγός των φαρμακευτικών φυτών. P. Schauenberg, F. Paris. Εκδ. Γκιούρδας. 1981.
13. Πληροφορίες, μέσω εθνοφαρμακολογίας, για θεραπευτικές ιδιότητες βοτάνων στην ελληνική παράδοση, από αρχαιότητα εως σήμερα.
14. ΒΟΤΑΝΑ, Χαρακτηριστικά και Πρακτικές Εφαρμογές. Νοητική Εργασία Αλεξάνδρα Τζανακάκη.
15. Πώς να γιατρευτείτε με βότανα και ρίζες. Ρέα Πλάκα, Μαίρη Σπυριδογιαννάκη. Εκδ.Καραμπερόπουλος.
giatrosofia-elladas.blogspot.gr
Βότανα και χρήσεις στην παραδοσιακή θεραπευτική
