Πλάτανος και πλατανόμηλα: Ιδιότητες, χρήσεις και προφυλάξεις
Η πλάτανος ή ο πλάτανος (Platanus) είναι γένος αιωνόβιων φυλλοβόλων δέντρων που ανήκει στην οικογένεια των πλατανοειδών (Platanaceae). Πρόκειται για ένα δέντρο που αγαπά ιδιαίτερα το υγρό στοιχείο, γι’ αυτό και απαντάται συνήθως στις όχθες των ποταμών και λιμνών και όπου υπάρχουν υγρά χώματα. Πλάτανος και πλατανόμηλα: Ιδιότητες, χρήσεις και προφυλάξεις
Πολλά χωριά ονομάστηκαν από κάποιο πολυετή πλάτανο που στεκόταν σε κεντρικό σημείο του χωριού και ο πλάτανος στην πλατεία πάντα φύτρωνε δίπλα σε κάποια πηγή ή βρύση.
Η ονομασία πλάτανος προέρχεται από τη λέξη «πλάτος», πιθανότατα λόγω των ογκωδών διαστάσεων του δέντρου.
Σύμφωνα με τον ελληνικό μύθο
η Πλάτανος ήταν αδελφή του Εφιάλτη και του Ώτου και κόρη του Ποσειδώνα. Όταν τα αδέρφια της σκοτώθηκαν για την αυθάδη στάση τους απέναντι στους θεούς του Ολύμπου, η Πλάτανος μεταμορφώθηκε σε δέντρο, μεγαλόσωμο σαν τους αδερφούς της και φύτρωσε σε υγρούς τόπους μοιράζοντας την αγάπη του πατέρα της για το νερό.
Γνωστός είναι και ο ιερός πλάτανος
της Γόρτυνας στην Κρήτη κάτω από τη σκιά του οποίου, έσμιξε ο Δίας με την Ευρώπη, για να γεννηθεί αργότερα ο Μίνωας, ο θρυλικός βασιλιάς της μεγαλόνησου. Από τότε που ο Δίας ζευγάρωσε με την Ευρώπη ο πλάτανος έπαψε να χάνει τα φύλλα του – γι’ αυτό και ο πλάτανος της Κρήτης είναι ποικιλία αειθαλής.
Ο πλάτανος συνδέθηκε στη μυθολογία επίσης
με τον Ηρακλή, το Διόνυσο και τον Απόλλωνα – στη Σπάρτη, ο πλάτανος ήταν το δέντρο της Ωραίας Ελένης. Οι Πέρσες αγαπούσαν ιδιαίτερα τη μεγαλοπρέπεια του δέντρου αυτού που κυριαρχούσε στους σκιερούς και υγρούς τους κήπους. Πιστεύεται μάλιστα ότι στην όπερα «Ξέρξης» ο Χαίντελ ενσωμάτωσε την ωδή που συνέθεσε κάποτε ο Βασιλιάς της Περσίας για τα επιβλητικά πλατάνια που στόλιζαν τους κήπους του.
Ως θεραπευτικό φυτό (medicinal plant) φημίζεται κυρίως ο ανατολικός πλάτανος (Platanus Orientalis), από όπου χρησιμοποιούνται κυρίως τα φύλλα και οι καρποί (πλατανόμηλα), με παρόμοιες θεραπευτικές ιδιότητες.
Πολλές είναι οι θεραπευτικές ιδιότητες του πλάτανου εκ των οποίων οι σημαντικότερες είναι
- οι αιμοστατικές,
- αντιμικροβιακές
- αντιφλεγμονώδεις και
- διουρητικές του ιδιότητες.
Αναφέρονται ενδείξεις όπως
- η δυσεντερία,
- η διάρροια,
- η γρίπη και
- ο πονόδοντος.
Σήμερα τα πλατανόμηλα εκτιμούνται ιδιαίτερα για την ευεργετική τους δράση στο ουροποιητικό σύστημα και τον προστάτη, εξομαλύνοντας και βελτιώνοντας τη λειτουργία τους.
Οι καρποί του πλάτανου φαίνεται να έχουν αναπλαστικές ιδιότητες και η εξωτερική εφαρμογή (σε μορφή εγχύματος), θεωρείται ότι καταπολεμά τις ρυτίδες και βοηθά ιδιαίτερα στην επούλωση των εγκαυμάτων. Χρησιμοποιείται επίσης σε πλύσεις των οφθαλμών για καταστάσεις όπως επιπεφυκίτιδα ή βλεφαρίτιδα. Τα παλιά χρόνια εφαρμόζονταν επιτυχώς σε κρυοπαγήματα.
Χρήσεις
– Τα τρυφερά φύλλα του πλάτανου όταν βραστούν μαζί με κρασί και ως κατάπλασμα, συστέλλουν τις καταρροές των οφθαλμών ανακουφίζουν και τα πρηξίματα και τις φλεγμονές.
– Ο φλοιός του αν βραστεί με ξίδι, είναι κατάλληλος για πλύσεις του στόματος κατά των πονόδοντων.
– Οι μπάλες του χλωρές, όταν πίνονται μαζί με κρασί, βοηθούν αυτούς που έχουν δαγκωθεί από ερπετά, ενώ αν επαλειφτούν μαζί με λίπος, βοηθούν τα εγκαύματα.
Προσοχή: Το χνούδι των φύλλων και των σφαιριδίων καταστρέφει την ακοή και την όραση, αν πέσει μέσα στ’ αυτιά και τα μάτια.
Πολύτιμο δέντρο που τραγουδήθηκε και από τη λαϊκή μας παράδοση:
Ω, ρε να ‘χε καεί, να ‘χε καεί,
αχ, ο πλάτανος, ω, ρε ο πλάτανος,
μωρέ να του ‘πεφταν τα φύλλα,
κλάψε με μάνα κλάψε με,
ω, ρε γι’ αποθαμένο γράψε με.
Ω,ρε που κρέμασαν, που κρέμασαν,
αχ το μπόι μου, μωρέ, το μπόι μου,
μωρέ το μαργαριταρένιο,
δεν (η)ταν για το, δεν (η)ταν για το,
ω,ρε για το δικό, τον καημό.
Μπορείτε να δείτε ακόμη: Οι θεραπευτικές ιδιότητες των δέντρων
Ο Πλάτανος του Ιπποκράτη παγκόσμιο πρότυπο για το είδος του
www.botanotherapeytika.com
