MACA-BIORMON (60caps/500mg) Antioxidant (30caps/230mg)-Πυκνογενόλη
MACA-BIORMON (60caps/500mg) Antioxidant (30caps/230mg)-Πυκνογενόλη
MACA-BIORMON (60caps/500mg) Antioxidant (30caps/230mg)-Πυκνογενόλη
MACA-BIORMON (60caps/500mg) Antioxidant (30caps/230mg)-Πυκνογενόλη
MACA-BIORMON (60caps/500mg) Antioxidant (30caps/230mg)-Πυκνογενόλη
MACA-BIORMON (60caps/500mg) Antioxidant (30caps/230mg)-Πυκνογενόλη
MACA-BIORMON (60caps/500mg) Antioxidant (30caps/230mg)-Πυκνογενόλη
MACA-BIORMON (60caps/500mg) Antioxidant (30caps/230mg)-Πυκνογενόλη
ΑρχικήΑνθυγιεινάΗ πλάνη της δήλωσης ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΑ

Η πλάνη της δήλωσης ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΑ

Η πλάνη της δήλωσης ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΑ
Η πλάνη της δήλωσης ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΑ

Η πλάνη της δήλωσης ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΑ

Γεώργιος Μπόσκου

Η αφορμή για να γράψω αυτό το κείμενο είναι μια συχνά επαναλαμβανόμενη τηλεοπτική διαφήμιση για ένα κρουασάν “χωρίς συντηρητικά”.

Από καιρό βέβαια είχα παρατηρήσει ότι κυκλοφορούν πολλές συσκευασίες προϊόντων με τη δήλωση “ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΑ” στις ετικέτες τους. Αλλά το τελευταίο καιρό το κακό παράγινε. Η δήλωση αυτή, αν και δεν είναι ψευδής, είναι ουσιαστικά παραπλανητική.

Δεν είναι ψευδής γιατί

  • α) δε χρησιμοποιήθηκε τίποτε που να ανήκει στην 1 από τις 26 κατηγορίες προσθέτων 
  • β) κατ’ επέκταση δεν χρησιμοποιήθηκαν καμιά δεκαριά πρόσθετα από τα εκατοντάδες εγκεκριμένα (όσα έχουν κωδικό Ε).

Τα συντηρητικά είναι ουσίες που παρεμποδίζουν την ανάπτυξη των μικροοργανισμών που θα προκαλέσουν αλλοιώσεις, ενίοτε και αυτών που μπορεί να είναι παθογόνοι, όταν το τρόφιμο θα συντηρηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα (μήνες) και κυρίως εκτός ψυγείου.

Τα πρόσθετα των τροφίμων όμως δεν είναι μόνο τα συντηρητικά. Υπάρχουν και άλλα όπως αντιοξειδωτικά, διογκωτικά, γαλακτωματοποιητές, παχυρευστοποιητές, μέσα οξίνισης, πρόσθετες βιταμίνες, λευκαντικά, διαυγαστικά κ.τ.λ.

Γαλακτωματοποιητές τροφίμων~Σύνδεση με καρκίνο, φλεγμονές στο έντερο και παχυσαρκία 

Είναι παραπλανητική η δήλωση “ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΑ” γιατί:

  1. δεν είναι υποχρεωμένος να τα χρησιμοποιήσει, άρα δεν κάνει επανάσταση
  2. δεν είναι ο μόνος που δεν τα χρησιμοποιεί, άρα δεν είναι πρωτοτυπία
  3. ακόμη και εάν τα χρησιμοποιήσει πρέπει να είναι ασφαλή για τον καταναλωτή σύμφωνα με τις διατάξεις του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 1333/2008
  4. ΔΕ ΣΗΜΑΙΝΕΙ “ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΣΘΕΤΑ”, μπορεί να έχει κάποια άλλα πρόσθετα εκτός από συντηρητικά
  5. μόνο σε πιστοποιημένα βιολογικά προϊόντα δεν επιτρέπεται η χρήση κάποιων πρόσθετων (όχι όλων) αλλά εφόσον εφαρμόζεται ο σχετικός Ευρωπαϊκός Κανονισμός 834/2007 δεν είναι απαραίτητη η ξεχωριστή δήλωση, η πιστοποίηση του βιολογικού αρκεί
  6. είναι η κατηγορία προσθέτων που χρησιμοποιείται λιγότερο γιατί – δεν υπάρχει πια τόση ανάγκη για μεγάλους χρόνους συντήρησης, τα τρόφιμα πουλιούνται εύκολα σχετικά, ιδίως τα σνακς.

– κανείς δε θέλει να κρατάει εμπόρευμα στις αποθήκες για πολύ καιρό, είναι λεφτά που δεν εισπράττει, οπότε παράγει όσο χρειάζεται για να καλύψει τη ζήτηση.

– οι συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας τροφίμων έχουν βελτιωθεί πολύ ιδίως μετά την υποχρεωτική εφαρμογή του προληπτικού συστήματος HACCP.

– η εφοδιαστική αλυσίδα ελέγχεται καλύτερα με πιο προσεκτικές συνθήκες διακίνησης, έλεγχο της θερμοκρασίας/χρόνου, βελτιωμένες ψυκτικές μονάδες, διατήρηση της αλυσίδας ψύξης, ιχνηλασιμότητα πρώτων υλών και τελικών προϊόντων.

– νεότερες μέθοδοι παραγωγής και συντήρησης, που είναι πιο φιλικές, αντικατέστησαν την ανάγκη χρήσης συντηρητικών όπως π.χ. η συσκευασία σε τροποποιημένες ατμόσφαιρες, η ασηπτική συσκευασία, η υψηλή υδραυλική πίεση, η υπεριώδης ακτινοβολία, η μικροδιήθηση, η υψηλή και υπερυψηλή παστερίωση, η τεχνολογία των εμποδίων, οι μαθηματικές εξισώσεις υπολογισμού του χρόνου ζωής κι άλλες.

Η ακτινοβόληση στην επεξεργασία των τροφίμων: Υπέρ και κατά 

Τι λέει ο νόμος;

Σύμφωνα με το Κώδικα Τροφίμων και Ποτών (άρθρο 11, υποπαράγραφος 2γ) οι φράσεις “χωρίς συντηρητικά”, “χωρίς χρώματα” και άλλες ισοδύναμες φράσεις μπορούν να χρησιμοποιούνται όταν πραγματικά δεν υπάρχουν αυτές οι ουσίες, από όπου κι αν προέρχονται (πρώτες ύλες, παραγωγικές διεργασίες, υλικά συσκευασίας, σκόπιμη προσθήκη, υπολείμματα κτλ).

Δηλαδή, όπως εξήγησα παραπάνω, η παρουσία τέτοιας δήλωσης δεν αποκλείει τη χρήση άλλων προσθέτων.

Στον πολυνόμο 4254/2014 που ψηφίστηκε τον Απρίλιο (7-4-2014) στον στίχο 1 της υποπαραγράφου ΣΤ.7 αναφέρεται ότι καταργείται η υποπαράγραφος 2γ του ΚΤΠ.

Τι σημαίνει όμως αυτό ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιείται η δήλωση “χωρίς συντηρητικά” καθόλου ή ότι μπορεί να χρησιμοποιείται όπως νομίζει ο καθένας;;

Σε εσωτερική εγκύκλιο του Γενικού Χημείου του Κράτους (αριθ. πρωτ.: 30/003/315/14.4.2014) που εκδόθηκε μια εβδομάδα μετά την ψήφιση του ως άνω νόμου διευκρινίζεται ότι οι όροι χρήσης αυτών των δηλώσεων εξάγονται και από τις οριζόντιες διατάξεις για την επισήμανση των τροφίμων και τις πληροφορίες που δίνονται για τα τρόφιμα στους καταναλωτές.

Δηλαδή το άρθρο 11 του ΚΤΠ (χωρίς την υποπαράγραφο 2γ) και ο ευρωπ. κανονισμός 1169/2011 για την επισήμανση των τροφίμων καθώς και ο ευρωπ. κανον. 1333/2008 για τα πρόσθετα τροφίμων.

Εάν δε παρατηρηθεί καταστρατήγηση των οριζόντιων διατάξεων κατά τη χρήση των δηλώσεων “χωρίς συντηρητικά” και “χωρίς χρώματα” αυτή θα καταγγέλλεται σύμφωνα με την υποπαράγραφο 2 (α)(i) του άρθρου 11 του ΚΤΠ.

Η υποπαράγραφος αυτή επιβάλει

η επισήμανση των τροφίμων να μην οδηγεί σε πλάνη τον καταναλωτή όσον αφορά τα χαρακτηριστικά του τροφίμου (σύσταση, ταυτότητα, ποσότητα, μέγεθος, μορφή, προέλευση, τρόπο παραγωγής, διάρκεια και τρόπο συντήρησης κτλ), ή να του αποδίδει λειτουργικές δράσεις και ιδιότητες που δεν έχει, ή να παρουσιάζει ως ιδιαίτερα τα ίδια χαρακτηριστικά που έχουν και τα παρόμοια με αυτό τρόφιμα.

Όλα αυτά όμως δεν αποκλείουν τη χρήση της δήλωσης “χωρίς συντηρητικά” αφού τυπικά δεν είναι ψευδής δήλωση.

Η πιθανή “καταστρατήγηση” εδώ θα ήταν:

– να χρησιμοποιηθεί ενώ υπάρχει κάποιο συντηρητικό, το οποίο είτε αναφέρεται είτε δεν αναφέρεται στα συστατικά του (ανακρίβεια στο πρώτο, ανακρίβεια, νοθεία και δυνητικά επιβλαβές τρόφιμο το δεύτερο)

– να χρησιμοποιηθεί σε τρόφιμα όπου ούτως ή άλλως ο ευρωπ. κανονισμός 1333/2008 ή ο κανονισμός περί βιολογικών δεν το επιτρέπει (αθέμιτος ανταγωνισμός).

Από 14/12/2014 άρχισε η εφαρμογή του ευρωπ. κανονισμού 1169/2011 για την επισήμανση των τροφίμων, οπότε θα πρέπει να ενημερωθεί αντίστοιχα και ο ΚΤΠ. Στον κανονισμό αυτό συμπεριλαμβάνεται και μια ακόμη περίπτωση πλάνης:

Να παρουσιάζεται στη συσκευασία (σε κείμενο ή γραφιστικό στοιχείο) ένα φυσικό ή σύνηθες συστατικό το οποίο όμως στην πραγματικότητα δεν υπάρχει ή έχει υποκατασταθεί με κάτι άλλο (παράγραφος 1, άρθρο 7). Χρήσιμο αλλά άσχετο με το βασικό θέμα.

Π.χ. Προσοχή στα προϊόντα που γράφουν «χωρίς ζάχαρη» ή «χαμηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα» 

Προστασία του καταναλωτή

Ο καταναλωτής όμως συνεχίζει να μπερδεύει τη δήλωση “χωρίς συντηρητικά” με την έννοια “χωρίς πρόσθετα”. Ποιος θα ενημερώσει και θα προστατέψει τον καταναλωτή; 

Θα ρωτήσει κάποιος, είναι τόσο σημαντικό; Μπορεί να βλάψει αυτή η δήλωση τον καταναλωτή;

Μπορεί ναι, μπορεί όχι. Η πλάνη της δήλωσης ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΑ

Η μη χρήση συντηρητικών μπορεί να είναι και καλή.

Αλλά ο αντιπερισπασμός της προσοχής από άλλα σημαντικά στοιχεία της επισήμανσης μπορεί να είναι κακός.

– Στα πρόσθετα είναι π.χ. και η λεκιθίνη σόγιας ή η γλουτένη σίτου τα οποία είναι σοβαρά αλλεργιογόνα.

– Η χρήση μιας χρωστικής σε αλλαντικά με ολόκληρα τεμάχια κρέατος (π.χ. ζαμπόν) είναι πιο σοβαρή πλάνη από την ύπαρξη συντηρητικών.
Αλλαντικά, ποιά συστατικά τους μπορούν να μας βλάψουν 

– Η χρήση δεδηλωμένων συστατικών από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς είναι πιο σοβαρό θέμα για αυτούς που δε θέλουν να τα υποστηρίξουν.

Μπορεί ένα τρόφιμο να μην είναι τροποποιημένο ή να φέρει σχετική σήμανση, τι γίνεται όμως με τα τρόφιμα που εμπεριέχουν μεταλλαγμένα συστατικά και ΔΕΝ υποχρεούνται να το επισημαίνουν;

Πως θα ξέρετε εάν υπάρχουν μεταλλαγμένα συστατικά στα τρόφιμα 

– Η παρουσία αλάτων του νατρίου όπως π.χ. χλωριούχο νάτριο (αλάτι), γλουταμινικό μονονάτριο (MSG), όξινο ανθρακικό νάτριο, πυροφωσφορικό νάτριο κτλ. είναι πιο σημαντικό για τους υπερτασικούς.

“Τροφή-Φάρμακο”: Πόσοι θα συνεχίζατε να αγοράζετε έτοιμο ψωμί εάν γνωρίζατε πως, Το 40% του αλατιού που τρώμε προέρχεται από το ψωμί που αγοράζουμε, σύμφωνα με μελέτες στην Κρήτη, οι οποίες είχαν δείξει σε κάθε 100 κιλά αλεύρι προστίθεται 1 κιλό αλάτι, για συντήρηση και νοστιμιά – ή αλλιώς, οι 600.000 τόνοι ψωμιού που καταναλώνουμε ετησίως περιέχουν και 5.000 τόνους αλάτι!

Όσο για το MSG, τα λόγια είναι περιττά.. MSG: Το αργό δηλητήριο σε συνηθισμένες τροφές που δεν φανταζόμαστε

– Η απουσία απλών υδατανθράκων είναι πιο σημαντικό για τους διαβητικούς. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε πολλά αντίστοιχα παραδείγματα.

Γενικά υπάρχουν πάνω από 30 στοιχεία επισήμανσης σε ένα τυποποιημένο τρόφιμο.

Πόσες γνώσεις πρέπει να έχουν οι καταναλωτές, πόσες πληροφορίες μπορούν να αφομοιώσουν;

Η λύση είναι πάλι στην ισχύουσα νομοθεσία αλλά στις οριζόντιες διατάξεις, τις οποίες οι τεχνοκράτες τις αγνοούν ή τις παραβλέπουν.

Στον ευρωπ. κανον. 1169/2011 για την επισήμανση των τροφίμων στην παράγραφο 2 του άρθρου 7 (λίγο πιο κάτω από εδάφιο που αναφέραμε πιο πάνω) λέει: “Οι πληροφορίες για τον καταναλωτή πρέπει να είναι ακριβείς, σαφείς και κατανοητές για τον καταναλωτή“.

Η δήλωση “χωρίς συντηρητικά” μπορεί να είναι ακριβής αλλά κατά πόσο είναι σαφής και κατανοητή για τον καταναλωτή; Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι η σαφήνεια και η κατανόηση είναι όροι υποκειμενικοί. Θα διαφωνήσω, υπάρχουν πια επιστημονικά τεκμηριωμένα εργαλεία για την εκτίμηση τους.

Ο κανονισμός αυτός όμως έχει και ως σημεία αναφοράς δυο πολύ σημαντικά νομικά κείμενα.

– Την ευρωπαϊκή οδηγία 2005/29,

για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές των επιχειρήσεων προς τους καταναλωτές στην εσωτερική αγορά, η οποία καλύπτει ορισμένες πτυχές της παροχής πληροφοριών στους καταναλωτές, ειδικότερα με σκοπό την πρόληψη παραπλανητικών ενεργειών και παραλείψεων πληροφόρησης.

Σύμφωνα με την οδηγία αυτή οι γενικές αρχές όσον αφορά τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές θα πρέπει να συμπληρωθούν με ειδικούς κανόνες σχετικά με την παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές.

Οι “ειδικοί” κανόνες αυτοί δεν πρέπει να είναι μόνο τεχνικοί αλλά να λαμβάνουν υπόψη τους και το γεγονός ότι δεν είναι είναι όλοι οι καταναλωτές χημικοί και τεχνολόγοι τροφίμων.

– Τον ευρωπ. κανονισμό 178/2002

που βασίστηκε στη Λευκή Βίβλο για τα Τρόφιμα του 2001, ένα σημαντικό μανιφέστο για την πολιτική των τροφίμων, και αποτελεί το πλαίσιο της ευρωπαϊκής νομοθεσίας τροφίμων, ιδιαίτερα στον τομέα της ασφάλειας τροφίμων.

Στον κανονισμό αυτό είναι γενική αρχή της νομοθεσίας για τα τρόφιμα να παρέχεται βάση ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να επιλέγουν ενήμεροι τα τρόφιμα που καταναλώνουν και να εμποδίζονται οποιεσδήποτε άλλες πρακτικές που ενδέχεται να παραπλανήσουν τον καταναλωτή.

Κι εδώ οι τεχνοκράτες δεν έλαβαν ουσιαστικά υπόψη τους την ορθή ενημέρωση του καταναλωτή και την παρεμπόδιση της παραπλάνησης.

Και πάνω από όλα υπάρχει το Σύνταγμα της Ευρώπης όπου στο άρθρο ΙΙ-98 για την Προστασία του Καταναλωτή ορίζει ότι “οι πολιτικές της Ένωσης διασφαλίζουν υψηλό επίπεδο προστασίας του καταναλωτή”.

Το Σύνταγμα της Ελλάδας δεν κάνει αναφορά στον καταναλωτή αλλά στο άρθρο 5 γίνεται σαφής αναφορά στην προστασία της τιμής του και της προσωπικότητας του.

Προσοχή: Ο καταναλωτής, όχι ο… άνθρωπος! Έχει σημασία: Ο καταναλωτής και ο άνθρωπος! 

Το νόμιμο λένε είναι και ηθικό.

Η δήλωση “χωρίς συντηρητικά” δεν είναι ψευδής, και εκ πρώτης όψεος είναι νόμιμη, αλλά εάν δημιουργεί παραπλάνηση δεν είναι ούτε νόμιμη ούτε ηθική.

Διαβάστε λοιπόν και διαδώστε το συγκεκριμένο κείμενο. Και εάν μπορείτε και στους εξαίρετους ηθοποιούς που δανείζουν τη φωνή τους στις τηλεοπτικές διαφημίσεις ώστε να αντιληφθούν τη βαρύτητα της ατάκας “χωρίς συντηρητικά“.

Με εκτίμηση προς όλους τους καταναλωτές αλλά και τη συνετή βιομηχανία τροφίμων.

Μπόσκου Γεώργιος, Καθηγητής στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, χημικός τροφίμων

ΥΓ1: Δεν είμαι ενάντια στη χρήση των προσθέτων αλλά υποστηρίζω τη συνετή χρήση τους

ΥΓ2: Δεν είμαι ενάντια στη σύγχρονη βιομηχανία τροφίμων αλλά υποστηρίζω τις ορθές πρακτικές παραγωγής, διακίνησης και πώλησης.

Πηγή: www.olivenews.gr Η πλάνη της δήλωσης ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΑ

Διαβάστε ακόμη: Παραπλανήσεις και ψέματα στις ετικέτες τροφίμων~Μάθε να τα ξεχωρίζεις

Συντηρητικό-Αυξάνει το χρόνο ζωής προϊόντων αλλά μειώνει το δικό μας

Τρώμε τουλάχιστον πέντε κιλά συντηρητικά τον χρόνο! 

Συντηρητικά – Πρόσθετα τροφίμων, μία ωρολογιακή βόμβα 

Τεχνητές χρωστικές: Βλάπτουν σοβαρά την υγεία. Τι μπορούμε να κάνουμε 

Αρωματικές ύλες: Η ΑΠΆΤΗ των δηλώσεων «φρέσκο» ή «φυσικό» τρόφιμο 

ΠΡΟΣΟΧΉ: Τα 10 πιο ανθυγιεινά συστατικά τροφίμων 

Συντηρητικό Καραγενάνη και σύνδεση με καρκίνο~Που βρίσκεται, πως την αποφεύγουμε 

Απαραίτητα Διάβασε τις ετικέτες σωστά. Μάθετε να ξεχωρίζετε τα τρόφιμα με χημικά!

και βέβαια, η παραπλάνηση δεν σταματά εκεί: Πως οι προσφορές των Σούπερ μάρκετ επιδρούν στο ΥΠΟΣΥΝΕΙΔΗΤΟ του καταναλωτή. 


Οι συνταγές λειτουργούν στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής και μιας γενικότερης αλλαγής του τρόπου ζωής, από τον οποίο προέκυψαν εξ αρχής τα παραπάνω περιγραφόμενα προβλήματα υγιείας.


Η σελίδα έχει πληροφοριακό χαρακτήρα με στόχο να γίνει το έναυσμα για περαιτέρω έρευνα. Συμβουλεύεστε πάντα το γιατρό σας.
Η χρήση όσων αναφέρονται είναι αποκλειστικά και μόνον δική σας ευθύνη.



Σχόλια σε greeklish, με ενσωματωμένα links, με υβριστικό ή απαξιωτικό περιεχόμενο καθώς και σχόλια με διαφήμιση προϊόντων δε θα δημοσιεύονται.


Πρόσφατα σχόλια