Χηνοπόδιον η κινόα, διατροφική αξία και χρήσεις
Επιστημονική ονομασία: chenopodium quinoa. Χηνοπόδιον η κινόα, διατροφική αξία και χρήσεις
Η Χρυσή τροφή – ο σπόρος της Γης όπως την αποκαλούν οι λαοί της Λατινικής Αμερικής. Επανήλθε πρόσφατα στο προσκήνιο με την ανάπτυξη των βιολογικών προϊόντων.
Η κινόα είναι θάμνος που οι σπόροι του τρώγονται και υπάρχουν σε πολλά χρώματα: άσπρο, κόκκινο, μαύρο αλλά και μπλε. Προέρχεται από τη Νότια Αμερική και ανήκει στα ψευτοδημητριακά.
Η Κινόα είχε μεγάλη διατροφική σημασία για τους προκολομβιανούς πολιτισμούς των Άνδεων. Ήταν η δεύτερη κύρια τροφή μετά την πατάτα και ακολουθούνταν από το καλαμπόκι.
Αιώνες μετά τους Ινκας, έφτασε η ώρα να ανακαλύψουμε το κινόα, που εκείνοι αποκαλούσαν “μητέρα όλων των σπόρων”. Η καθημερινή τροφή των φτωχών περουβιανών μετακόμισε στα πιάτα αστεράτων σεφ και το 2013 ανακηρύχθηκε από τον Ο.Η.Ε. “Διεθνές Ετος Κινόα” αναγνωρίζοντας και προβάλλοντας τη μοναδική διατροφική του αξία. Και είναι βέβαιο ότι το αξίζει.
Πώς εντοπίσαμε ξαφνικά τις αρετές της πολύτιμης “χρυσής τροφής” των Ινκας;
Επιστρέφοντας από τη Ν. Αμερική οι Ισπανοί κατακτητές έφεραν στην πραμάτεια τους τροφές που έμελλαν να αλλάξουν τις διατροφικές μας συνήθειες, όπως την πατάτα και το καλαμπόκι. Άφησαν όμως πίσω τους τη “μητέρα όλων των σπόρων” κατά τους Ίνκας, το κινόα. Κανείς δεν ξέρει γιατί -μάλλον δεν τους εντυπωσίασε ιδιαίτερα.
Το πολύτιμο αυτό φυτό, που καλλιεργείται στις Άνδεις εδώ και 4000 χρόνια -κι άλλα τόσα υπάρχει σαν άγριο- παρέμεινε άγνωστο στον υπόλοιπο κόσμο και βασική τροφή των λαών που ζουν σε ιλιγγιώδη υψόμετρα, σε φτωχές περιοχές όπου δύσκολα ευδοκιμούν άλλοι σπόροι.
Έμελλε να βρει τη θέση που του αξίζει τον 21ο αιώνα μ.κ.χ., να καταταγεί από τους διατροφολόγους στις πολύτιμες super foods, να κατακτήσει μέσα στα τελευταία 3-4 χρόνια όλη την υφήλιο και να μπει στις κουζίνες των πιο πρωτοποριακών σεφ.
Μια γνωριμία με το κινόα, τη διατροφική του αξία και τις χρήσεις του.
Σήμερα χαίρει υψηλής εκτίμησης για τη διατροφική του αξία και τα Ηνωμένα Έθνη το έχουν κατατάξει ως υπερτροφή για την υψηλή του περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη (13%).
Σε αντίθεση με το ρύζι ή το σιτάρι, τα οποία έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε λυσίνη, η κινόα περιέχει ισορροπημένη περιεκτικότητα σε ουσιώδη αμινοξέα για τους ανθρώπους, κάνοντας το ασυνήθιστα πλήρες είδος διατροφής.
L–Λυσίνη. Το αμινοξύ που πολεμά τον καρκίνο
Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται λιγότερη πρωτεΐνη κινόα από πρωτεΐνη σιταριού για τις ανάγκες μας. Μολονότι στην πράξη είναι ένας σπόρος, η κινόα θεωρείται πλήρες δημητριακό και μια καλή πηγή φυτικών ινών.
Πρόκειται για τον μικροσκοπικό αποξηραμένο καρπό του φυτού της Κινόα ο οποίος έχει περισσότερες πρωτεΐνες και από το σιτάρι, κάλιο, σίδηρο, αμινοξέα και πληθώρα άλλων ευεργετικών χαρακτηριστικών.
Επιπλέον περιέχει Ωμέγα 3 λιπαρά, τα οποία ωφελούν την καρδιά ενώ είναι καλή πηγή φωσφόρου και έχει πολύ μαγνήσιο και σίδηρο. Είναι επίσης εξαιρετική πηγή ασβεστίου, βιταμινών B και Ε, για να απαριθμήσουμε τα κυριότερα.
Ω 3 λιπαρά οξέα: Ο μεγάλος σύμμαχος της υγείας
Είναι εύπεπτη τροφή και επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι βοηθάει στην αιμάτωση του εγκεφάλου, στη συγκέντρωση και την πνευματική απόδοση. Βοηθάει στην καρδιά, τις ημικρανίες και είναι επίσης αντιοξειδωτική. Χρησιμοποιείται ευρέως στις συνταγές μαγειρικής και είναι ιδανική για όσους έχουν δυσανεξία στην γλουτένη και ανήκει στην κατηγορία των μακροβιοτικών τροφών.
Συγχρόνως έχει χαμηλά σάκχαρα, συμβάλλει στην πρόληψη του διαβήτη, καρδιαγγειακών παθήσεων και άλλων πολλών, ενώ ελέγχει και το επίπεδο χοληστερόλης.
Ένα μοναδικό τρόφιμο
Γνωστό σαν “η χρυσή τροφή” των Ίνκας, που το συνέδεαν και με θρησκευτικές τελετές, υπήρξε για χιλιάδες χρόνια και μέχρι σήμερα η πιο θρεπτική -άρα πολύτιμη- τροφή για τους λαούς που κατοικούν στα υψίπεδα των Άνδεων.
Ευδοκιμεί σε υψόμετρα γύρω στα 3800 μ. καθώς απαιτεί κρύο και ξηρό κλίμα. Μόλις μαζευτεί υπόκειται σε μια φυσική επεξεργασία (πλύσιμο με καθαρό νερό και στέγνωμα στον ήλιο) για να φύγει το πικρό του περίβλημα. Ακόμα και το λιτό, τραγουδιστό όνομά του εκπέμπει ένα γοητευτικό εξωτισμό. Η γεύση και η υφή του δεν είναι άσχετα μ’ αυτή την επιτυχία.
Το κινόα, μόλις βράσει και φουσκώσει -περίπου σαν το πλιγούρι- μεταμορφώνεται σε ένα διάφανο κόκκο με μια σπιράλ ουρίτσα (θυμίζει σπέρμα σε μικροσκόπιο) και “σπάει” απολαυστικά στο δόντι. Έχει γεύση απαλή και σχεδόν ουδέτερη, που επιδέχεται πολλούς συνδυασμούς.
Η γαστρονομική μόδα
Δεν υπάρχει επώνυμος μεγάλος chef που να μην έχει στο εστιατόριό του πιάτα με κινόα. Η τάση για υγιεινή διατροφή και η στροφή των chefs σε όλο και πιο “φυσικά” υλικά για τις γευστικές τους δημιουργίες, η μόδα, η ασυνήθιστη όψη του εξωτικού κόκκου με την ελκυστική διαφάνεια, η ενδιαφέρουσα υφή, η απαλή -σχεδόν ουδέτερη- γεύση το κάνουν ιδανικό καμβά για νε κεντήσεις με δημιουργικότητα.
Η πιο απλή παρουσίασή του είναι μέσα σε σαλάτες. Ταιριάζει σαν συνοδευτικό σχεδόν με τα πάντα, θυμίζοντας σε ευελιξία το ρύζι. Το γεγονός αυτό πυροδότησε περισσότερο τη φήμη του με αποτέλεσμα η παραγωγή και οι εξαγωγές του Περού να έχουν αυξηθεί πάνω από πέντε φορές σε τέσσερα χρόνια.
Αν θέλει κάποιος να βρει ένα ελάττωμα στο κινόα αυτό είναι η τιμή του, που είναι τριπλάσια -και περισσότερο- από των δημητριακών που ανταγωνίζεται, κάτι βέβαια που δεν αγγίζει τον περιστασιακό καταναλωτή προς το παρόν. Και ένα ακόμα, που αφορά τους λαούς που το παράγουν και που αποτελεί παραδοσιακή τους τροφή…
Πως το τρώμε…
Το απλώς βρασμένο κινόα χρησιμοποιείται παντού. Η βασική συνταγή για να βράσουμε κινόα είναι η εξής: Η αναλογία είναι 1 φλιτζάνι κινόα προς 2 φλιτζάνια αλατισμένο νερό. Το βάζουμε σε ανάλογο κατσαρολάκι και μόλις πάρει βράση χαμηλώνουμε τη φωτιά και αφήνουμε να σιγοβράσει μέχρι να απορροφήσει το νερό, κάτι που θα πάρει περίπου 15′. Ολοι οι σπόροι θα έχουν γίνει διάφανοι και θα έχει πεταχτεί μιά σπιράλ ουρίτσα από τον καθένα. Θα βγει ποσότητα 3 φλιτζανιών.
Με άλλο τρόπο, βράζουμε 1/2 φλ.τσ. κινόα σε 1 φλ.τσ. νερό σε δυνατή φωτιά επί 5′. Βγάζουμε το σκεύος από τη φωτιά και το αφήνουμε να σταθεί 15′, μέχρι να απορροφήσει το νερό. Αντί για σκέτο νερό μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα ζωμό (π.χ. κοτόπουλου), να προσθέσουμε ελαιόλαδο ή βούτυρο και μπαχαρικά, όπως κάνουμε στο ρύζι. Συνήθως προστίθεται ήδη βρασμένο σε σάλτσες ή ανακατεύεται με άλλα υλικά.
Μπορείτε να δείτε ακόμη: Κινόα: Η τροφή που προστατεύει από καρδιακά, διαβήτη και άσθμα
Πως να μαγειρέψεις, κινόα, πλιγούρι, κεχρί, φαγόπυρο, σιτάρι και κριθάρι
Πως χρησιμοποιούνται τα θρεπτικότατα Κινόα, Αμάρανθος, Λιναρόσπορος, Κεχρί, Φαγόπυρο, Πλιγούρι
