Γεντιανή Gentiana lutea: Ιδιότητες, οφέλη και χρήσεις
Άλλες ονομασίες: Αγριοκαπνός
Που βρίσκεται: Αυτοφύεται σε πολλά βουνά της χώρας μας, με μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης στην Μακεδονία, τις Πρέσπες και την Οίτη. Δείχνει προτίμηση σε υγρά εδάφη.
Τι και πότε συλλέγεται: Η ρίζα του αργά το Καλοκαίρι ή το Φθινόπωρο.
Γεύση: Ιδιαιτέρως πικρή και στυφή.
Ιδιαιτερότητα: Πιθανόν να είναι το πικρότερο συστατικό ολόκληρου του πλανήτη! Το όνομά του το οφείλει στον βασιλιά της Ιλλυρίας Γέντιο (2ος π.κ.χ. αιώνας), που διαπίστωσε τις ευεργετικές και θεραπευτικές του ιδιότητες. Οι αλχημιστές του Μεσαίωνα το χρησιμοποιούσαν ως κύριο συστατικό φαρμάκου μυστικής προέλευσης και σύστασης, που θεωρούνταν πανάκεια.
Περιγραφή
Πολυετής πόα, με ύψος λίγο περισσότερο από ένα μέτρο.
– Άνθη: Κίτρινα, αστεροειδή, “αγκαλιάζουν” το στέλεχος σε διάφορα σημεία μεταξύ των φύλλων.
– Φύλλα: Ωοειδή, μυτερά, στιλπνά, αντικριστά, με βαθύ πράσινο χρώμα.
– Βλαστός: Ίσιος, στρογγυλός και κούφιος, με μήκος έως ένα μέτρο.
– Ρίζα: Χοντρή, ξυλώδης, μακριά, κίτρινη στο εσωτερικό της τμήμα και μαύρη στο εξωτερικό.
Οι ουσίες που περιέχει είναι σεκοϊριδοειδή, αμαρογεντίνη, αμαροσβερίνη, τρισακχαρίτης γεντιανόση, που είναι πικρές ουσίες ενώ το κίτρινο χρώμα της ρίζας οφείλεται στις ξανθόνες, γεντισίνη, ισογεντισίνη και γεντιίνη. Τέλος, αποτελείται από φυτοστερόλες, φαινολικά οξέα, πηκτίνη, ολιγοσακχαρίτες και το αλκαλοειδές γεντιανίνη.
Θεραπευτικές ιδιότητες
Η ρίζα της χρησιμοποιείται από αιώνες σαν πικρό βότανο, που διεγείρει τις γαστρικές εκκρίσεις και τις εκκρίσεις της χολής, αυξάνοντας την οξύτητα των γαστρικών υγρών και έτσι διευκολύνοντας την πέψη. Επίσης, όπως και οι υπόλοιποι πικροί παράγοντες δρα στο καρδιαγγειακό σύστημα, μειώνοντας το ρυθμό και τον όγκο του καρδιακού παλμού.
Η δρόγη είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε περιπτώσεις εξασθένισης του οργανισμού από χρόνιες ασθένειες, αλλά και σε όλες τις περιπτώσεις ατονίας, αδυναμίας του πεπτικού συστήματος και έλλειψη όρεξης. Η ρίζα δρα ως ανθελμινθικό, αντιφλεγμονώδες, αντισηπτικό, πικρό τονωτικό, χολαγωγό, εμμηναγωγό, αντιπυρετικό, ψυκτική ουσία και στομαχικό.
Έχει ακόμα αντιπυρετικές ιδιότητες εξ’ αιτίας της γεντιοπιρίνης που μοιάζει με την κινίνη και ενδείκνυται όταν υπάρχει ανορεξία, νωθρότητα του πεπτικού συστήματος, δυσπεψία και τυμπανισμός.
Στη σύγχρονη βοτανοθεραπεία, η Γεντιανή θεωρείται ως ένα από τα καλύτερα βοτανα για την ενίσχυση ασθενών που βρίσκονται στο στάδιο της ανάρρωσης και ως τονωτικό του γαστρεντερικού συστήματος.
Η Γεντιανή λόγω κυρίως των πικρών ουσιών που περιέχει, θεωρείται πως “ενεργοποιεί” το πεπτικό σύστημα, διεγείρει την όρεξη και αυξάνει την ικανότητα του στομάχου να απορροφά θρεπτικά συστατικά. Θεωρείται πως διευκολύνει τον ανθρώπινο οργανισμό να απορροφήσει το σίδηρο και τη Βιταμίνη Β12 και για αυτό ενδέχεται να διαβάσετε για τη Γεντιανή σε άρθρα που αναφέρονται στην αντιμετώπιση της αναιμίας.
Γενικά η Γεντιανή θεωρείται πως τονώνει ολόκληρο το γαστρεντερικό σύστημα και κατά επέκταση αποτελεί και ένα θαυμάσιο τονωτικό για ολόκληρο τον ανθρώπινο οργανισμό.
Βασικές χρήσεις
* Ως αφέψημα, με χρήση της ρίζας, είναι καθαρτικό, τονωτικό και αντιφλεγμονώδες, ενισχύει την διαδικασία της πέψης και την ηπατική λειτουργία, ανοίγει την όρεξη, ρίχνει τον πυρετό και συμβάλλει στην αντιμετώπιση αναιμίας, στομαχόπονου, αιμορροΐδων, ακόμη και της ελονοσίας.
* Η σκόνη από την ρίζα του είναι θεραπευτική για τσιμπήματα και δαγκώματα εντόμων, ακόμη και δηλητηριωδών.
Ρίχνουμε μισή κουταλιά του τσαγιού τεμαχισμένη ρίζα σε ένα φλιτζάνι νερό και το βράζουμε για 5 λεπτά. Το πίνουμε ζεστό 15-30 λεπτά πριν τα γεύματα ή όποια στιγμή νιώσουμε έντονους πόνους στο στομάχι λόγω κορεσμού.
Επισήμανση
Η πικρή του γεύση μπορεί να μετριαστεί, προσθέτοντας στο αφέψημα μία κουταλιά μέλι.
Καλό είναι να χρησιμοποιείται το φυτό φρέσκο, γιατί εικάζεται ότι το κατεξοχήν θεραπευτικό του συστατικό, χάνεται όταν αυτό ξεραίνεται.
Προσοχή: Η ως άνω παρουσίαση του φυτού, σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή. Η συμβουλή ειδικού κρίνεται απαραίτητη πριν από την χρήση του φυτού.
Διαβάστε ακόμη: Πώς μας ωφελούν οι τροφές με πικρή γεύση
Γιατί είναι σφάλμα να βάζουμε γλυκαντικά στα ροφήματα βοτάνων
