Φραγκοστάφυλα: Ένας ακόμη χαμένος θησαυρός της νιότης μας

Φραγκοστάφυλα: Ένας ακόμη χαμένος θησαυρός της νιότης μας

Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για το φραγκοστάφυλο Φραγκοστάφυλα: Ένας ακόμη χαμένος θησαυρός της νιότης μας

Το φραγκοστάφυλο κατάγεται από την Ευρώπη και την Ασία. Το όνομα του σύμφωνα με μερικούς ερευνητές προέρχεται από την αραβική λέξη ribas που σημαίνει αδρύς. Η Ευρώπη είναι αυτή που σχεδόν μονοπωλεί την παγκόσμια παραγωγή του φραγκοστάφυλου. 

Το γένος ρησίβιον, είναι θάμνος, σαν τον βάτο και περιλαμβάνει αρκετά είδη. 

Είδη της ελληνικής χλωρίδας είναι τρία. Ένα από αυτά το Ακανθώδες, που απαντά σε πολλούς ορεινούς τόπους της Ελλάδας και ονομάζεται κοινώς Λαγοκερασιά και το οποίο καλλιεργείται σε διάφορες ποικιλίες για τον βρώσιμο καρπό του, που είναι ράγα με διάμετρο 1,5-3 πόντους, πρασινωπή, κιτρινωπή ή κοκκινωπή, πολύχυμη και γλυκόξινη.

Καλλιεργούνται επίσης τα εξωτικά είδη όπως το Αιματόχρουν, το επίχρυσον, το Ερυθρόν, για τον καρπό τους που είναι βοτρυοειδής, μικρόρραγος, κόκκινος και χρησιμοποιείται για την παρασκευή γλυκών, ηδύποτων και παγωτού. Στην Ελλάδα  το Ερυθρόν το ονομάζουμε Φραγκοστάφυλο.

Η κυριότερη χώρα παραγωγής είναι η Ρωσία με μία ετήσια παραγωγή 150.000 τόνων, που παράγεται σε μικρές κυρίως οικογενειακές γεωργικές επιχειρήσεις. Τα φραγκοστάφυλα καταναλώνονται σαν νωποί καρποί, χυμοί, μαρμελάδες, γλυκά, κ.α.

Δεύτερη χώρα παραγωγής είναι η Πολωνία με μία παραγωγή 100.000 τόνων ετησίως, εκ της οποίας ένα μεγάλο μέρος προορίζεται για εξαγωγή, κυρίως με μορφή καταψυγμένων καρπών.

Χαρακτηριστικά

Το φραγκοστάφυλο είναι ένας πολυετής καρποφόρος θάμνος χωρίς αγκάθια που μπορεί να φθάσει σε ύψος το 1,5 μ. Καλλιεργείται σε περιοχές με εύκρατο κλίμα.

Οι ρίζες του είναι πολυάριθμες και εκτείνονται κάθετα σε βάθος 20-40cm και σε πλάτος όσο είναι η διάμετρος του φυλλώματος.

Τα φύλλα του φέρουν μίσχους, έχουν χνούδι στην κάτω τους επιφάνεια και είναι πολύ αρωματικά. Αποτελούνται από 3-5 λοβούς τριγωνικού σχήματος.

Οι οφθαλμοί του είναι ογκώδεις με στρογγυλοποιημένο σχήμα, με πράσινο ή ελαφρό χρωματισμό. Καλύπτονται με αρωματοφόρους αδένες που έχουν χαρακτηριστικό άρωμα.

Τα άνθη του είναι πενταμερή και ανθίζουν την περίοδο Απριλίου- Μαΐου. Σχηματίζουν μακρούς βοστρύχους που φέρουν 5-10 άνθη. Τα άνθη του έχουν μορφή μικρού κώδωνα. 

Το φυτό αυτό είναι πολύ ανθεκτικό στις αντιξοότητες του κλίματος και ανέχεται θερμοκρασίες μέχρι -35 C. Επειδή όμως έχει πρώιμη άνθηση είναι πολύ ευαίσθητο στους παγετούς της ανοίξεως.

Υπάρχουν τρία βασικά είδη φραγκοστάφυλου. Το μαύρο, το κόκκινο και το λευκό.

Το φραγκοστάφυλο είτε κόκκινο είτε μαύρο είτε κίτρινο, έχει υψηλότατη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C, μεταλλικά άλατα, φυτικές ίνες και αντιοξειδωτικά.

Ιδιότητες που το καθιστούν ένα από τα καλύτερα φρούτα, χρησιμότατο για τις λοιμώδεις νόσους και τις μολύνσεις. Ανοίγει την όρεξη αν καταναλωθεί πριν από τα γεύματα, ενώ διευκολύνει την πέψη αν καταναλωθεί μετά το τέλος του γεύματος.

Έχει βρεθεί πως το μαύρο φραγκοστάφυλο διαθέτει αρκετά μεγάλη ποσότητα βιταμινών C, B, P, Ε, προβιταμίνης Α , καλίου, φωσφόρου και σιδήρου.

Εκτός από τα παραπάνω, τα φραγκοστάφυλα είναι πλούσια σε πολυφαινόλες, φυτικές ουσίες γνωστές για την αντιοξειδωτική τους δράση, καθώς έχουν την ιδιότητα να συλλαμβάνουν τις ελεύθερες ρίζες που βλάπτουν τους ιστούς του σώματος. 

Έτσι συμβάλει και στη μάχη κατά των διαφόρων μορφών καρκίνου.

Μια προκαταρκτική μελέτη από τη Νέα Ζηλανδία δείχνει ότι μια ουσία που περιέχεται στα μαύρα φραγκοστάφυλα ενδέχεται να είναι χρήσιμη στο αλλεργικό άσθμα, μειώνοντας τη φλεγμονή των πνευμόνων και διευκολύνοντας την αναπνοή των ασθενών.

Φραγκοστάφυλο για καλή υγεία

Οι καρποί του θεωρείται ότι ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα των ανθρώπων, ενώ έχουν και μικροβιοκτόνο δράση σε προσβολές του αναπνευστικού συστήματος, της γρίπης αλλά και των ιώσεων.

Τα κόκκινα είναι πλούσια σε ίνες, οι οποίες ενισχύουν την ορθή λειτουργία του εντέρου και την ανάπτυξη του υγιούς μικροχλωρίδας του εντέρου.

Είναι πλούσιο σε βιταμίνη Ε, η οποία έχει ζωτικής σημασίας αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

Μερικά από τα οφέλη του επίσης, περιλαμβάνουν τον καθαρισμό του αίματος, και τις διουρητικές του ιδιότητες.

Αξιόλογο είναι το γεγονός πως όχι μόνο οι καρποί του θάμνου αλλά και τα φύλλα του έχουν ευεργετικές ιδιότητες.

Το αφέψημα των φύλλων του επιταχύνει την αποβολή των τοξινών και την ρύθμιση της λειτουργίας των νεφρών.

Στο εμπόριο κυκλοφορούν και διάφορα σιρόπια που μας ανακουφίζουν από τον βήχα.

Επιπλέον, θεωρείται ότι το ρόφημα που φτιάχνεται από τα αποξηραμένα του φύλλα μπορεί να ελαφρύνει τα συμπτώματα της αρθρίτιδας και τους ρευματισμούς.

Μπορεί επίσης να είναι χρήσιμο στην επούλωση πληγών, αλλά και ως διάλυμα για γαργάρες και μπουκώματα σε περιπτώσεις στοματικών μολύνσεων.

Σε έρευνες που έχουν διεξαχθεί έχει αποδειχθεί πως γενικότερα όλα τα είδη φραγκοστάφυλου βοηθούν:

• στην πρόληψη του σακχαρώδη διαβήτη και των καρδιοπαθειών
• στην αντίσταση του σώματος από μολύνσεις-λοιμώξεις 
• στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού
• στην αύξηση του μεταβολισμού
• στον έλεγχο της υπέρτασης
• στην θεραπεία αναπνευστικών διαταραχών
• στην καλή πέψη και την αύξηση της όρεξης
• στην μείωση των επιπέδων της κακής χοληστερόλης
• στην αντιγήρανση
• στην καλή υγεία των μαλλιών και του δέρματος

Διατροφική αξία ανά 100gr. 

Πολλά μέρη του φυτού (καρποί, φύλλα, οφθαλμοί, σπέρματα) μπορούν να χρησιμοποιηθούν για φαρμακευτικούς σκοπούς.

Ο καρπός του φραγκοστάφυλου περιέχει διάφορες ουσίες όπως είναι τα φλαβονοειδή, ανθοκυανοζίδια, οργανικά οξέα, όπως το κιτρικό, το μαλικό, και το τρυγικό οξύ, πηκτίνες κ.α. επίσης περιέχουν το γ-λινολενικό οξύ (ω6) και το α-λινολενικό οξύ (ω3).

Οι καρποί του είναι θρεπτικοί δροσιστικοί, και με εξαιρετικά υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C (200mg ανά 100g καρπών). 

Οι καρποί του έχουν επίσης υψηλή περιεκτικότητα σε τανίνες και σε ανθοκυανίνες οι οποίες είναι αντιοξειδωτικές ουσίες.

Οι καρποί του φραγκοστάφυλου θεωρούνται ότι έχουν αγγειοδιασταλτική δράση και λειτουργούν σαν παράγοντες μείωσης της αρτηριακής πιέσεως. 

Χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση δυσμενών συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης που σχετίζονται με την κυκλοφορία του αίματος. 

Οι καρποί του μπορεί να καταναλωθούν νωποί, αλλά είναι ευαίσθητοι κατά την μεταφορά τους, ενώ η γεύση τους δεν είναι ιδιαίτερα αρεστή (μάλλον επειδή είναι ξινά).

Για τους λόγους αυτούς, τα φραγκοστάφυλα τα βρίσκουμε στην αγορά κυρίως σε μορφή λικέρ, νέκταρ, χυμών, σαν κατεψυγμένα ή σαν αποξηραμένα και τριμμένα σε σκόνη αλλά και σε μίγματα με άλλα φαρμακευτικά φυτά. Χρησιμοποιούνται σε πολλά γαλακτοκομικά προϊόντα (γιαούρτια, κ.α) όπως και στην ζαχαροπλαστική.

Τα φύλλα του έχουν ευχάριστη γεύση, χρησιμοποιούνται σαν αφέψημα που μπορεί να αντικαταστήσει το τσάι. Τα φύλλα περιέχουν βιταμίνη C, τανίνες και αιθέρια έλαια.

Θεωρούνται σαν διουρητικά, ότι μειώνουν το ουρικό οξύ και ανακουφίζουν από ρευματικούς πόνους, την αρθρίτιδα και την ποδάγρα.

Σε εξωτερική χρήση, χρησιμοποιούνται σαν κατάπλασμα εναντίον των τσιμπημάτων των εντόμων και της ακμής.

Επίσης χρησιμοποιούνται οι οφθαλμοί του φυτού, στην αντιμετώπιση των αλλεργιών και των ημικρανιών που προέρχονται από τις αλλεργίες ή το συνάχι.

Επίσης θεωρούνται ότι ενεργοποιούν τα επινεφρίδια, τα νεφρά, το πάγκρεας και το συκώτι.

Θεωρούνται ότι είναι αποτελεσματικά εναντίον του άσθματος, την χρόνια βρογχίτιδα, το εμφύσημα και την αλλεργική ρινίτιδα. 

Τα φραγκοστάφυλα μπορούν να καταναλωθούν ως έχουν ή να χρησιμοποιηθούν ως συστατικό σε επιδόρπια, σαλάτες και κυρίως πιάτα. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν στην παρασκευή ποτών, αναψυκτικών, ροφημάτων, κρασιών κ.ά.

Μπορούν να διατηρηθούν υπό την μορφή μαρμελάδας, αποξηραμένου φρούτου και λικέρ. Αν θέλουμε μπορούμε να τα συντηρήσουμε στην κατάψυξη.

Το έλαιο των σπερμάτων του φραγκοστάφυλου, περιέχει μεταξύ 11- 24% γ-λινολεικό οξύ – ω6. Το έλαιο αυτό χρησιμοποιείται στην κοσμετολογία αλλά και σαν διατροφικό συμπλήρωμα.

Υ.Γ. Στο χωριό μου τα λέγαμε σταφλύτσια. Εσείς;

Δείτε ακόμη: Μεγαλώνει οπουδήποτε και «θεραπεύει» σωρεία ασθενειών 

Γκορτσιά ή αγριαχλαδιά, ένα ακόμη ξεχασμένο αλλά ωφέλιμο δέντρο 

Κορομηλιά και Κορόμηλο: Ένα Ευεργετικό, αλλά Υποτιμημένο Φρούτο 

Βύσσινο: Ξινό κεράσι με 17 ευεργετικές ουσίες-Συνταγή βυσσινάδας 

Στοιχεία από  
www.huffingtonpost.gr 
secretmust.gr 
myrtilo.gr 
fithlthgr.blogtyt.com