Αλθαία: Έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, επιδρά κυρίως σε ερεθισμούς των βλεννογόνων
Επιστημονική ονομασία: Althaea officinalis
Κοινές ονομασίες: Δενδρομολόχα, νερομολόχα.
Που βρίσκεται: Σε δροσερές και υγρές περιοχές, πεδινές ή ημιορεινές σε όλο την Ελλάδα.
Πότε συλλέγεται: Τα άνθη το Καλοκαίρι, τα φύλλα στο τέλος του Καλοκαιριού (μετά την άνθηση) και η ρίζα το Φθινόπωρο ή το Χειμώνα μετά το δεύτερο έτος.
Γεύση: Γλυκιά και δροσερή.
Περιγραφή: Πολυετές φυτό που το ύψος του μπορεί να φτάσει τα δύο μέτρα.
- Άνθη: Λευκορόδινα με σκουρότερο κέντρο, που φέρονται κατά μήκος μακριών ανθικών στελεχών.
- Φύλλα: Ωοειδή, ακανόνιστα οδοντωτά, με μίσχο και ανοιχτό πράσινο χρώμα.
- Βλαστός: Όρθιος, καλυμμένος με άσπρο χνούδι.
- Ρίζα: Παχιά, κωνική και άσπρη.
Το όνομά της προέρχεται από την αρχαία Ελληνική λέξη «Αλθαία» – «Άλθος», που σημαίνει μέσον σωτηρίας, θεραπείας (Άλθομαι = υγιαίνω). Αλθαία η άκακη, θα μπορούσαμε να πούμε, γιατί δεν έχει παρενέργειες αυτό το φυτό. Είναι ατοξική.
Από τα δεκαπέντε είδη του γένους, έξι ευδοκιμούν και στην Ελλάδα:
- Althea officionalis (νερομολόχα η φαρμακευτική)
- Althea ficifolia με ιώδη άνθη
- Althea cannabina (κανάβινη)
- Althea hirsuta (δασεία δηλ. πυκνόφυλλη)
- Althea rosea (ρόδινη)
- Alhea pallida (ωχρά)
Ιστορικό
Είναι γνωστή από τους αρχαίους Έλληνες ενώ κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας την χρησιμοποιούσαν οι πρακτικοί για τις παθήσεις των πνευμόνων αλλά και τις εντερικές φλεγμονές επίσης καλλιεργούνταν στους κήπους των μοναστηριών το μεσαίωνα.
Η ιστορία του φυτού ως φαρμακευτικό χρονολογείται στην εποχή του Θεόφραστου (372-286 π.κ.χ.) ο οποίος κατέγραψε ότι η ρίζα αλθαίας καταναλωνόταν σε γλυκό κρασί για την αντιμετώπιση του βήχα.
Ο Ιπποκράτης «συνταγογραφούσε» αφέψημα ριζών αλθαίας για την αντιμετώπιση των μωλώπων και της απώλειας αίματος από πληγές. Ο αρχαίος Έλληνας θεραπευτής Διοσκουρίδης πρότεινε ρίζα Αλθαίας σε κατάπλασμα για τα τσιμπήματα εντόμων και «συνταγογραφούσε» αφέψημα αλθαίας για τον πονόδοντο και τον εμετό και ως αντίδοτο σε δηλητήρια.
Οι άραβες γιατροί του 10ου αιώνα χρησιμοποιούσαν καταπλάσματα από φύλλα αλθαίας για την αντιμετώπιση φλεγμονών και οι πρώτοι Ευρωπαίοι παραδοσιακοί θεραπευτές χρησιμοποιούσαν τη ρίζα αλθαίας εσωτερικά και εξωτερικά για την καταπραϋντική της δράση στην αντιμετώπιση του πονόδοντου, του πονόλαιμου και πεπτικά προβλήματα. Μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, συμπεριλήφθηκε στην Αμερικανική Φαρμακοποιία.
Εδωδιμότητα:
Η αλθαία ήταν τρόφιμο πριν θεωρηθεί φάρμακο. Τα νεαρά φύλλα τρώγονται ωμά ή μαγειρεμένα. Μπορούν επίσης να τεμαχίζεται λεπτά και να προστίθεται σε σαλάτες. Το εσωτερικό τμήμα των νέων βλαστών τρώγεται ακατέργαστο.
Τα πέταλα των λουλουδιών και μπουμπούκια των ανθέων μπορούν να προστεθούν σε σαλάτες. Ένα θρεπτικό άμυλο λαμβάνεται από τη ρίζα που μπορεί να ζυμωθεί με άλλα αλεύρια. Ένα δροσιστικό τσάι γίνεται από τα πέταλα των λουλουδιών του.
Στη βίβλο αναφέρεται σαν φυτό που τρωγόταν κατά τη διάρκεια λιμών. Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα όταν αποτύγχαναν οι καλλιέργειες, οι άνθρωποι έβραζαν ρίζες αλθαίας και μετά τις τηγάνιζαν με βούτυρο και κρεμμύδια. Ένα πιάτο αλθαία θεωρούταν gourmet από τους αρχαίους Ρωμαίους και Κινέζους.
Συστατικά:
Περιέχει άμυλο, βλεννώδεις ουσίες, γλίσχρασμα, ασπαραγίνη, αλθεϊνη, βεταϊνη, ανόργανα άλατα, σάκχαρα, πηκτίνη, πολυφαινόλες, τανίνες.
Φαρμακευτικές ιδιότητες:
Γενικά: Είναι μαλακτική γιατί καταπραΰνει την λαρυγγίτιδα, τις φλεγμονές των εντέρων, την φαρυγγίτιδα, την στοματίτιδα και τις πέτρες του ουροποιητικού συστήματος. Είναι επίσης πολύ καλή στην καταπολέμηση της βρογχίτιδα, την στηθάγχη και κατά του κοινού κρυολογήματος. Καταπολεμά τις ουλίτιδες και ωριμάζει τους καλόγηρους(αποστήματα).
Ειδικότερα
Τα λουλούδια έχουν μαλακτικές και διουρητικές ιδιότητες. Ακόμη χρησιμοποιούνται για την ανακούφιση από τους θωρακικούς πόνους. Ένα αφέψημα χρησιμοποιείται για να βελτιώσει την κυκλοφορία του αίματος, για τη θεραπεία της δυσκοιλιότητας, της δυσμηνόρροιας, αιμορραγίας.Τα άνθη συλλέγονται όταν είναι ανοικτά και ξηραίνονται για αργότερη μελλοντική χρήση.
Η ρίζα έχει στυπτικές και μαλακτικές ιδιότητες. Συνθλίβεται και εφαρμόζεται ως κατάπλασμα σε έλκη. Εσωτερικά, χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της δυσεντερίας. Τα λουλούδια και οι ρίζες χρησιμοποιούνται στη θεραπεία των φλεγμονών των νεφρών, της μήτρας, του κόλπου. Οι ρίζες από μόνες τους χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της απώλειας της όρεξης. Οι σπόροι δρουν μαλακτικά, διουρητικά και αντιπυρετικά.
Οι ρίζες της αλθαίας διαθέτουν μία κολλώδη ουσία, η οποία απορροφά το νερό, διογκώνεται και σχηματίζει μια προστατευτική ζελατίνη. Η ζελατίνη αυτή ανακουφίζει και προστατεύει από τα κοψίματα, τις εκδορές, τα εγκαύματα και τις πληγές.
Όταν λαμβάνεται εσωτερικά, καταπραΰνει τις στομαχικές διαταραχές, το βήχα, τη βρογχίτιδα και το κρύωμα. Στην αλθαία αποδίδονται και ανοσοποιητικές ιδιότητες, καθώς βοηθά τα λευκά αιμοσφαίρια να καταστρέφουν τα μικρόβια που εισβάλλουν στον οργανισμό.
Η ρίζα πρέπει να ξεριζώνεται με προσοχή και δεν πρέπει να ξεπλένουμε τα χώματα με νερό διότι μετά στεγνώνει δύσκολα και χάνεται μεγάλο μέρος γλοιώδους ουσίας η οποία έχει τις φαρμακευτικές ιδιότητες. Μετά τον προσεκτικό καθαρισμό της από χώματα και ριζικές ίνες, αφαιρούμε τη φλούδα με μαχαιράκι και όταν ξεραθεί, την κόβουμε σε κομμάτια.
Η Αλθαία έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και επιδρά κυρίως σε ερεθισμούς των βλεννογόνων.
Η ρίζα έχει μαλακτικές, διουρητικές και επουλωτικές ιδιότητες, χρησιμοποιείται κυρίως για προβλήματα του πεπτικού συστήματος όπως φλεγμονές του στόματος, (ουλίτιδα, περιοδοντίτιδα), γαστρίτιδα και πεπτικό έλκος.
Επίσης ανακουφίζει και προστατεύει από κοψίματα, εκδορές, εγκαύματα, πληγές, κιρσούς και εξωτερικά έλκη. Οι πολτοποιημένες ρίζες του μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως επουλωτικό και ξηραντικό κατάπλασμα, το οποίο απλώνεται στην πάσχουσα περιοχή ζεστό, συμβάλλοντας στη θεραπεία των φλεγμονών.
Η Αλθαία είναι το καταλληλότερο βότανο για έντονο βήχα, λαρυγγίτιδα και λοιμώξεις του αναπνευστικού.
Τα φύλλα και τα άνθη της έχουν αποχρεμπτικές ιδιότητες, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προβλήματα του αναπνευστικού συστήματος μια και ανακουφίζουν ή θεραπεύουν διαταραχές των βρόγχων όπως βρογχίτιδα και ερεθιστικό βήχα. Εξωτερικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν κατάπλασμα σε κιρσώδεις φλέβες και έλκη, σε αποστήματα και δοθιήνες.
Χρήσιμη σε οποιαδήποτε περίπτωση χρειάζεται μαλακτική επίδραση, η νερομολόχα προστατεύει και μαλακώνει τους βλεννογόνους. Η ρίζα αντιμετωπίζει την υπερβολική οξύτητα του στομάχου και την γαστρίτιδα.
Χρησιμοποιείται στη βιομηχανία παρασκευής σαπουνιών και καλλυντικών, αλλά εξωτερικά η ρίζα ενδείκνυται σαν κατάπλασμα για τις κιρσώδεις φλέβες και τα εξωτερικά έλκη όπως αποστήματα και δοθιήνες.
Βασικές χρήσεις
Ως έγχυμα: σε μία κούπα του τσαγιού βραστό νερό ρίχνουμε δύο κουταλάκια του τσαγιού από τα φύλλα του βοτάνου το αφήνουμε για 10 λεπτά και μετά το πίνουμε. Χρησιμοποιείται για προβλήματα του ουροποιητικού συστήματος και κατά της βρογχίτιδας και του βήχα.
Ως αφέψημα: Με χρήση των ανθών του, είναι αποτελεσματικό μαλακτικό και καταπραϋντικό του βήχα είτε πίνεται, είτε χρησιμοποιείται για γαργάρες. Οι πλύσεις του στόματος επιταχύνουν την επούλωση πληγών και ούλων, με γαργάρες καταπολεμά τις ουλίτιδες, τις άφθες, τα αποστήματα των δοντιών, ενώ θεραπευτικές είναι και οι πλύσεις σε άλλα σημεία του σώματος που εμφανίζουν δερματοπάθειες.
Με χρήση των ριζών, βοηθά στην αντιμετώπιση δυσεντερίας, νεφρίτιδας, κυστίτιδας, γαστρίτιδας, πλευρίτιδας, οισοφαγίτιδας, γαστρικών ελκών. Εξωτερική χρήση συνίσταται για εγκαύματα, πληγές και δερματικά έλκη.
Ζεστό κατάπλασμα των φύλλων, της ρίζας ή του πολτού της ρίζας, θεραπεύει φλεγμονές και δερματικά έλκη, ενώ βοηθά στην αφαίρεση των ακίδων.
Νωπά φύλλα, ανακουφίζουν ηλιακά εγκαύματα, καψίματα, τσιμπήματα και διάφορα εξανθήματα.
Αν έχουμε μώλωπες και πόνους μυών και τενόντων βράζουμε ρίζα αλθαίας και κάνουμε ζεστές τοπικές επαλείψεις. Βράζουμε 10 ποτήρια νερό και 100 γραμμάρια ρίζας αλθαίας μέχρι να μείνουν έξι ποτήρια. Το στραγγίζουμε και κάνουμε επαλείψεις ζεστές στο πονεμένο σημείο.
Άλλες χρήσεις:
Χρησιμοποιείται σαν βασικό συστατικό σε διάφορες κρέμες και σαπούνια. Από το φυτό και τους άγουρους σπόρους μπορούν να ληφθούν εδώδιμες χρωστικές ουσίες.
Οι ίνες που λαμβάνονται από την μίσχους χρησιμοποιούνται στην κατασκευή χαρτιού. Οι μίσχοι συλλέγονται στο τέλος του καλοκαιριού, τα φύλλα αφαιρούνται και οι μίσχοι παραμένουν στον ατμό έως ότου οι ίνες μπορούν να αφαιρεθούν. Στη συνέχεια οι ίνες βράζονται με αλυσίβα για 2 ώρες οπότε κατασκευάζεται ένα εύπλαστο μείγμα το οποίο σφυροκοπείται με ξύλινα σφυριά. Το χαρτί έχει ελαφρύ γκρι χρώμα.
Τα λουλούδια χρησιμοποιούνται σαν ένα εναλλακτικό συστατικό των φυτικών κομπόστ για την ενεργοποίηση των βακτηρίων. Ο σπόρος περιέχει 12% ενός ελαίου ξήρανσης. Το κόκκινο συστατικό ανθοκυάνη των λουλουδιών χρησιμοποιείται ως βάμμα του ηλιοτροπίου. Τέλος μια χρωστική ουσία καφέ λαμβάνεται από τα πέταλα.
Αντενδείξεις:
Δεν έχει παρενέργειες αυτό το φυτό.
Προφυλάξεις: Δεν έχει, είναι ατοξική.
Η αλθαία θεωρείται ασφαλές βότανο και δεν υπάρχουν καταγεγραμένες παρενέργειες στην επιστημονική βιβλιογραφία. Δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία για τη λήψη του βοτάνου στην εγκυμοσύνη ή τον θηλασμό. Αν παίρνετε φάρμακα καλό είναι να τα παίρνετε σε απόσταση 1 ώρας και πάνω από το βότανο ώστε να μην επηρεαστεί η απορροφησιμότητα τους.
Αν κάνετε χρήση ινσουλίνης ή αντιδιαβητικών δισκίων παρακολουθήστε τις τιμές σακχάρου στο αίμα σας γιατί πιθανόν να μειωθούν με τη χρήση του βοτάνου (Πάντα να συμβουλεύεστε κάποιον ειδικό σε αυτήν τη περίπτωση).
Η αλθαία είναι ένα φυτό που το βλέπουμε το καλοκαίρι σε όλη την Ελλάδα να ανθίζει για μεγάλη χρονική περίοδο. Η καλλιέργεια αυτού του φυτού είναι πανεύκολη. Λίγοι σπόροι στο χώμα και λίγο νεράκι αρκούν για να φυτρώσει αυτό το άκακο φυτό. Φυτέψτε Αλθαία, είναι πανέμορφη. Αν τύχει και ακουμπήσετε τσουκνίδα τρίψτε το πονεμένο μέρος με μολόχα ή δεντρομολόχα, αλθαία δηλαδή. Το τσούξιμο θα περάσει αμέσως. Πάντα, μα πάντα όπου φυτρώνουν τσουκνίδες κάπου εκεί θα υπάρχει και μολόχα ή δεντρομολόχα.
Δείτε ακόμη: Αλθαία ή Δενδρομολόχα ή Νερομολόχα, η φαρμακευτική
και Αγριομολόχα: Θεραπευτικές ιδιότητες και χρήσεις
Στοιχεία από
kentromeletisarxaiasthourias.wordpress.
Βοτανολόγιο
www.agriamanitaria.gr
www.bambakia.gr
Duke. J. A. and Ayensu. E. S. Medicinal Plants of China
Bown. D. Encyclopaedia of Herbs and their Uses
Chopra. R. N., Nayar. S. L. Glossary of Indian Medicinal Plants
Plants Of A Future
Harris. B. C. Eat the Weeds
Facciola. S. Cornucopia – A Source Book of Edible Plants
Bruce. M. E. Commonsense Compost Making
Bell. L. A. Plant Fibres for Papermaking Αλθαία: Έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, επιδρά κυρίως σε ερεθισμούς των
